Eindhoven,
16
april
2021
|
09:46
Europe/Amsterdam

Onderwijs volledig op de schop?

‘Niet repareren, maar renoveren’. Dat zei de Onderwijsinspectie deze week bij de presentatie van ‘de Staat van het Onderwijs 2021’. Lector Quinta Kools van Fontys Lerarenopleiding Tilburg ondersteunt die oproep van harte, blijkt uit onderstaande opiniebijdrage.

Woensdag 14 april verscheen de Staat van het Onderwijs 2021 van de Onderwijsinspectie. In het NOS-journaal werd hier uitvoerig aandacht aan besteed, en terecht. De Onderwijsinspectie doet namelijk een oproep, beter gezegd een nood-oproep.

Kort gezegd vindt de inspectie dat het heel mooi is dat er nu extra geld komt om de ‘corona-achterstanden’ bij te spijkeren, maar dat het nog beter zou Quinta Koolszijn om nu meteen door te pakken en een herontwerp te maken van de manier waarop ons onderwijs is ingericht. Kort gezegd: ‘maak van de reparatie een renovatie’.

Ik ondersteun de Inspectie daarin van harte.

Een groot probleem is dat het onderwijs er niet in slaagt om de kansenongelijkheid het hoofd te bieden. Kansenongelijkheid is een uiterst complex vraagstuk dat zichzelf in de staart bijt. Waarom is het zo moeilijk om iedere leerling te bieden wat hij/zij nodig heeft?

Om gelijkheid te bewerkstelligen moet je soms verschil maken. Het klassieke model waarin 25 kinderen van dezelfde leeftijd op hetzelfde moment les krijgen over hetzelfde onderwerp is misschien niet de beste organisatievorm om aan de ‘noden’ (prachtig Vlaams woord dat precies weergeeft waar het om gaat) van individuele leerlingen te voldoen. Welke mogelijkheden zijn er om groepen te vormen, om onderwijsprofessionals in te zetten, om een dagindeling te maken?

Huidige systeem voldoet niet
De inspectie roept op tot renovatie van het onderwijs in plaats van reparatie. Het huidige systeem voldoet niet, dat blijkt wel uit de diverse Staten van Onderwijs die de afgelopen jaren door de Inspectie zijn opgeleverd.

Reparatie is dus niet de oplossing, dat is immers symptoombestrijding die de oorzaak niet aanpakt. Renovatie daarentegen biedt de kans om de manier waarop we het onderwijs inrichten, de onderwijsprofessionals inzetten en de leerstof aanbieden opnieuw te beschouwen. De Inspectie gebruikt het woord renovatie, naar ik vermoed een bewuste keuze. Het woord renovatie bevat voor mij een zekere bedachtzaamheid, waarin je kijkt wat er behouden kan blijven en wat vervangen moet worden. Dat spreekt me aan, omdat er ook veel wél goed gaat in het onderwijs.

Enorme ontwikkelkracht
In het afgelopen jaar werden scholen gesloten vanwege de Covid-19-pandemie en is er noodgedwongen overgeschakeld Het klassieke model volstaat niet meer, zegt Kools.op afstandsonderwijs. In deze uitzonderlijke situatie hebben we gezien dat onderwijsprofessionals heel erg gedreven, betrokken en wendbaar zijn. Eigenlijk kun je wel stellen dat er op kleine schaal onderwijs opnieuw is uitgevonden en ontworpen: op maat voor de eigen leerlingen, creatief gebruik makend van mogelijkheden.

Wat mij betreft is hiermee duidelijk dat er een enorme ontwikkelkracht aanwezig is bij leraren, schoolleiders en schoolbesturen. Onderwijs blijkt anders te kunnen dan we altijd dachten! Goed, het ging niet altijd perfect, de sociale kant van het onderwijs was bijvoorbeeld niet goed te evenaren. Maar het laat zien dat de beroepsgroep bereid is om te zoeken naar manieren hoe het anders kan en dát er ook veel anders kan.

Kortom, ik ben het eens met de inspectie dat het onderwijs gebaat is bij een renovatie. Ik ben ook van mening dat de beroepsgroep hier prima vorm aan kan geven. Laten we het uitgangspunt van de Europese commissie (2017) als leidraad nemen en toewerken naar onderwijs dat recht doet aan de noden van alle leerlingen [1].

Dus: ruim baan voor de onderwijsprofessionals, maak er wat moois van!

[1] 'Everyone has the right to quality and inclusive education, training and life-long learning in order to maintain and acquire skills that enable them to participate fully in society and manage successfully transitions in the labour market'. Inclusive education | Education and Training (europa.eu)

Reacties 1 - 4 (4)
Bedankt voor uw bericht.
Astrid Oomens
19
April
2021
Mooi stukje Quinta. Misschien dat er dan ook meer ruimte kan komen voor sociale vaardigheden waarbij die een plaats krijgen bij de 'basisvaardigheden'...? Misschien dat sociale ongelijkheid daarmee ook een stukje kunnen verminderen.
Ben Hendriks
17
April
2021
Wellicht is het nu tijd om System Dynamics te gaan invoeren in het bo, vo, ho? Ik adviseer iedereen die in geinteresseerd is om de artikelen van Prof. Jay Forrester emeritus te lezen, met name over System Dynamics in K12. Op dit moment doe ik een promotie onderzoek naar System Dynamics in Education.
Johan Struik
16
April
2021
Goed stuk Quinta. De toenemende kansenongelijkheid, maar ook de teruglopende basisvaardigheden, vragen om een structureel andere aanpak. eentje die beter aansluit bij het huidige tijdsgewricht, bij de persoonlijke kwaliteiten en noden van leerlingen. Een renovatie van het systeem, gebruikmakend van de ontwikkelkracht die in de sector zeker aanwezig is, is de stap die gezet moet worden.
Jacintha Melenhorst
16
April
2021
Ik kan me van harte vinden in je reactie, Quinta. Het onderwijs heeft idd een aanzienlijke vernieuwingsslag weten te maken, weliswaar geholpen door de omstandigheden, waarin onderwijsgevende zich de wendbare professionals toonden die de beroepsgroep en vooral de leerling nodig heeft. Niet alles meteen op de schop, maar behoud en goede en maak het nog beter!
Laten we meteen doorpakken en de keten PO-VO/MBO-HO verder versterken in dezelfde geest.