Mbo’ers kunnen weer naar ‘niet-verwante’ hbo-studies

Mbo-studenten (niveau 4) kunnen vanaf komend schooljaar weer naar elke hbo-opleiding doorstromen, ook al is die ‘niet verwant’. Daarmee komt een eind aan een regeling die vier jaar geleden werd ingesteld en waar van meet af aan veel discussie over was.

Om de uitval van mbo-studenten op het hbo tegen te gaan, is vier jaar geleden de regeling ‘Nadere vooropleidingseisen mbo4-hbo’ ingevoerd. Daarmee werd het moeilijker om vanuit een ‘niet-verwante’-opleiding door te stromen naar heb hbo. Aan deze regeling komt komend studiejaar een eind.

Over de regeling was veel discussie. Zo klonk steeds de vraag of deze ‘niet-verwante doorstroom’ daadwerkelijk tot de meeste uitval bij mbo-studenten leidt. Bovendien is de diversiteit tussen ‘verwante’ opleidingen al erg groot, waardoor 'verwantschap' sowieso al een rekbaar begrip was.

Onvoldoende kennis
De beperking gold volgens Rob Doorleijers van Fontys-Dienst Marketing & Communicatie voor zeven routes vanuit een mbo-sector naar een hbo-domein. “Zo konden studenten niet zomaar vanuit Zorg en welzijn (mbo) naar een hbo-opleiding Economie doorstromen. De kans bestond dat ze een deficiëntie (onvoldoende voorkennis, red.) hadden.”

Volgens hem ontbrak in de ogen van veel mensen een goede onderbouwing van de regeling. Het maakte dat velen vonden dat die niet deugde. “De helft van de hogescholen heeft ook aangegeven de regeling niet uit te voeren en gesteld dat iedere mbo-4-student zonder meer toegang had.” Bovendien betrof dit nog geen 5 procent van de mbo-studenten die doorstroomden.

Toetsen
Fontys hield zich wel aan uitvoering van de regeling en ging betreffende aspirant-eerstejaars toetsen op de aanwezigheid van bepaalde kennis. “Sommige opleidingen hadden daar een toets voor”, aldus Doorleijers. “Andere gingen in gesprek met de student, of deden beide. Als er sprake was van deficiëntie, zou die weggewerkt moeten worden. Zo niet dan was een student direct ‘toelaatbaar’.”

Toch is er bij Fontys nooit iemand afgewezen op basis van de regeling. Bij de invoering is bewust gekozen om geen consequenties te verbinden aan een deficiëntie, tot uit onderzoek zou blijken dat de regeling effect had op studiesucces. Op het moment dat studenten niet aan alle eisen voldeden, mochten ze dus toch starten. Vervolgens werd hulp geboden om hun kennis bij te spijkeren.

Verstandig?
Vanwege alle mitsen en maren die eraan zaten, heeft de Tweede Kamer eerder dit jaar een motie aangenomen dat de regeling moet verdwijnen. Dat gebeurt bij Fontys in het studiejaar 2020-2021. Doorleijers: “We gaan dus terug naar de oude situatie, en die is dat elke mbo-4-student zonder meer kan starten bij elke hbo-opleiding. Het wil niet zeggen dat het verstandig is, maar het kan wel.”

Hij kan zich voorstellen dat er Fontys-instituten zijn die vinden dat de extra gesprekken en dergelijke wél wat hebben opgeleverd en dat willen blijven doen. “Maar dat is aan de instituten zelf.”

Het aantal mbo-studenten dat doorstroomt naar het hbo loopt de laatste jaren terug. Een voorname reden daarvoor is het afschaffen van de basisbeurs. Bij Fontys is juist sprake van een toename. [Tim Durlinger]