Rens: "Mijn columns zijn een vorm van entertainment"

Deze week verschijnt zijn 250ste column op Bron. Allemaal tellen ze op de kop af 250 woorden, dat zijn er 62.500 in totaal. Een mijlpaal waarvoor het nieuwsmedium Rens van der Vorst graag aan het woord laat. Zelf blijft de techfilosoof en ICT-docent en onderzoeker bescheiden: “Ik heb niet het idee dat mijn mening de wereld verandert.”

Lezers van Bron kunnen al sinds 2017 wekelijks rekenen op een column van Rens van der Vorst. Soms verschijnen er ineens twee bijdragen tegelijk in de mailbox van het nieuwsmedium, ook wel eens drie, als de technofilosoof en docent-onderzoeker veel inspiratie heeft. En dat heeft hij vaak, want hij leest veel, heel veel. Meestal wetenschappelijke artikelen en boeken over technologie.

Niet doorheen te komen voor de meeste mensen, weet hij. “Heel jammer, want technologie gaat ons allemaal aan, alleen beseffen we niet welke impact ze heeft op ons dagelijkse leven.” Voor Van der Vorst is de boodschap in zijn columns belangrijk. “Als je die op een begrijpelijke manier verpakt, pakken meer mensen haar uit.” Kritiek als ‘infantiel’ en ‘filosofie van het niveau nul’, neemt de columnist op de koop toe.

Met zijn columns, die altijd gaan over onderwerpen op het snijvlak van technologie, mensen en onderwijs, wil Van der Vorst zijn lezers aan het denken zetten. Dat doet hij doorgaans met veel humor, want, zo zegt hij: “Het is een fantastisch middel om een boodschap over te brengen”. Dat hij wel eens te ver gaat, deert hem niet. “Als ik ze maar leuk vind.”

Als lezer moet je dan ook niet raar staan te kijken wanneer zijn columns (vrijwel zonder uitzondering al sinds jaren de best gelezen blogs op Bron overigens) titels dragen als: Gekreun in de Chevvy, gefontyst, productiviteitspoep, ChatGPT is vooral saai, Pedopop en robotrechten, Bedankt voor uw onbegrip en Titcoins. De manier waarop hij zijn onderwerpen tegen het licht houdt, mag best schuren, vindt hij. “Ik wil op een vrolijke manier overal tegenaan kunnen schoppen.”

Zijn nieuwste column heet Botte eikels en liefdevolle vakidioten. Hij werpt de vraag op of onderwijstechnologie eikels maakt van docenten en beweert dat technologie echt niet zo belangrijk is als we wel denken, gepassioneerde vakidioten zijn dat wel. Maar even verderop nuanceert hij zijn bewering door te schrijven dat zijn oude leraar Engels ook een 'lul' was en ‘die las voor uit vergeelde boeken en stond voor een stoffig krijtbord’.

“Ik vind het leuk als mensen over mijn columns gaan nadenken, erom moeten lachen of denken: zo had ik het niet bekeken. Dan ben ik al tevreden. Ik geloof niet dat iemand die mijn columns leest erna zijn leven omgooit. Ook heb ik niet het idee dat meningen de wereld in slingeren, de wereld verandert. Ik zie mijn columns als een vorm van entertainment, zowel voor mezelf als voor de lezer.”

Je bent technofilosoof en ICT-docent. Toch geef je vaak af op technologie. 
“Ik vind dat onze technologie sucks. We doen onszelf tekort met de technologie die we op dit moment aangeboden krijgen en die we gebruiken. De huidige technologie maakt ons lui, gemakzuchtig, impulsief en boos. We kiezen voor kortetermijnbevrediging. Terwijl ik ervan overtuigd ben dat mensen eigenlijk heel aardig, sociaal, empathisch en creatief zijn.”

Wat moet er volgens jou gebeuren?
“Ik vind het belangrijk dat er wordt nagedacht over wat we verwachten van de technologie die we gebruiken. Dat gebeurt nog onvoldoende. Denk aan hoe we omgaan met sociale media of het recentere gebruik van ChatGPT. Niemand lijkt zich werkelijk af te vragen hoe we hier verantwoordelijk mee kunnen omgaan.”

Niet iedereen is even blij om dit te horen. 
“Toch is dit de mindset die ik wil meegeven.”

Op LinkedIn ontstaan regelmatig discussies onder de columns die je doorplaatst.
“Iedereen mag ervan vinden wat ie wil. Als het een inhoudelijke reactie is, wil ik er nog wel eens op reageren. Maar ik waak ervoor om olie op het vuur te gooien. Ik wil niemand overtuigen.”

Is er wel een grens?
“Zeker. Ik werk bij Fontys hè, dus ik houd me enigszins in. Ik noem ook nooit mensen bij hun naam, tenzij ik dat van tevoren heb besproken. Het gaat in mijn columns niet over individuen, maar om mijn constateringen. In mijn boeken ben ik stelliger. Ook verschuift de grens van wat geaccepteerd wordt doordat de wereld om ons heen voortdurend verandert. Ik probeer daar een beetje tegenaan te schurken. Dat doe ik op gevoel.”

Heb je weleens spijt gehad van een column?
Stellig: “Welnee!"
Na een korte stilte: "Ik heb weleens mailtjes gehad van mensen die vonden dat ik te ver was gegaan en echt boos waren. Zij hebben allemaal netjes een antwoord ontvangen met een goede onderbouwing, want ik had er van tevoren al goed over nagedacht. Er zijn wel dingen die ik tien jaar geleden heb geschreven waar ik nu anders over denk. Dus enige bescheidenheid in je mening is niet verkeerd, denk ik.”

Naast columns schrijf je ook goedlopende boeken, treed je op als spreker, heb je een technoplatform en coach je studenten. Wat is de rode draad?
“De rode draad is dat ik mensen wil laten nadenken over hun relatie met technologie. Alles wat ik doe, gaat daarover. Ik word ook wel gevraagd door overheden en gemeenten om deel te nemen aan adviesraden, maar dat doe ik niet. Ik wil graag de vrijheid hebben om geheel onafhankelijk overal over na te kunnen denken en mijn mening te geven.”

Op naar de volgende 250 columns voor Bron? 
“Wat mij betreft wel. Ik vind dat ik steeds beter word in het schrijven van mijn stukjes. Het gaat me steeds makkelijk af. Ten eerste vind ik het een leuk puzzeltje om te maken, en ten tweede dwingt het schrijven mij om op een andere manier na te denken over technologie en wat ik er echt van vind. Bovendien is mijn vakgebied altijd in beweging. Dat zorgt voor een constante stroom van inspiratie.” [Marieke Verbiesen]