Studenten Toegepaste Psychologie eisen kwaliteitsonderwijs
Meer lessen, meer feedback en meer duidelijkheid. Dat verwachten tweedejaarsstudenten Toegepaste Psychologie. Een anonieme petitie werd deze maand 170 keer digitaal ondertekend en leidde tot een dialoogsessie met de leiding van het instituut.
“Waardeloos”, “Dit slaat nergens op”, “Frustrerend en stressvol”, “Hartstikke vaag”, de reacties van ondertekenaars - veelal studenten, maar ook ouders - liegen er niet om. De anonieme initiatiefnemer van de petitie stelt dat tweedejaarsstudenten Toegepaste Psychologie geen kwaliteitsonderwijs ontvangen. Hij (of zij) is het er bijvoorbeeld niet mee eens dat feedback van medestudenten even nuttig is als die van docenten.
“Feedback van docenten is waardevol omdat het je een houvast geeft van hoe beoordelaars naar onze producten kijken”, schrijft hij. “Maar er zijn bijna geen momenten om ons werk te laten nakijken door docenten, omdat feedbacksessies snel vol zitten. Mocht je dan al de gelukkige zijn, dan hoor je vaak van de ene expert weer iets anders dan van de andere. Wij studenten raken hier gefrustreerd en gestrest van. Studeren is duur en dan mogen we wat van onze docenten verwachten. Waar blijven de lessen?”, besluit hij.
Kritiek
Vorig jaar is het talentgericht onderwijs ingevoerd in het eerste studiejaar van de opleiding Toegepaste Psychologie, dit jaar ook voor de tweedejaars. Hierbij wordt van studenten verwacht dat ze meer zelf de regie pakken over hun leeruitkomsten. Daarnaast werken ze in samenwerkingsverband aan praktijkvraagstukken. Studenten vormen samen een leergemeenschap waaraan een mix van docenten is gekoppeld die expert zijn of coach.
Kritiek op onderwijsvernieuwingen binnen Fontys is niet nieuw. Onlangs nog overhandigde een aantal docenten een kritisch manifest aan de Tweede Kamer. En eerder kreeg de Juridische Hogeschool al de wind van voren nadat veel eerstejaars uitvielen. Zo ver is het bij de opleiding Toegepaste Psychologie niet gekomen. Toch is Olivia Kramers, instituutsdirecteur van Fontys HRM en Psychologie, wel geschrokken.
“Studenten beseffen vaak niet dat een onlinepetitie mogelijk negatieve gevolgen kan hebben”, zegt ze. “Het kan zomaar een eigen leven gaan leiden. Liever gaan we met studenten in gesprek over ons onderwijs, want dan kunnen we ze veel sneller en constructiever verder helpen.” Dat heeft de opleider dan ook gedaan. Tijdens een open dialoogsessie is er geluisterd naar de bezwaren en suggesties van de studenten en heeft ook Fontys meer duidelijkheid kunnen geven over het onderwijssysteem.
Verbeteringen
“De studenten hebben deels een punt”, geeft Kramers aan. “Er gaan een aantal dingen nog niet goed, dat klopt. We hadden al eerder signalen gekregen van docenten en studenten dat ze ontevreden zijn. Ondanks dat we de onderwijsvernieuwingen zo goed mogelijk hebben ontwikkeld en ingeregeld, merken we dat de praktijk weerbarstiger is. Maar dat hoort bij vernieuwingen en daar willen we van leren.”
Volgens Kramers worden er al volop verbeteringen doorgevoerd. “Zo leggen we aan de voorkant nog beter uit wat het nieuwe onderwijsconcept vraagt van studenten en wat we van ze verwachten. Ook helpen we studenten door ze te leren hoe ze meer houvast krijgen op hun eigen onderwijsproces. Tegelijkertijd vergroten we de beschikbaarheid van docenten en is een expert uit de eigen leergemeenschap verantwoordelijk voor beoordelingen.”
Niet alleen studenten, ook docenten kunnen volgens Kramers rekenen op ondersteuning, zodat ze kunnen groeien in hun nieuwe rol. “Maar dit gaat allemaal niet van de ene op de andere dag”, benadrukt de instituutsdirecteur. “Toch heb ik er vertrouwen in dat we samen met onze studenten en docenten tot goede verbeteringen kunnen komen.” [Marieke Verbiesen]
Uiteindelijk komen studenten naar Fontys om kennis en vaardigheden op te doen in het vakgebied van hun keuze. Hierbij willen ze zo goed mogelijk voorbereid worden op het werk dat ze later gaan doen in het gekozen vakgebied. Docenten hebben de kennis en vaardigheden om het onderwijs te kunnen verzorgen. Laten we goed gebruik maken van het vakmanschap van de docenten en op basis daarvan studenten zo goed mogelijk opleiden. Dat lijkt me beter dan meegaan met allerlei moderniteiten waarbij we de docent als coach zien en ondertussen vergeten dat het eigenlijk onze taak was om studenten op te leiden voor hun vakgebied.
Mijn ervaring is dat hoge eisen juist door studenten zeer gewaardeerd worden. Ik heb bv eens de Kwaliteitsagenda van Fontys bij het vak management organisatie behandeld waarbij studenten zeiden "meneer ik mag toch hopen dat u dit niet doet omdat anders mijn diploma niet waard is".
Veel succes en een advies zet altijd en dan ook altijd de student, de docent, het onderwijs en het afnemend veld centraal en nooit maar dan ook nooit een ( theoretisch) onderwijsconcept.
Zelf geef ik les in hoofdfase 1 bij TP. Studenten worstelen inderdaad met het feit dat er minder structuur geboden wordt, volledig mee eens. En ja, er kunnen veel zaken écht beter.
Anderzijds verwijs ik regelmatig naar voorbeelden of boeken welke studenten kunnen lezen om inhoudelijk meer over een onderwerp te leren. Of vraag ik hen, op welke wijze ik heb kan helpen om verder te komen in projecten. Het enige wat ze hoeven te doen is vragen.
Het zijn er maar weinig die dit ook daadwerkelijk doen.
Gelukkig zie ik studenten ook ontzettend gave projecten doen; mentale weerbaarheidstraining voor brandweer, eenzaamheid onder ouderen reduceren, studiekeuze trainingen voor leerlingen/studenten met een tussenjaar en nog veel gave andere projecten.
Dit was in het traditionele onderwijs nooit mogelijk. Én ik kan dat weten, want ik ben zelf TP-student geweest en geef er nu 3 jaar les.
Daarnaast zijn er ook studenten die het wel fijn vinden om met echte projecten bezig te zijn en ruimte te krijgen om zichzelf te ontwikkelen.
Zij geven in gesprekken juist aan dat zij gedemotiveerd raken door de studenten die zich consequent negatief uitlaten (wat niet altijd aan de onderwijsmethodiek ligt, maar ook een deel bij de student(en) zelf).
Voor nu hou ik er over op. Hopelijk komen er binnekort ook positieve berichten op de Bron omtrent de projecten die studenten afgerond hebben en de veranderingen die zij in de levens van anderen teweeg hebben gebracht.
One can only hope.
Alleen? Moet je op basis van enkele, of zelfs een substantiële groep uitzonderingen beleid voeren? Ik vind dat riskant. En daarin word ik kennelijk ondersteund door 170 ondertekenaars.
TP had eerder in het tweede jaar het Praktijkatelier. Studenten konden in het tweede jaar zelf kiezen of ze nog even door wilden in het "traditionele" onderwijs of dat ze juist meer uitdagende praktijkopdrachten als leervorm kozen. De praktijk leerde dat het Praktijkatelier slechts door een kleine minderheid als voorkeursvorm gekozen werd. Het overgrote deel koos voor de meer geleidelijke vorm van leren; van begeleid leren naar pas later leren in de praktijk met een hoge mate van zelfstandigheid. Vreemd dat we in de nieuwe onderwijsfilosofie deze keuzevrijheid geschrapt hebben.
170 ondertekenaars welk deels anoniem zijn, kan je geen gedegen conclusies uit trekken. Je weet niet eens of de mensen die de petitie getekend hebben het met jouw argumenten eens zijn. Toch lijk je ze te gebruiken om jouw mening kracht bij te zetten.
Daarnaast is praktijkatelier altijd een opt-in keuze geweest. Studenten moesten actief zichzelf aanmelden om hieraan mee te mogen doen. Dat is heel iets anders dan de “bewuste keuze” die jij hierin lijkt door te laten schemeren.
En keuzevrijheid heb ik destijds ook niet gehad; ik moest het doen met het onderwijs zoals het was. Het traditionele onderwijs. En daar was ook echt niet iedere student van gecharmeerd.
Lijkt me goed om meer balans te brengen in de afweging tussen structuur aanbieden waar nodig, en studenten keuzes laten maken waar kan.
De meerderheid van de studenten konden het echter niet aan, daarvoor hadden we een mooi opgezet programma om stapsgewijs de juiste dingen te leren.
Diezelfde meerderheid van de studenten zag ik bij FICT heel veel moeite hebben met het nieuwe onderwijs.
Waar ik het zeer met je oneens ben is hoe jij studenten skills wilt aanleren - ik neem aan dat je competenties bedoelt, daar gaat het uiteindelijk natuurlijk echt om. Ik ben benieuwd over welk bewijs jij het hebt, ik ken genoeg succesvolle voorbeelden waarin het goed lukt, en ook daar is literatuur over. Competenties ontwikkel je alleen maar door er in realistische contexten mee te oefenen. Natuurlijk gooi je studenten niet in het diepe zonder enige begeleiding of kennis. Maar die kun je ook net op tijd, op maat, in context bieden. Net genoeg, niet teveel.
Studenten kunnen zo veel meer dan je denkt, ik heb zelf zoveel bijzondere prestaties gezien van tweede- of zelfs eerstejaars studenten - denk aan publicaties op wetenschappelijke podia, serieuze technologische producten - die nooit zouden kunnen gebeuren in het heel voorzichtige pad naar zelfstandigheid dat jij schetst.
Wat dat betreft is de onderwijsvernieuwing hard nodig: de samenleving verandert hard en we staan voor grote uitdagingen. We hebben mensen nodig die hebben geleerd te verbinden, die zelf kunnen denken, hun eigen doelen kunnen stellen, die ondernemerschap tonen. Als we dat in onderwijs willen stimuleren schuurt dat altijd. Toch is dat nodig. Als je alumni na een aantal jaar vraagt wat het belangrijkste is geweest in hun opleiding is dat bijna altijd iets geweest wat toen heel ongemakkelijk was.
Het omgekeerde is natuurlijk niet waar: dat als het ongemakkelijk was het dan ook belangrijk is. Daarom is het goed echt in gesprek te gaan, goed naar elkaar te luisteren en het onderwijs beter te maken.
De ingeslagen weg is echt goed, de weg is hobbelig, de mensen die ik ken bij HRMTP staan open voor een constructieve dialoog.
Bij Fontys ICT zijn we iets langer bezig met talengericht onderwijs, je moet ondertussen heel hard zoeken naar een student die nog terug zou willen naar klassikaal onderwijs. Het werkveld zou niet anders meer willen, afstudeerders zijn startbekwaam en klaar voor een mooie loopbaan in een veranderende wereld. En daar zijn we toch voor als hogeschool?
Wat mij hierbij opvalt is het feit dat we vaak vergeten mee te nemen wat studenten mogelijk nodig hebben aan vaardigheden wanneer we onderwijsvernieuwingen doorvoeren. Wat vraagt dat van de studenten, wat vraagt dat van de docent en kunnen wij dat bieden? Wat betekent dat voor de ondersteuning van de studenten? en hoe organiseren zij dat?
Wij nemen nog al eens makkelijk aan dat studenten al vaardigheden meenemen of bezitten maar dat dat vaak niet zo is. Zelfsturing, eigen regie, het zijn zo van die termen die ook iets met zich meebrengen. Het is geen vanzelfsprekendheid dat de studenten dan ook begrijpen wat er van hen verwacht wordt. Mijn ervaring leert dat we pas echt kunnen starten met onderwijs als we aan de voordeur de studenten hierin meenemen. Het vraagt iets van de docenten (professionaliseren in de veranderende rol) en van de studenten (meenemen in de bedoeling om het betekenisvol te maken).