‘Basisbeursmiljoenen bij Fontys wél goed besteed’

Programmaleider kwaliteitsafspraken Martin de Wolf vindt de negatieve toon in de Tweede Kamer en in de reeks onderzoeksverhalen op Bron over de ‘verdwenen basisbeursmiljoenen’ niet terecht. Volgens hem was er een transparant proces en heeft Fontys het geld dat vrijkwam door het afschaffen van de basisbeurs ook echt besteed aan ‘kwaliteitsverbetering’.

De Wolf is sinds 2018 vanuit de Dienst Onderwijs & Onderzoek programmaleider kwaliteitsafspraken bij Fontys. Begin vorige maand werden die goedgekeurd.

Waarom vind je de toon in de Tweede Kamer in de in de serie op Bron onterecht negatief, er ging toch een hoop mis?
“Ik hoor - onder meer door de motie Wieringa in de Tweede Kamer - een sceptisch, negatief verhaal. Het beeld is dat de hogescholen maar deden waar ze zin in hadden, dat er te weinig inspraak en geen controle was. Dat ze het geld gebruikten om gaten te dichten en dat het proces niet transparant was. Dat beeld klopt niet.

Fontys heeft meerdere dialoogsessies gehouden waarvoor iedereen die wilde, kon meepraten over de plannen. Alle stappen die we hebben genomen zijn bovendien voor iedereen navolgbaar en er zijn verschillende controlemomenten ingebouwd.

In mijn ogen is de kritiek eerder van toepassing op de situatie van vóór 2019. De Algemene Rekenkamer en de studentenbonden waren kritisch over de voorfinanciering (voorafgaand aan de echte investeringen, kregen de instellingen miljoenen ‘voorfinanciering’, red.).

Met de kwaliteitsafspraken begonnen we pas in 2019. Overigens is ook de voorfinanciering bij Fontys goedgekeurd door de medezeggenschapsraad. Er is onder meer de ratio docent-student mee verbeterd.”

De studenten mochten via de medezeggenschapsraden meepraten, maar de kritiek is dat die daarvoor vaak te weinig kennis in huis hebben.
“Het klopt dat zij om de twee jaar worden gekozen. Nieuwe leden moeten zich opnieuw inlezen en de stof eigen maken. Maar wij hebben ze daarbij steeds zo goed mogelijk geholpen. Daarbij hebben we ook per instituut bekeken waar behoefte aan was.

De huidige voorzitter van de Centrale Medezeggenschapsraad, student Nick Martens, heeft ook zelf in Bron gezegd dat hij vindt dat dit proces goed is verlopen.”

Waarvoor zet Fontys de miljoenen die beschikbaar kwamen – het gaat om rond de 20 miljoen euro per jaar tot 2024 – uiteindelijk in?
“We hebben drie thema’s: succesvol studeren, authentieke leer- en onderzoekomgevingen en professionalisering van docenten.

We willen met het geld de begeleiding van studenten intensiveren, zodat iedere student de juiste studiekeuze kan maken en goed door zijn studie gaat. Dat is het programma Studiesucces, dat er zonder de basisbeursmiljoenen niet was geweest of er heel anders had uitgezien.

Mooie projecten als Student+, dat studenten met bijvoorbeeld autisme helpt de studie door te komen, komen eruit voort. Bij Fontys Hogeschool Engineering is een heel tutorprogramma opgezet. 

Voor de docentprofessionalisering hebben we in 2020 bijvoorbeeld 2,4 miljoen euro besteed aan coachingsvaardigheden van docenten, zodat zij studenten beter kunnen begeleiden bij hun persoonlijk ontwikkeling. Ook werken in een blended onderwijsomgeving, waarin online en op de campus lesgeven worden afgewisseld, staat op het programma. De noodzaak hiervoor was en is groot, nu mede door de coronapandemie natuurlijk.

Het extra geld gaf ook zeker een impuls aan de ontwikkeling van authentieke leer- en onderzoekomgevingen. Denk aan MindLabs in Tilburg, het TQ-gebouw in Eindhoven en Business Innovation Learning Lab in Venlo.”

Het zijn leerplekken of laboratoria, vaak buiten de muren van de hogeschool, waar studenten samen met het werkveld werken aan het oplossen van echte problemen uit het bedrijfsleven en de maatschappij.

Het plan om de basisbeurs af te schaffen en van het geld het onderwijs te verbeteren, wat vind je daar achteraf van?
“Kijk, van mij persoonlijk hadden ze de basisbeurs niet hoeven afschaffen. Maar dat besluit is nu eenmaal genomen. Vervolgens hadden wij als hoger onderwijs de taak om het geld zo goed mogelijk te besteden.

En dat is gebeurd, hoewel je je altijd kunt afvragen welke projecten er toch wel waren gekomen zonder die miljoenen uit de basisbeurs. Ik kan me voorstellen dat mensen zeggen, ‘studenten kregen een sigaar uit eigen doos’. Want wat ze er aan de bovenkant bijkregen, ging er aan de onderkant door bezuinigingen weer af. Er werd tegelijkertijd in de breedte aan de onderwijsbudgetten geknibbeld.

Maar ik denk dat wij er bij Fontys extra dingen mee hebben gedaan, wat anders niet was gebeurd en we konden vernieuwingen eerder en béter invoeren. Het gaf een impuls aan allerlei zaken.

Het bracht een enorme bureaucratie met zich mee. Je zou kunnen zeggen dat we de eerste jaren vooral gezaaid hebben. Nu de kwaliteitsplannen helemaal zijn goedgekeurd door de minister, komt voor mijn gevoel de tijd van oogsten.” [Petra Merkx]

Na 1 mei wordt Martin de Wolf programmadirecteur transitie educatief domein. Meer over deze transitie lees je in het Bron-artikel: Lerarenopleidingen staan voor grote veranderingen.