'Laat 16-jarigen stemmen bij verkiezingen'
Laat jongeren niet stemmen vanaf achttien jaar, maar al vanaf zestien jaar. Daar pleiten Iris Andriessen, Marlinde Melissen en Marjolein Verbercht van het lectoraat Diversiteit en (Ortho-)pedagogisch Handelen voor.
Op woensdag 22 november vinden er weer verkiezingen plaats. Stemgerechtigde ingezetenen van Nederland mogen op die dag stemmen voor een nieuwe invulling van de Tweede Kamer. Sinds 1972 zijn achttienplussers bevoegd voor die belangrijke taak, maar waarom alleen achttienplussers? Waarom zouden we zestienjarigen niet ook al een rood kruisje op het stembiljet laten zetten?
Onderzoek
Tegenstanders van dat idee zouden zeggen dat ze te jong zijn en te weinig interesse hebben in de politiek, maar die beweringen verwijzen Iris Andriessen, Marlinde Melissen en Marjolein Verbercht naar het rijk der fabelen. Zij hebben vanuit hun lectoraat onderzoek gedaan naar de betrokkenheid van jeugdigen bij maatschappelijke vraagstukken waarvoor transities nodig zijn, zoals klimaat, armoede, oorlog, ongelijkheid, gezondheidszorg en de woningmarkt.
Allemaal vraagstukken die van belang zijn in de politiek en waar - zo blijkt uit het onderzoek - jeugdigen van 7 tot 25 jaar vaak een mening over hebben. Vaker dan gedacht wordt. “Over zestienjarigen wordt gezegd dat ze te weinig interesse hebben in de politiek, maar de resultaten van het onderzoek bewijzen het tegenovergestelde”, legt Marlinde Melissen uit. “Jeugdigen voelen wel degelijk betrokkenheid bij maatschappelijke vraagstukken, zien daar een politieke verantwoordelijkheid voor en hebben ook zelf ideeën over mogelijke oplossingen.”
Dat maakt het een belangrijke reden om zestienjarigen te laten stemmen, maar volgens Iris Andriessen zijn er meer argumenten. “Jongeren die nu zestien jaar oud zijn, krijgen in hun leven te maken met de consequenties van de vraagstukken die momenteel op tafel liggen. Jongeren dragen aangezien ze gemiddeld langer te leven hebben dan de volwassenen van nu, langer de consequenties van beleidskeuzes die nu zonder hen worden gemaakt. Daarnaast komen de kosten van beleid dat nodig is om de transities vorm te geven, bijvoorbeeld de energie- en klimaattransitie, voor een groot deel straks bij de huidige jongeren terecht."
Verschuiving
Het zou volgens Melissen en Andriessen niet de vraag moeten zijn óf de stemgerechtigde leeftijd ooit wordt verlaagd, maar wanneer. Misschien niet vandaag, misschien niet volgend jaar, maar ze hopen dat het zo snel mogelijk gebeurt. Andriessen: “Als je kijkt naar het historische perspectief van het stemrecht, zie je dat er verschuivingen plaatsvinden. Vroeger mochten alleen mannen stemmen, later ook vrouwen, en daarna werd de leeftijd steeds meer verlaagd. Van 25 naar 23 naar 21 naar 18. Het gaat telkens in stapjes en ik vind dat de eerstvolgende stap moet zijn dat de minimum stemgerechtigde leeftijd op zestien komt te staan.”
Helemaal mee eens, zegt Melissen nog. “Zestienjarigen leren op school van alles over stemmen. Maar pas als ze daar zelf actief aan mee mogen doen, zal de politieke betrokkenheid van jongeren groter worden. En daardoor ook het zelfvertrouwen waarmee de jongeren zelf de wereld vorm kunnen geven." [Karen Luiken]