Onderzoekschallenge Whats up?! geeft jeugd een stem

Jongeren worden veel te weinig gehoord bij het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken. Dat moet anders, vinden Iris Andriessen, Marjolein Verbercht en Marlinde Melissen van het lectoraat Diversiteit en (ortho)pedagogisch handelen. Daarom zijn ze gestart met de onderzoekschallenge Whats up?!

In veel kennisagenda’s, onderzoeksprogramma’s en subsidietrajecten wordt gewezen op urgente maatschappelijke vraagstukken waarvoor transities nodig zijn. Hierbij is het de docent-onderzoekers Marjolein Verbercht en Marlinde Melissen van Fontys Pedagogiek opgevallen dat jeugdigen niet gezien worden als betrokkenen.

“Terwijl zij bij uitstek degenen zijn die de gevolgen van de maatschappelijke vraagstukken dragen en de transities voor een belangrijk deel zullen moeten vormgeven. Denk daarbij aan kwesties als klimaat, armoede, ongelijkheid, genderidentiteit, diversiteit en prestatiedruk. De grote uitdagingen waar we met zijn allen voor staan.”

Marjolein Verbercht en Marlinde Melissen willen de jeugdigen een stem geven. Daarvoor hebben ze de onderzoekschallenge Whats up?! bedacht. Dat maakt onderdeel uit van het onderzoeksprogramma ‘Kom in de wereld’ van het lectoraat Diversiteit en Orthopedagogisch handelen van lector Iris Andriessen.

Onderzoek-onderwijs-praktijk
Met de onderzoekschallenge willen Verbercht en Melissen een brug slaan tussen onderzoek, onderwijs en praktijk. “De challenge is dat we 1.000 jeugdigen tussen 7-25 jaar willen bevragen, samen met onze studenten”, vertelt Melissen.

“Niet alleen bevragen we de jeugd in het reguliere onderwijs, maar ook jongeren in het speciaal onderwijs en in de jeugd- en gehandicaptenzorg. Sommige jeugdigen worden vaak bij voorbaat uitgesloten van grootschalig onderzoek. Onterecht, vinden wij.”

“Wij willen hierin verandering brengen en onze eerste stap is het zichtbaar maken van hoe jongeren denken over maatschappelijke vraagstukken”, vult Verbercht aan. “Bijkomend voordeel is dat onze studenten onderzoeksvaardigheden opdoen en de input die ze ophalen kunnen gebruiken voor hun eigen leerdoelen.”

Training vooraf
De studenten van Fontys Pedagogiek in Sittard gingen twee weken geleden als eersten de uitdaging aan. Vooraf kregen zij een trainings- en inspiratiedag over maatschappelijke vraagstukken en het doen van onderzoek.

Student Veerle Winkens ging zo beslagen ten ijs met de vragenlijst onder haar arm naar haar stageadres, een naschoolse dagopvang voor cliënten van 4 tot 18 jaar met een licht verstandelijke beperking.

Ze dacht dat de vragen, die ze van tevoren zelf ook had beantwoord, te moeilijk zouden zijn voor haar doelgroep. Maar niets was minder waar. “De cliënten hebben mij echt verrast”, zegt ze. “Ze dachten heel serieus en diep na en kwamen met beredeneringen die mij versteld deden staan.”

Zo vertelde een van de cliënten tegen Veerle dat het thema genderdiversiteit een grote rol speelde in het eigen dagelijkse leven. “Deze cliënt wordt thuis strenggelovig opgevoed en worstelt met identiteit en seksualiteit. Het raakt deze cliënt dat er veel op kinderen gescholden wordt.”

Als er uit een interview iets naar voren kwam waardoor Veerle zich zorgen maakte over een van de cliënten, dan besprak ze dat met de begeleiders van de dagopvang. “Heel waardevol”, aldus de student. 

Ook is haar band met de cliënten door de gesprekken hechter geworden en is ze ervan overtuigd geraakt dat kinderen met een licht verstandelijke beperking veel meer kunnen en weten dan we vaak denken. “Heel goed dat er nu ook aan hen wordt gevraagd naar de dingen die hen bezighouden.”

Vond ze het in het begin nog spannend om zelf onderzoek te doen, inmiddels is Veerle overtuigd van de relevantie van goed onderzoek. “Ik heb er heel veel van geleerd en denk dat ik vaker onderzoek wil gaan doen tijdens mijn studie en mijn werk.”

Elke twee jaar
Voor de Sittardse studenten zit de uitdaging er bijna op. Komende week zijn de studenten Pedagogiek in Eindhoven aan de beurt. Uiteindelijk nemen bijna alle 450 eerste- en tweedejaars Fontysstudenten Pedagogiek deel aan de onderzoekschallenge Whats up?!.

De resultaten vinden hun weg naar een artikel dat Marjolein Verbercht en Marlinde Melissen gaan schrijven. Bovendien willen de docent-onderzoekers elke twee jaar opnieuw een challenge uitschrijven onder hun studenten.

De challenge vormt zo de opmaat naar een onderzoeksproject waarin zij samen met het onderwijs en de praktijk willen leren hoe jeugdigen die dat willen, vorm kunnen geven aan hun rol als belanghebbende bij maatschappelijke vraagstukken.  

“Door grootschalig en langdurig onderzoek te doen, willen we dat jeugdigen als belangrijke belanghebbenden worden gezien en betrokken worden in de transities die nodig zijn bij complexe maatschappelijke vraagstukken.” [Marieke Verbiesen]