Minister ‘super enthousiast’ over onderwijs in de regio

Wanneer krijg je de kans om vragen te stellen aan een minister? Of om te laten zien hoe het eraan toegaat op jouw instituut? Niet vaak, maar maandag kon het toen onderwijsminister Robbert Dijkgraaf een werkbezoek bracht aan het middelbaar en hoger onderwijs in Eindhoven. Toezeggingen deed hij niet. 

Aanleiding voor het bezoek is de sterk groeiende vraag naar talent in de Brainportregio. Met de uitnodiging aan de minister vragen Fontys Hogeschool, Summa College en de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) aandacht voor deze kwestie. Ze willen hem laten zien en ervaren wat de instellingen in huis hebben op het gebied van onderwijs en onderzoek, en op welke wijze zij samenwerken. 

Daarvoor bezocht de minister in de ochtend eerst het Summa College op de Brainport Industries Campus (BIC). Vervolgens reisde hij door naar de TU/e en de technische opleidingen van Fontys Engineering in het Nexus-gebouw op het Tu/e-terrein. Om aan het einde van de middag in gesprek te gaan met zo’n 100 studenten van alle drie de opleidingen over thema’s als huisvesting, de stop op de werving van internationale studenten en de herinvoering van de basisbeurs.

Vraag om steun
De komende jaren worden meer dan 70.000 extra arbeidsplaatsen in de regio verwacht, met name in de techniek en IT, maar ook in andere sectoren zoals de zorg en het onderwijs. De onderwijsinstellingen hebben grootse groeiambities.

Met zijn bezoek vragen ze de minister om steun bij regelgeving en beleid, en ook om een gezamenlijke strategie en investeringen. Dat moet voor voldoende opleidingscapaciteit gaan zorgen bij de instellingen. [tekst gaat verder onder de foto]

Minister Dijkgraaf en zijn grote delegatie van ambtenaren werden op het TU/e-terrein ontvangen door Fontys-bestuursvoorzitter Joep Houterman en instituutsdirecteur Ella Hueting van Engineering. Houterman wees de minister erop dat Fontys met haar hybride onderwijs én praktijkgericht onderzoek een wezenlijke bijdrage levert aan maatschappelijke vraagstukken. “Dat doen we door duurzaam en toekomstgericht onderwijs te realiseren.”

Hybride leren
“Niet alleen werken we samen met het mbo en de universiteit, ook het werkveld betrekken we in ons onderwijs en onderzoek”, vervolgt Houterman. “Daarvoor bieden we steeds meer hybride leer- én onderzoeksomgevingen aan. En we worden steeds vaker een partner van maatschappelijke instellingen en bedrijven.”

Bij een rondgang maakte de minister kennis met enkele voorbeelden van deze samenwerkingsvormen en hybride leer- en onderzoeksplaatsen. Zo bouwt de Fontys Lerarenopleiding aan een netwerk van basisscholen die buitenonderwijs aanbieden aan hun leerlingen. Werken studenten vrijblijvend aan hun ondernemerschap en creativiteit in Makersplayce, de creatief-technische ontmoetingsplek van Fontys Engineering. [tekst gaat verder onder de foto]

En voeren studenten van Fontys ICT in het Innovation Lab projecten uit in opdracht van het werkveld, wat volgens student Sieuwe Elferink ertoe heeft geleid dat hij zijn eigen onderneming is gestart, nog tijdens zijn studie. “Je kiest als student zelf aan welk project je deelneemt. Hierdoor ben je veel gemotiveerder met je opleiding bezig.”

De minister mag delen in het enthousiasme van medewerkers en studenten. Zo maakt hij met een VR-bril een reis naar de toekomst en ontdekt hij dat pakketjes ook door de lucht vervoerd en afgeleverd kunnen worden, met drones welteverstaan. Ook soldeert hij met vaste hand een hart dat licht geeft.

Basisbeurs
Zo nu en dan wordt de minister speels gepord. Bijvoorbeeld als studenten en medewerkers laten weten dat er voor een bepaald project nog sponsoren of financiering wordt gezocht. De gesprekken worden serieuzer als Dijkgraaf op de bank belandt voor een debat met zo’n 100 studenten van Fontys Hogeschool, Summa College en de TU/e.

Jalle Tuik, Fontys-student Bedrijfsmanagement, is kritisch op de compensatieregeling voor studenten in het hoger onderwijs die de basisbeurs zijn misgelopen. Hij vraagt de minister of er niet meer in het vat zit dan de 1 miljard euro die voor de zogenoemde pechgeneratie is vrijgemaakt. Voor elk misgelopen jaar basisbeurs heeft het kabinet een bedrag van 359 euro in het vooruitzicht gesteld.

Dijkgraaf toont begrip, maar is duidelijk: “Het is uitzonderlijk om terug te keren naar een systeem dat is afgeschaft. Toch is dat besluit genomen omdat de wereld in korte tijd drastisch is veranderd en de kosten voor iedereen enorm zijn gestegen." [tekst gaat verder onder de foto]

Volgens de minister zat er niet meer in dan 1 miljard euro. “Dit is de uitkomst van de politieke onderhandelingen. Maar we zijn aan het onderzoeken of we nog andere dingen kunnen doen om deze generatie tegemoet te komen, zoals gratis kinderopvang.”

Woensdag vergadert de Tweede Kamer over de herintroductie van de basisbeurs in het hoger onderwijs en de tegemoetkoming aan studenten die onder het leenstelsel hebben gestudeerd.

Bindend studieadvies
Een student Internationale Communicatie aan Fontys Hogeschool vindt dat er veel van studenten wordt gevraagd. En vraagt de minister wat hij doet om het studentenwelzijn te bevorderen. Dijkgraaf belooft over een maand met een plan te komen en zegt toe er geld voor vrij te willen maken.

Volgens de minister is de eerste stap al gezet met de keuze voor afschaffing van het bindend studieadvies (BSA) na het eerste jaar. “Daarmee kunnen opleidingen de druk op studenten al enigszins wegnemen.” Hij moedigt onderwijsinstellingen en studenten aan vooral ook zelf het voortouw te nemen in de bestrijding van wat hij een ‘epidemie’ noemt, ‘vooral onder vrouwen’.

Roos, derdejaars Commerciële Economie aan Fontys, is er nog niet gerust op. “Wanneer wordt tegen studenten gezegd dat een opleiding niet geschikt voor ze is als het BSA is afgeschaft?”

Goede ondersteuning en advisering vanuit de opleidingen is belangrijk, vindt de minister. Hij noemt ook een betere oriëntatie en doorverwijzing. Tot slot wijst hij op de eigen verantwoordelijkheid van de student.

Huisvesting
Als vanzelf komt het gesprek terug waar het bezoek om begon: bij de grote vraag naar talent in de regio en de groeiambities van de onderwijsinstellingen. Een van de studenten toont zich bezorgd. “Er is nu al een groot tekort aan studentenhuisvesting.”

De minister adviseert de onderwijsinstellingen in gesprek te blijven met bedrijven, gemeenten en de provincie om de groei in goede banen te leiden, en niet enkel te leunen op de Mainportstatus die de regering in het coalitieakkoord heeft vastgelegd om de regio verder te ontwikkelen. [tekst gaat verder onder de foto] 

De tijdelijke stop op de werving van internationale studenten in het hoger onderwijs zorgt eveneens voor onrust. In januari stuurde het Fontysbestuur een brief aan minister Dijkgraaf met het verzoek om snel met een langetermijnvisie te komen.

Begin maart komt de minister met een plan. “We moeten strategisch nadenken over de stop op het werven van internationale studenten. We willen daarbij rekening houden met regionale arbeidsmarkttekorten waar internationale studenten hard nodig zijn.”

Of Brainport tot deze uitzonderingen behoort, wilde de minister niet zeggen. “Ik kan niet op de zaken vooruitlopen, maar de signalen nemen we heel serieus. Het is duidelijk dat deze regio een belangrijke economische motor is voor Nederland. Ik ben super enthousiast over hetgeen ik hier vandaag heb gezien.” [Marieke Verbiesen]