JHS stelt koers bij en verwacht dit jaar minder problemen

Afgelopen studiejaar was er veel rumoer over de onderwijsvernieuwing die bijna overal bij Fontys is ingezet. En nergens meer dan bij de Juridische Hogeschool in Tilburg, waar die vernieuwing erg slecht uitpakte. Directeur Sabine Gabriël stelt dat de nodige stappen zijn gezet waar studenten en medewerkers tevreden mee zijn.

Gabriël trad een paar maanden voor de zomervakantie aan als nieuwe directeur van de Juridische Hogeschool (JHS) in Tilburg, een samenwerkingsverband van Fontys en Avans. Ze kwam terecht bij het instituut waar het aan alle kanten piepte en kraakte. Van alle hogescholen van Fontys had deze het meest onder vuur gelegen vanwege de invoering van de HILL-onderwijsmethode.

Die methode - waarbij meer uitgegaan wordt van het aanleren van vaardigheden, minder klassikaal onderwijs plaatsvindt en meer grootschalig groepswerk onder begeleiding van een docentcoach - leverde afgelopen jaar forse kritiek op binnen en buiten Fontys. Afgelopen week nog stelde een aantal docenten nog een manifest op dat dit soort vernieuwingen wil ‘inkapselen’ voor wanneer het verkeerd uitpakt. 

Op sommige plaatsen werkt en werkte dit soort onderwijsvernieuwing prima, onder meer bij ICT, maar bij andere opleidingen ging het (groten)deels mis. Zoals bij de JHS. Waarom dan toch die stap? “Het was me uiteraard wel bekend dat de JHS een roerige periode achter de rug had. Van vrienden kreeg ik ook vaak te horen: waarom zet je nou juist deze stap in je carrière. Maar juist vanuit zo’n uitdagende periode kun je bouwen en versterken”, zegt Gabriël.

Wijzigingen
Dat kwam met name omdat de nieuwe methode in één klap was ingevoerd, ook voor eerstejaarsstudenten. Dat dit geen gelukkige zet was, werd gaandeweg steeds duidelijker. Daarom werd begin 2023 besloten om de koers bij te stellen. Gaandeweg het voorjaar werden al veranderingen doorgevoerd. En nu zijn die veranderingen ook echt vastgelegd.

Gabriël: “Er is goed geluisterd, veel geleerd van die periode en het onderwijsmodel is nu versterkt. Die ontwikkeling is voor de zomer al in gang gezet. Ook na inspraak van de studenten. Ik trof dan ook meer rust aan binnen de school dan ik had verwacht.”

“Ik denk dat er nu een goede koers is ingezet. Er ligt nu een verbeterd onderwijsconcept. En er is nu een organisatieontwikkeling begonnen vanuit onze ambitie, maar ook vanuit de vraag: wat hebben de collega’s en de studenten nodig? Dat onderdeel is te lang achtergebleven bij het onderwijsconcept en dat zal nu zeker tot verbetering leiden. Maar het blijft een kwestie van goed reflecteren, in gesprek blijven met iedereen en zaken verbeteren waar dat nodig is.”

Het onderwijsmodel is nu zodanig aangepast dat de studenten in het eerste jaar veel meer basiskennis wordt bijgebracht en dat in de loop van de studiejaren het accent steeds meer op vaardigheden komt te liggen.

Basiskennis
“De praktijk is leidend, dat verandert niet. Maar daarvoor heb je wel basiskennis nodig. We gaan het nu zo doen dat studenten in het eerste jaar in een groepje van 12 door één docent worden begeleid. Dat persoonlijke contact kan veel betekenen voor hen. Dan zijn er groepen van 24 studenten waar de basisbeginselen van het recht worden geleerd.”

“En tot slot is er dan de ‘crowd’, een groep van 48 studenten die opdrachten krijgen uit de praktijk. Tot vorig jaar bestond die crowd nog uit 96 studenten. Nu zijn die kleiner en gaan studenten pas vanaf het tweede jaar steeds meer en vaker in die groepen van 48 werken.”

Dat er meer op de basiskennis wordt ingezet is logisch en gezien de laatste twee jaar ook wel onvermijdelijk. Maar waarom toch dat zware accent op de vaardigheden? “Omdat de wereld om ons heen zo snel verandert. Digitalisering, ChatGPT, alle crises die er nu spelen: het heeft allemaal invloed op het werk van de toekomst voor juristen. Misschien nog wel meer dan bij andere beroepen. En dus raakt het onze opleiding ook meer dan andere.”

En hoe hebben de studenten en medewerkers gereageerd op de aangepaste koers? “De studenten zijn tevreden. Zij waren ook wel heel direct betrokken bij de wijzigingen. En er is ook een breed draagvlak onder de docenten voor de aanpassingen.”

“Of we ook studenten en medewerkers zijn kwijtgeraakt vanwege die roerige periode? Van studenten heb ik dat niet paraat, maar er zijn inderdaad medewerkers vertrokken voor wie de veranderingen te laat kwamen.”

Petities
Tot slot: afgelopen studiejaar werd door studenten ook tot twee keer een petitie opgesteld en door enkele honderden medestudenten ondertekend. Een van die twee petities betrof het dringende verzoek de afstudeergesprekken anders te organiseren. Die werden digitaal via Teams gehouden en slechts ‘steekproefsgewijs’ was daar een externe gecommitteerde, iemand uit het werkveld, bij aanwezig. 

Onwaardig en oneerlijk, zo vonden de studenten. Het zou fysiek moeten en voor iedereen gelijk. Het probleem zit hem in de grote aantal studenten die vorig jaar en ook de komende jaren afstuderen en daarnaast het feit dat er voor zoveel eindgesprekken te weinig mensen uit het werkveld beschikbaar zijn.

Toch is Gabriël ook hier optimistisch over: “Dit is opgepakt. We evalueren momenteel het afstuderen en betrekken daar vanzelfsprekend ook onze studenten bij. Samen zijn we op zoek naar een nieuwe manier van afstuderen die recht doet aan het belang van de afstudeerzitting als afronding van de opleiding aan de JHS. Hierbij nemen wij ook het hoge aantal studenten dat in de komende jaren hier gaat afstuderen mee in onze afweging.” [Jan Ligthart]

Op het oog heeft alle rumoer rond de HILL-methode en de JHS weinig gevolgen gehad voor nieuwe aanmeldingen, zo lijkt het, hoewel de cijfers nog niet definitief zijn. De JHS in Tilburg vertoont slechts een lichte daling in aantallen nieuwkomers voor dit studiejaar. In Den Bosch is wel sprake van een forsere daling, die op dit moment boven de 20 procent ligt.