Hoe overleeft de liefde in deze crisistijd?
Het coronavirus raakt ook ons liefdes- en seksleven. Volgens Fontys-liefdesexperts Dilana Schaafsma en Inge van de Vorst gebeurt er van alles achter de Nederlandse voordeuren, nu stellen op elkaars lip zitten, singles nu ineens héél alleen zijn en prille liefdes moeten overleven.
Fontys kent veel opleidingen waar lering kan worden getrokken uit wat nu gaande is. Door zowel docenten als studenten. In een serie artikelen laat Bron docenten en andere Fontys-experts vanuit hun discipline vertellen wat de coronacrisis blootlegt.
Een arts van het Amphia-ziekenhuis in Breda zei vorige week dat door deze coronacrisis ‘handen schudden’ voorgoed verleden tijd zou zijn. Zowel Schaafsma als Van de Vorst reageren verontwaardigd op het idee. “Ik kan me daar niks bij voorstellen”, zegt Schaafsma. “Intimiteit en nabijheid horen bij ons mens-zijn. Het versterkt relaties.”
Van de Vorst: “Ik kan het niet geloven. Ik weiger het ook. Het belang van fysieke aanrakingen is enorm. Het verlaagt ons stressniveau. Sowieso 
is fysieke nabijheid belangrijk voor mensen. Om alles, ook geuren bijvoorbeeld.”
Dilana Schaafsma is associate lector bij Fontys Hogeschool Pedagogiek en doet onderzoek naar relatievorming en seksualiteit bij mensen met een beperking – de uitkomsten zijn vaak evengoed van toepassing op geliefden zonder een beperking.
Inge van de Vorst is docent bij Fontys HMR en Toegepaste Psychologie en daarnaast heeft zij een praktijk als relatiecoach. Als ‘Liefdesdokter’ geeft zij advies over hoe je ‘verbinding’ maakt met andere mensen.
Niet te onderschatten
Dat deze weken (maanden?) van sociale onthouding en binnen zitten, invloed hebben op onze omgang met intimiteit en op ons liefdesleven, dat kan volgens deze twee Fontys-docenten niet anders.
Volgens Van de Vorst zijn de gevolgen zelfs niet te onderschatten. Ze haalt een recent artikel aan van de bekende relatiedeskundige Esther Perel. “Zij spreekt over een collectief trauma en hoe we elkaar nu en straks zullen moeten helpen en steunen om er weer uit te komen.” It’s very hard to separate our bodies form our hearts, schrijft Perel.
Volgens Van de Vorst is het nu belangrijker dan ooit om verbinding te maken met andere mensen. Waarbij ze wel opmerkt dat je allereerst ‘de relatie met jezelf moet behouden en versterken. Door gezond te leven en goed voor jezelf te zorgen’.
Partner niet perfect
“En bedenk dat net als jij je partner niet perfect is. Die ziet dingen anders. Hoe mensen met verlies en stress omgaan, is verschillend. Het gedrag van je partner kan best een uitdrukking zijn van wat hij of zij ooit heeft aangeleerd om zichzelf 
veilig te voelen. De een kiest voor ‘vechten’, de ander ‘bevriest’ of ‘rent weg’.”
Betrek het gedrag van je partner niet te veel op jezelf, adviseert ze. “Vraag wat je kunt doen om het voor je lief lichter te maken En stel die vraag ook aan jezelf: wat kan mijn lief doen om het lichter te maken?"
"Durf hierom te vragen, wat iets ander is dan eisen. Niets is zo onaantrekkelijk als een claimende partner. En nog een tip: bouw samen rituelen op om de verbinding met elkaar te versterken.”
Geldproblemen
De relatiecoach verwacht na deze crisis zeker meer werk in haar praktijk. “Mensen brengen nu meer tijd dan ooit samen door. Hiervoor zag je je collega’s vaak meer dan je partner. Het kan de relatie ook versterken en verdiepen. Het is allemaal afhankelijk van de context. Als je als zzp’er bijvoorbeeld in de geldproblemen komt, legt dat een enorme druk op de relatie.”
Voor prille liefdes kan deze crisis wel eens positief uitpakken, denkt ze. “Uit onderzoek blijkt dat gedeelde angst verbindend werkt. Het is niet voor niks dat je in datingprogramma’s ziet dat ze de deelnemers samen laten bungeejumpen.”
Seksleven
Nu we allemaal hutjemutje thuis zitten, zal dat zeker ook invloed hebben op ons seksleven, denkt Schaafsma. Kranten koppen al over coronababy’s en de Telegraaf meldde dat Pornhub vanwege de coronacrisis een gratis premium abonnement 
beschikbaar stelt. “Deden ze dat echt?”, lacht Schaafsma.
Ze heeft daar op zich niet veel op tegen, zegt ze. “De meeste mensen kijken porno voor hun plezier en zijn er niet aan verslaafd. De focus ligt vaak op de excessen, maar de gemiddelde persoon kan er prima mee omgaan. En als mensen een gezonde seksuele voorlichting hebben gehad, kunnen ze best de informatie die ze binnenkrijgen, relativeren.”
Het belang van het geven van goede seksuele voorlichting is een stokpaardje van Schaafsma. Ze vindt dat de huidige seksuele voorlichting te veel een ‘pas op’-voorlichting is en dat er te weinig aandacht is voor het plezier van seksualiteit. Ze organiseert dan ook elk jaar de ‘Maand van de leuke seks’. Die was in maart, maar viel door het virus grotendeels in het water.
Daten
Een ander onderwerp dat haar aan het hart gaat is relatievorming bij mensen met een beperking; waarover ze onderzoek doet bij Fontys. Daten is voor deze groep mensen extra moeilijk, maar eigenlijk is het voor iedereen een glibberig pad vol onzekerheden en ongeschreven regels, zegt de docent-onderzoeker.
“Moet een man bij een eerste date bijvoorbeeld de rekening betalen in een restaurant? Toen ik dat aan mijn studenten vroeg, zeiden de meesten ‘nee’. Maar toen ik doorvroeg bleek dat ze het toch wel een afknapper zouden vinden als de man meteen al voorstelt om de rekening te delen.”
Sociale onthouding
En nu singles door de verplichte sociale onthouding elkaar niet eens meer fysiek kunnen treffen, wordt het nog een stukje l
astiger, aldus Schaafsma. “Chatten is al ingewikkeld, ook tussen goede vrienden gaat dat wel eens fout. Maar dan ben je vergevingsgezinder en denk je ‘hij zal het wel niet zo bedoeld hebben’.”
Ze pleit er daarom voor dat zodra er frustratie of irritatie ontstaat meteen te stoppen met chatten en even te (beeld)bellen. “Wees ook wat vergevingsgezinder”, voegt ze eraan toen.
En soms is het gewoon ook beter om te vragen wat iemands intenties zijn of het zelf duidelijker te zeggen. “Een student vertelde dat ze het vervelend vond dat een date haar maar bleef lastigvallen, maar zelf had ze helemaal niet duidelijk gemeld dat ze verder geen contact wilde.”
Online snoepwinkel
Datingsites doen het goed op het moment. Loert nu niet het gevaar dat singles eindeloos online blijven daten en verdwalen in een snoepwinkel met tientallen potentiële partners?
“Het geeft mensen natuurlijk ook ruimte. Sommigen vinden het ook fijn om wat langer te kunnen nadenken over hun antwoorden, zeker mensen die het moeilijk vinden om een gesprek gaande te houden in het echt. Zo krijg je toch de kans elkaar goed te leren kennen en wordt een prille liefde niet bij voorbaat al afgekapt.”
Ze waarschuwt ook: “Het gevaar is wel dat je een verkeerd beeld van iemand vormt. Je moet er altijd rekening mee houden dat iemand in het echt vaak heel anders is dan online.”
Elkaar ontmoeten
Deze tijd vraagt om creativiteit, dat is zeker. “Elkaar ontmoeten is heel belangrijk voor mensen”, zegt Schaafsma. Ook voor collega’s, al is het noodgedwongen digitaal nu. “Wij hebben bijvoorbeeld met ons team van Pedagogiek afgesproken om elke werkdag om 10 uur even samen koffie te drinken via het programma MS Teams."
Van de Vorst kan het alleen maar onderschrijven. “Laten we hier ook oog voor hebben. Ik hoorde van een groepje single vriendinnen dat ze bijvoorbeeld een belrondje hebben ingesteld. In deze tijd moeten we meer dan ooit uitreiken naar elkaar.” [Petra Merkx]