Hoe onderwijs kan bijdragen aan een duurzamere wereld

Energie, klimaat, gezondheid en armoede; we staan allemaal voor grote duurzame uitdagingen. Binnen Fontys wordt op verschillende manieren aandacht aan duurzaamheid besteed, om zo toekomstbestendig door te kunnen pakken. Hoe dat binnen onderzoek en onderwijs gebeurt, werd dinsdag toegelicht tijdens het eerste duurzaamheidsevent in Tilburg.

“Je kunt altijd iets maken, een product een ander leven of andere vorm geven of hergebruiken. Dat maakt allemaal deel uit van duurzaamheid”, trapt gastheer Jan Staets af. “Maar wat kunnen we als onderzoekers, docenten en studenten zowel onderwijzend als onderzoekend op educatief niveau doen? Om die vraag te beantwoorden, moeten we zoeken naar nieuwe manieren van bestaande functionaliteiten.”

Dat gebeurt onder andere bij de master Urbanism, waar keynote speaker Cecilia Chiappini de rol van Head of studies bekleedt. Binnen de opleiding staat één vraag centraal: Hoe kunnen we door middel van kunst een bijdrage leveren aan hetgeen dat al bestaat om zo een duurzamere wereld te creëren?

Innovatie en duurzaamheid
Om haar vraag kracht bij te zetten, deelt Chiappini een foto van een man die in Buenos Aires in zijn eentje vuil ophaalt met een eigengemaakt karretje. “Hij hoort dat werk niet alleen te doen, maar maakt wel degelijk impact. Hoe klein die ook is. Nu is de vraag alleen; hoe lossen we het vuilprobleem op in de stad? Daar moeten we op een innovatieve, artistieke en duurzame manier antwoord op vinden.”

Hoe kunnen we onze creativiteit inzetten voor iets wat al bestaat, om duurzaam te innoveren en iets naar een hoger level te tillen? Die vraag stond centraal bij het minimaliseren van de effecten van plastic in Argentinië. Dat gebeurde door studenten deze stad dankzij urbanism architecture aan te laten passen.

Duurzame ontwikkelingen
Zij keken daarbij naar de minder mooie kant van de Argentijnse hoofdstad, waar armoede heerst bijvoorbeeld. “Dankzij onze educatie kwamen we uiteindelijk uit bij duurzame ontwikkelingen . Daar spelen ontdekken en samenwerken, maar ook falen en opnieuw proberen een grote rol in. En omdat er nu duurzame modellen ingezet zijn, snappen de Argentijnen heel goed hoe ze het vuilprobleem tegen kunnen gaan.” [Tekst gaat verder onder de foto]

Maar waarom willen we duurzaam zijn? Wat bouw je? Voor wie? En waar lokaliseer je het? Het zijn allerlei vragen waar studenten rekening mee moeten houden, legt Chiappini uit. “Je moet voorzichtig zijn, ook met duurzaamheid. We moeten zorgen voor nieuwe inzichten, zodat er meerdere mogelijkheden zijn in de toekomst. Als er bijvoorbeeld iets aan de infrastructuur moet veranderen, betekent dat niet dat je niets kunt doen met hetgeen dat er al ligt. Daarom zijn discussies, posities, kansen en onderzoeken erg belangrijk binnen ons vak.”

Worldcafé
Na de inspirerende woorden van de keynote speaker en het optreden van studente en zangeres Maia Steinberg was het voor de ruim zestig bezoekers tijd om zelf aan de slag te gaan. Dat gebeurde in de vorm van een Worldcafé, waarbij het publiek verdeeld over verschillende groepen aan de slag ging met diverse vragen over duurzaamheid.

Welke ervaringen heb ik met onderwijs en onderzoek op het gebied van duurzaamheid en circulariteit? Hoe verankeren we onderwijs en onderzoek op het gebied van duurzaamheid/circulariteit in het Fontys-DNA? En welke concrete acties/maatregelen zijn nodig om onderwijs en onderzoek op het gebied van duurzaamheid en circulariteit binnen Fontys te realiseren? Het passeerde allemaal de revue.

Waardevolle informatie
Als afsluiter werd iedereen ook nog uitgenodigd om een bezoekje te brengen aan een aantal ‘Best Practises’, waarin kunst en duurzaamheid flink in elkaar verweven zaten. Zo werd VR gekoppeld aan duurzaamheid en werd gekeken hoe kunst de natuur kan verbeteren.

De voorafgaande intensieve praatsessies bleken gelukkig niet voor niets. De input van de gasten wordt namelijk verzameld en gebruikt om de duurzaamheidsagenda van Fontys verder in te vullen. “Het is dus waardevolle informatie waar ook zeker iets mee gedaan wordt”, besluit gastheer Jan Staets. [Noëlle van den Berg]