'Fontys besteedde voorinvestering aan kwaliteitsverbetering'

'Dubbele pech voor studenten: geen basisbeurs én geen beter onderwijs’, kopte dagblad Trouw vorige week. Het geld dat het hoger onderwijs zou besteden aan kwaliteitsverbetering is maar gedeeltelijk daarvoor gebruikt, constateerde de Algemene Rekenkamer. Fontys-bestuurder Hans Nederlof vindt die constatering onterecht. De studententak van de medezeggenschap steunt hem, maar vindt het zelf ook ‘lastig te zeggen’.

De zogenoemde voorinvestering komt voort uit het besluit van de regering om in 2015 te stoppen met de basisbeurs. Het uitgespaarde geld zou het onderwijs mogen besteden aan kwaliteitsverbetering. Het wordt ‘voorinvestering’ genoemd omdat de instellingen dit zelf moesten bekostigen, tot het moment dat het geld echt vrij zou komen, in 2018.

Het ging om 600 miljoen euro. Hogescholen en universiteiten zeggen zelfs 860 miljoen te hebben geïnvesteerd. Maar volgens de Rekenkamer kwam daarvan ‘slechts’ 280 miljoen op de goede plek terecht, 250 miljoen voldeed niet aan de criteria en van 330 miljoen is het gewoonweg niet te achterhalen of de gedane investeringen daar wel of niet aan de voorwaarden voldeden.

Criteria niet duidelijk
De onderwijssector reageerde boos: ‘de criteria waren helemaal niet duidelijk. Hoe kun je daar achteraf op worden afgerekend?’. Nederlof is het daarmee eens. “Het mandaat lag bij de instellingen en we kregen een hoge mate van vrijheid. Wij hebben het geld besteed aan kwaliteitsverbetering en daarover steeds met de studentengeleding van de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) overlegd.” Voor Fontys was de voorinvestering 20 miljoen per jaar.

Onder meer de ratio docent-student verbeterde van ongeveer 1 op 14 naar 1 op iets meer dan 12,5. “Dat kost Fontys per tiende verbetering 2 miljoen per jaar”, rekent de bestuurder voor. Daarnaast investeerde Fontys volgens hem in onderzoek en een betere infrastructuur op ict-gebied. Bas van Helmondt, voorzitter van de studentgeleding voegt toe: “Er kwam opleidingsgeld voor docenten, zodat ze een master konden halen en er werd gewerkt aan uitbreiding van de studiewerkplekken.”

Moeilijk te controleren
Dat dit allemaal is gebeurd, is ook te controleren. Maar was Fontys dit niet toch al van plan? “Dat is lastig te zeggen. Dat weten we niet, maar we denken op zich dat dit wel extra investeringen waren”, zegt Van Helmondt. Volgens Nederlof is het logisch dat bestaand beleid werd uitgebreid of sneller werd aangepakt. “Je kunt niet zomaar nieuwe plannen bedenken. De plannen die we hadden, hebben we groter en sneller kunnen uitvoeren.”

Vanaf dit jaar geeft het ministerie het geld dat vrijkomt uit de studiebeurs aan de hogescholen (het gaat dus niet meer om voorinvesteringen). Ook nu zijn daar nog geen heldere afspraken over, mede doordat het zolang heeft geduurd voordat dit kabinet er was. “We weten van minister Van Engelshoven al wel dat zij niet van plan is een landelijk afvinklijstje te maken voor de hogescholen en universiteiten. Die krijgen individuele ruimte om het geld te besteden.”

Loopbaancoaching

Als het aan Van Helmondt ligt, worden de bestaande investeringen voortgezet. Maar de studentengeleding wil ook dat een gedeelte van de 12 miljoen die Fontys krijgt, aan loopbaancoaching wordt besteed. Maar hbo’ers hebben toch zo een baan? Volgens Bas van Helmondt is dat niet voor alle studies vanzelfsprekend. “Voor bepaalde economischeopleidingen, Communicatie en lerarenopleidingen geldt het bijvoorbeeld niet.” Deze studenten kunnen loopbaancoaching vanuit Fontys goed gebruiken.

Ook andere hogescholen hebben hier aandacht voor, maar Fontys blijft daarin achter. De studentenfractie in de CMR wil dat er aandacht komt voor bijvoorbeeld sollicitatietraining en uitbreiding van het alumninetwerk. “Niet alle instituten hebben al een goed alumninetwerk. Ook zou Fontys zijn netwerk in het werkveld beter kunnen benutten om studenten aan het werk te krijgen”, vindt Van Helmondt. [Petra Merkx]