Moeilijk kiezen: een studie op 8.000 kilometer van huis

De keuze is reuze, maar niet als het om een studie op Curaçao of Aruba zelf gaat. Laat staan op de andere vier eilanden van het Caribische deel van het Koninkrijk der Nederlanden. Het aantal opleidingen is beperkt, het aanbod in Nederland en elders veel en veel groter. Verder weg dus, met als gevolg dat deze studenten vaker voor de verkeerde studie kiezen.

Veruit de meesten van deze Caribische studenten kiest voor een studie in Nederland. Vanwege het beperkte aanbod op het eigen eiland en daarnaast omdat ze in Nederland van DUO een beurs krijgen. Die krijgen ze niet voor andere bestemmingen. 

Pamela Kroon-ter Haar, conrector voor de bovenbouw van het Maria Immaculata Lyceum op Curaçao: “De opleidingen elders in deze regio zijn te duur. Tot voor kort was bijvoorbeeld Costa Rica nog wel in trek. Maar daar heeft de studiebeursinstantie van Curaçao de regels veel strenger voor gemaakt.”

“Los daarvan zie je dat leerlingen bij hun studiekeuze al heel vroeg kiezen tussen twee varianten: ga ik iets studeren waar ik hier op mijn eiland werk in kan vinden. Of doe ik dat niet en kies ik er dus ook voor om daar te blijven of in elk geval niet hier terug te keren.”

En er is nog een derde factor, zo weet elke decaan en schoolleider op de eilanden te vertellen. “Ouders gaan vaak voorbij aan waar de echte interesses van hun kinderen liggen. Het is zowel voor hen als voor hun kinderen moeilijk om in te zien hoeveel keuze er wel niet is. Vaak hebben de scholieren de beslissing al genomen en komen ze er pas in Nederland achter dat een andere studie beter bij hen had gepast.”

Cathelijne Teunissen, decaan aan het Abel Tasman College: “De meeste leerlingen hoeven geen voorlichting in studiekeuze, omdat ze al weten wat ze willen studeren. Maar hun keuze is inderdaad vaak ingegeven door wat de ouders graag willen dat hun kinderen gaan studeren. Dat is vooral rechten, bedrijfseconomie, medisch of ict. Dat zijn de banen die ook hier op het eiland goed betalen.”

Switchen
Dat is voor een groot deel de reden dat zoveel studenten uit het Caribische deel van het Nederlands Koninkrijk van studie switchen. Niet dat andere studenten, inclusief de autochtone Nederlandse, dat niet doen. Maar procentueel steken ook hier deze studenten er flink bovenuit. Maar het gaat veel te ver om verkeerde keuzes alleen te wijten aan de ouders of leerlingen zelf. Ook op de middelbare scholen houdt het niet altijd over qua studiekeuzebegeleiding.

“We hebben zelf als decanen ook niet altijd voldoende informatie voorhanden om studiekeuzeadviezen te geven”, stelt Marelly Daal-Fraaij, decaan havo/vwo bij het dr. Albert Schweitzer op Curaçao. “Vroeger was er nog wel eens een ‘upgrading’ in Nederland waar wij heen gingen. Maar dat bestaat al jaren niet meer. Op zich worden leerlingen wel echt voorbereid, met verschillende informatieavonden. En ze kunnen op studiereis, al is dat niet voor iedereen weggelegd.”

“Een tussenjaar nemen? Dat kan helpen. Maar alle vwo’ers van onze school gaan meteen naar Nederland. En van de havisten kiest slechts een klein deel, de laatste keer vijf jongeren, voor een tussenjaar.”

Worsteling
Het is geen uniek verhaal. Celeste Cardoze van het eveneens in Willemstad gevestigde Radulphus College onderschrijft het verhaal van haar collega’s volledig. “Weet je wat mijn grootste worsteling is? Dat ik veel te weinig taakuren heb. Ik sta veel meer voor de klas dan dat ik mijn decaanrol kan vervullen. En let wel: we hebben hier liefst 1.150 leerlingen in de bovenbouw.”

“Loopbaanoriëntatie hoort een belangrijke plaats in te nemen in de héle school, bij alle middelbare scholen. Het moet niet alleen de taak van de decaan zijn. Zo werd er altijd naar gekeken. Gelukkig komt daar nu langzaam wat schot in.”

En ja, ook de leerlingen van havo 4 van het Radulphus kunnen op studiereis naar Nederland om zich te oriënteren. “Maar dat is best wel duur en dus niet voor iedereen weggelegd. Nu is er dan die Koninkrijksbeurs voor mbo- en havo-studenten. Dat is mooi, maar dan zijn ze dus vaak al wel bezig met de studie.”

Een ander probleem wat zij ziet, een culturele factor die ook in Nederland zwaar opspeelt, is de druk die op de jongeren wordt gelegd. “Wat je ook mag kiezen, als je vwo hebt gedaan dan móet je naar de universiteit, zo vindt iedereen. Met als gevolg dat een heleboel van hen uiteindelijk een jaar later toch de switch naar het hbo hebben gemaakt. Want onze kinderen zijn over het algemeen geen onderzoekers. Die zijn heel praktisch, sociaal en flexibel ingesteld, dat is onze aard.”

Voorlichting
Dat zijn de factoren die op deze Caribische eilanden een rol spelen. Maar hoe zit het aan de Nederlandse kant? Wordt hier genoeg gedaan om de toekomstige studenten voldoende voor te lichten?

Kroon-ter Haar: “Nou, wat ik wel heel goed vind van de Nederlandse hogescholen, is dat ze nu samen optrekken. En, zoals bij de laatste ‘onderwijsmarkt’ hier op de eilanden, in hun voorlichting ook echt allemaal de focus op de studiekeuze hebben liggen in plaats van op het zieltjes winnen voor de eigen hogeschool.”

Ook Cardoza is op zich wel te spreken over de bereidheid van de Nederlandse hogescholen om het juiste te doen. “Er gebeurt ook daar van alles. De studiereizen waarbij de leerlingen allerlei  studieadviezen krijgen, maar ook de speciale werkgroepen die veel hogescholen hebben voor studenten uit dit deel van het koninkrijk.”

“Ook bij Fontys gebeurt heel veel en doen ze van alles om onze studenten te helpen. Dat gezegd hebbende: er blijft toch altijd een drempel. Ik heb nog veel contact met oud-leerlingen. Laatst sprak ik er eentje aan de telefoon. Zij zei: ‘Oh, wat ben ik blij dat je belt. Dit had ik even nodig: iemand die mijn taal spreekt en mijn achtergrond heeft.’ Dat is onze ‘wij-cultuur’.”

Lees ook:
# aflevering 1: De moeizame reis van de Antilliaanse student
# aflevering 2: De koude douche die de overgang naar Nederland is
# aflevering 3: De taal als enorm struikelblok
# aflevering 4: Moeilijk kiezen: een studie op 8.000 kilometer van huis

Volgende week: Studeren betekent hier blijven, want schuld afbetalen