‘Onwenselijke situatie zorgstages inherent aan arbeidsmarkt’
Honderden stagiairs in de zorg en kinderopvang overwegen om te stoppen met hun opleiding. Dat blijkt uit reacties bij het meldpunt Stagemisbruik van FNV Zorg & Welzijn. Ook bij Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid, waaronder de Verpleegkunde-opleidingen vallen, zijn vervelende stage-ervaringen bekend. “Alle partijen hebben een rol om het tij ten goede te keren.”
Sinds de start van het meldpunt Stagemisbruik op 3 november zijn er 540 meldingen binnengekomen. De meest gehoorde klacht is dat stagiairs als volwaardige werknemers worden ingezet.
Bron publiceerde eind november een artikel over de stage-ervaringen van Fontys-studenten in de zorg. Daaruit bleek dat ook zij vaak een (te) hoge werkdruk en te veel verantwoordelijkheden ervaren.
Geen rigoureuze signalen
Dat onderschrijft lecturer practitioner Nard van den Langenberg van Verpleegkunde in Eindhoven gedeeltelijk. Hij is nauw betrokken bij de praktijkplekken van Fontys-stagiairs. “Zulke rigoureuze signalen als het willen stoppen 
met de opleiding herken ik niet, maar tijdens gesprekken met studenten hoor ik wel regelmatig dat ze personeelstekorten en daardoor een hoge werkdruk opmerken.“
Van den Langenberg maakt onderdeel uit van het zogeheten Zorg Innovatie Netwerk dat vanuit Fontys ‘samenwerkingsverbanden tussen professionals en studenten én zorginnovatie stimuleert’.
“Onze doelstelling is om theorie en praktijk in de zorg bij elkaar te brengen. Maar we moeten samen met het werkveld hard werken om het leerklimaat waar we naar streven, te realiseren.”
Verschuiving verantwoordelijkheid
Als een van de redenen daarvoor noemt hij gebrek aan continuïteit op de werkvloer. “In de zorg werken veel flexwerkers. Als studenten met hen moeten samenwerken, zijn zíj vaak de continue factor, zíj hebben dan het zicht op de zorgprocessen. Zo verschuift er vaak wel verantwoordelijkheid naar hen toe. Dat is zeker niet wenselijk, maar helaas wel inherent aan de problematische arbeidsmarkt.”
Het is echter niet per definitie zo dat studenten verplicht worden om zulke verantwoordelijkheden op zich te nemen, benadrukt Van den Langenberg. “Als ik dat hoor, vraag ik meteen of ze bepaalde werkzaamheden en/of diensten opgelegd krijgen, of dat ze dat zo ervaren omdat ze het graag goed willen doen voor de patiënt. Niet dat het dan minder erg is dat ze daarom over hun grenzen gaan, maar er is dan geen sprake van misbruik ”
Coachingsvaardigheden en assertiviteit
Volgens hem is daarom belangrijk om zowel de stagebegeleiders als de stagiairs zoveel mogelijk te ondersteunen bij het omgaan met de huidige problematiek. “Bijvoorbeeld door de coachingsvaardigheden van begeleiders te vergroten, of studenten assertiever te maken door ze te leren hoe ze het gesprek over verantwoordelijkheden kunnen aangaan.”
Want dat er niet overal sprake is van een ideale situatie voor stagiairs in de zorg, erkennen zowel Fontys als het werkveld, aldus Van den Langenberg. “Het is zeker onderwerp van gesprek tijdens onze contactmomenten. Maar het ontbreekt simpelweg vaak aan capaciteit voor oplossingen op de korte termijn.”
Complexe uitweg
De meest voor de hand liggende uitweg is dan ook meer personeel, zegt hij. “Al is dat tegelijkertijd de meest complexe uitweg. En de bal ligt niet alleen bij de zorg, vind ik, maar ook bij onderwijsinstellingen én de studenten zelf. We hebben allemaal een belangrijke rol om het tij ten goede te keren. Daarom werken we daar samen ook intensief aan.” [Anke Langelaan]
Het meldpunt van FNV Zorg & Welzijn blijft open tot 6 januari.