Discriminatie om Aziatische afkomst: ‘Zij is vast in een bar opgepikt’

Een groot deel van de Nederlanders met een Aziatische achtergrond hebben te maken met discriminatie, is gebleken uit onderzoek. Twee mensen die daar uit eigen ervaring over mee kunnen praten, zijn Fontysmedewerkers You Wang en Rebekka Janssen-Karsseboom. “Ze denken vaak dat mijn Nederlandse partner me ergens heeft opgepikt.”

Het is voor het eerst dat er grootschalig onderzoek is gedaan naar discriminatie onder Nederlanders met een Oost- of Zuidoost-Aziatische achtergrond. De studie werd uitgevoerd Fontys Pedagogiek en de Universiteit van Amsterdam.

Uit de resultaten is gebleken dat discriminatie onder deze groep bij één derde voorkomt. Bij mensen met een Chinese achtergrond gaat het om meer dan de helft. You Wang, die zeventien jaar geleden van China naar Nederland verhuisde, schrikt daar niet van. Zelf ervaart ze ook regelmatig discriminatie.

Achternaam
Wang kwam voor een studie naar Nederland, vond na haar opleiding een baan en kwam er toevallig de liefde van haar leven tegen. “Mensen denken vaak dat ik naar Nederland ben gekomen voor de liefde, maar dat is niet zo”, vertelt de docent. “Ik wilde jarenlang niet zeggen dat mijn partner een blanke Nederlandse man is, want zodra ik dat wel zei, gingen mensen er automatisch van uit dat hij me ergens in een bar heeft opgepikt op één van de Aziatische eilanden.”

Het is slechts één vorm van discriminatie die ze herkent. Toen ze acht jaar geleden een achternaam moest kiezen voor haar kind, koos ze voor de naam van haar partner. “Hij heet De Ruijter, Nederlandser kan het bijna niet”, aldus Wang, die stelt dat het hebben van een Nederlandse familienaam veel voordelen heeft. Want of we het nou willen of niet, discriminatie komt nog steeds vaak voor op de arbeidsmarkt.

“We zeggen wel dat we een inclusieve omgeving op de werkvloer willen, maar we weten allemaal dat we nog lang niet zover zijn. Toen ik jaren geleden in Nederland naar een baan zocht, had ik er ook last van. Misschien niet zozeer vanwege mijn achternaam, maar wel om mijn taal. Veel werkgevers hebben het liefst een medewerker die Nederlands spreekt, zelfs als het om een internationale baan gaat.”

Inclusief
Wang ervaart dat bij Fontys ook; ze heeft het gevoel dat er minder kansen zijn voor Engelssprekende medewerkers dan voor Nederlandstalige. Een voorbeeldje. “Als ze naar leden zoeken voor de CMR of IMR, sturen ze een Nederlandse e-mail rond. Sinds een paar jaar staat er ook een Engelse vertaling bij, maar daar staat vervolgens wel in dat de gesproken taal in de CMR of IMR Nederlands zal zijn. We zeggen bij Fontys inclusief te zijn, maar tegelijkertijd schrijven we alles in het Nederlands. Daarmee sluit je Engelstalige mensen automatisch uit.”

Uit het onderzoek van Fontys Pedagogiek en de Universiteit van Amsterdam zijn meerdere zaken naar voren gekomen. Eén daarvan: vrouwen met een Aziatische achtergrond worden vaak nageroepen op straat, meestal door witte mannen. Een tweede gegeven: veel respondenten ervaren meerdere soorten discriminatie. Dat geldt ook voor Rebekka Janssen-Karsseboom, werkzaam bij Fontys Engineering. Haar ouders komen oorspronkelijk uit Indonesië, maar zelf woont ze al haar hele leven in Nederland.

Als jong meisje had ze niet vaak met discriminatie te maken. Dat kwam eigenlijk pas toen ze op latere leeftijd verhuisde en op een andere school terechtkwam. “Op de basisschool zat ik in een zeer gemixte klas met kinderen uit Suriname, Turkije, Marokko en Indonesië. Maar na de verhuizing kwam ik voor mijn gevoel op een blanke school terecht.”

Verbaasd
Weer een paar jaar later liep ze stage bij een bejaardentehuis. “Daar zeiden ze weleens dat ‘dat ze een zwartje hadden gestuurd’. Of dat me stoorde? Ach, het waren oudere mensen. Die nemen wel vaker andere benamingen in hun mond.” 

Wat Janssen-Karsseboom lastiger vond, waren de verbaasde reacties die ze kreeg als ze haar zagen na het horen van haar achternaam. “Die klinkt natuurlijk heel Nederlands. Veel mensen kunnen mijn gezicht niet bij mijn achternaam plaatsen.”

Als Janssen-Karsseboom discriminatie ervaart, laat ze het er meestal gewoon bij zitten. Erop ingaan zit niet in haar karakter. “Aziatische mensen zijn over het algemeen heel bescheiden. Marokkaanse en Turkse mensen durven op te komen voor zichzelf en hun cultuur, en daar bewonder ik ze voor. Maar Aziaten zijn veel stiller. We passen ons zó goed aan dat we onze eigen cultuur ervoor op dreigen te geven. Als ik naar mezelf kijk: ik spreek de Indonesische taal niet eens...”

De Engineering-medewerkster zal zich nooit honderd procent Nederlands, maar ook nooit honderd procent Indonesisch voelen. “Ik ben met de Indonesische cultuur opgegroeid. Als tiener had ik het gevoel dat de Nederlandse cultuur niet bij me paste en wist ik zeker dat ik met een Indonesische jongen wilde trouwen. Ik heb altijd opmerkingen gekregen over dingen die ik anders deed. Maar dat is niet erg. Ik vond het niet per se discriminerend, eerder een beetje lastig.”