Vakken overslaan mag ook bij fulltime lerarenopleidingen
Verplicht alle vakken volgen terwijl je de stof allang beheerst? Als het aan minister Dijkgraaf ligt, hoeven studenten van voltijdse lerarenopleidingen dat niet meer te doen.
Wat je weet, mag je overslaan. Een gewijzigd wetsvoorstel van minister Dijkgraaf kan ervoor zorgen dat studenten slechts een deel van hun lerarenopleiding hoeven te volgen. Tenminste, als ze al de benodigde voorkennis hebben.
Het gaat in zijn wetsvoorstel niet alleen om de lerarenopleidingen, maar om alle voltijdopleidingen met een “substantiële praktijkcomponent”. Als het onderwijsprogramma voor ongeveer 40 procent bestaat uit leren in de praktijk, dan mag de opleiding gaan werken met zogeheten ‘leeruitkomsten’.
Tot vorig jaar liep er een experiment met zulke ‘leeruitkomsten’, waaraan 21 hogescholen meededen. Bij zo’n vierhonderd duale- en deeltijdopleidingen mochten studenten in principe zelf weten hoe ze het eindniveau (de ‘leeruitkomsten’) behaalden. Hooguit waren sommige vakken en practica verplicht, de rest mochten ze zelf invullen.
Cultuuromslag
Uit een tussenevaluatie in 2021 bleek dat de hogescholen enthousiast waren over het experiment. Ze wilden de nieuwe aanpak graag voortzetten, al moest er nog veel gebeuren om die tot een succes te maken. Het lesprogramma, de roosters, de begeleiding, de toetsing en de administratie moesten ingrijpend worden aangepast en dat was nog niet overal gelukt. Ook moesten veel docenten volgens de evaluatie nog wennen aan “de overstap naar een rol als studiebegeleider”.
Het kabinet vond het prima, in elk geval voor de deeltijdopleidingen en de duale opleidingen in het hele hoger onderwijs. Nu breidt Dijkgraaf dat uit naar voltijdopleidingen waarin leren in de praktijk een grote rol speelt.
Toekomstverkenning
De rest van de voltijdopleidingen mag dus nog níet met ‘leeruitkomsten’ werken. In zijn toekomstverkenning laat Dijkgraaf uitzoeken of dat misschien moet veranderen, zoals met name regeringspartij VVD graag wil.
Die toekomstverkenning moet voor de zomer klaar zijn en na de zomer zal hij erop reageren. Maar voor de lerarenopleidingen (en soortgelijke praktijkgerichte opleidingen) wil hij daar niet op wachten. Als de Tweede Kamer akkoord gaat, maakt hij het werken met ‘leeruitkomsten’ voor die opleidingen alvast mogelijk.
FLOS-directeur Anton van den Brink noemt noemt het voorstel van de minister ‘goed nieuws’ en in lijn met de transitie die de lerarenopleidingen al in gang hebben gezet. “Dit betekent dat we voor de deeltijd- en voltijdopleidingen geen verschillende curricula meer hoeven maken. Gezien de hoeveelheid kleine lerarenopleidingen zou dat onbetaalbaar worden. Hiermee kunnen we de flexibiliteit van de lerarenopleidingen enorm vergroten.”
Switchers
Critici denken dat voltijdstudenten dan geen gefaciliteerde leerroute meer krijgen aangeboden. Maar het tegendeel is waar, beweert Van den Brink. “De gemiddelde voltijdstudent heeft eerder meer dan minder sturing nodig, vooral als ze net van de middelbare school komen. Maar daarnaast hebben de lerarenopleidingen best veel switchers die eerst een andere hbo-opleiding hebben gevolgd. Door te werken met leeruitkomsten doen we recht aan de kennis die ze elders al hebben opgedaan.”
“Bovendien”, vervolgt de FLOS-directeur, “maken dit soort trajecten de lerarenopleidingen een stuk aantrekkelijker en zorgen we ervoor dat we sneller goed opgeleide leraren kunnen afleveren voor de arbeidsmarkt waar grote tekorten zijn.” [HOP/Marieke Verbiesen]