“Rouw rond Maradona niet overdreven”
Het overlijden van oud-voetballer Diego Maradona leidt tot veel misbaar in Argentinië en in Napels. Docente Marga Pruijt ‒ die zich bij Fontys Hogeschool HRM en Psychologie verdiept in interculturele communicatie ‒ wil niet spreken van massahysterie.
Dat in Argentinië drie dagen van nationale rouw gelden, of dat de burgemeester van Napels direct oproept het plaatselijke voetbalstadion naar Maradona te vernoemen, vindt ze geenszins overdreven: “Als je ziet wat Maradona daar heeft betekend, is dit prima te 
begrijpen.”
Zowel Argentinië (toen net verslagen in de Falkland-oorlog) als het straatarme Napels konden midden jaren tachtig wel een opkontje gebruiken - de kleine voetballer gaf dat.
“Zo werd Maradona het typische voorbeeld van een (volks)held, en dat zijn hele sterke onderdelen van een cultuur. Iedere Argentijn of Napolitaan identificeert zich met hem.”
Nuchter?
‘El Diego’ was een symbool van hoop: het minne ventje uit een sloppenwijk dat wereldroem vergaart. “Hij is een underdog, dat is herkenbaar voor veel mensen. Aan de onderkant van de sociale ladder is het nu eenmaal drukker dan boven.”
Het idee van de hyperemotionele zuiderlingen waar wij als nuchtere Hollanders zo verwonderd naar kijken, vindt Pruijt niet kloppen. “Zo nuchter zijn wij niet. Kijk maar hoe wij ons uitdossen tijdens een WK, of denk eens terug aan de massale rouw bij de begrafenis van Pim Fortuyn in 2002.”
Wel uiten de Argentijnen en Napolitanen hun gevoelens opener, en in groteren getale dan wij Nederlanders. “Het collectieve, het samen delen, weegt zwaarder. Onze cultuur is individualistischer, wij zoeken minder de verbinding op.”
Pluk de dag
Als docent houdt Pruijt zich bezig met interculturele communicatie en de verschillen die zich daarbij voordoen tussen groepen mensen. “Die worden niet alleen bepaald door etnische afkomst of religieuze overtuiging, maar ook door je sociale herkomst. Elke subcultuur heeft zijn eigen normen en waarden, die in allerlei omstandigheden tot uiting komen.”
Een in het oog lopend verschil tussen Argentijnen en Nederlanders is volgens haar dat wij een stuk gereserveerder zijn. “Argentijnen zijn hedonistischer; ze geloven in het ‘pluk de dag’ en zitten letterlijk midden in hun 
genietingen of (in dit geval) hun verdriet."
"Dat is dan ook een stuk zichtbaarder. Wij laten ons minder gaan, of dan toch liever in de beslotenheid van onze woonkamer.”
Uiterlijke vormen
Maar verder wordt (bijvoorbeeld) rouw mondiaal gezien door ons mensen helemaal niet zo anders beleefd.
“Het zijn meer de culturele praktijken en uiterlijke vormen die verschillen: het gedrag dat van je verwacht wordt. Dat wordt voor een groot deel bepaald door je omgeving. Mensen zijn geneigd het gedrag te kopiëren dat ze om zich heen zien.”
Nieuwe rituelen
Juist daarom is onze spreekwoordelijke ‘calvinistische’ gereserveerdheid volgens haar al aan het verschuiven. Bijvoorbeeld onder invloed van de ontkerkelijking en de multiculturele samenleving. “Inmiddels kennen we nu ook de Turkse voetbalsupporters die luid toeterend door de stad rijden. En aan de andere kant van het spectrum zoeken we ‒ mede omdat we niet meer naar de kerk gaan ‒ nieuwe rituelen om rouw vorm te geven.”
Die zijn vaak openlijker en uitbundiger dan vroeger: “Kijk naar de bloemenzeeën bij herdenkingsplekken of condoleance-forums op sociale media.”
Toch duurt het nog wel even voordat we zo massaal de straat op gaan bij de dood van een voetballer. Toen Johan Cruijff in 2016 overleed bleef dat nog uit. “Maar ook naar hem is inmiddels een stadion genoemd, toch?” [Frank van den Nieuwenhuijzen]