Bestuur betreurt polarisatie over toekomst mediatheken

Het college van bestuur van Fontys is geschrokken van de soms heftige reacties op de toekomstplannen voor de mediatheken. “Echt heel jammer en onnodig dat de discussie zo polariseert.”

Afgelopen week ontving het college een ongevraagd advies van de lectorenraad over die plannen. De lectoren vinden het een onzalige plan als de mediatheken volledig gecentraliseerd en gedigitaliseerd worden.

Het artikel van Bron over dit advies leverde vervolgens een stortvloed aan reacties op, vrijwel allemaal negatief over de voornemens van het Fontysbestuur. Kort samengevat: het bestuur heeft geen oog voor het belang van fysieke mediatheken, denkt volgens sommigen alleen aan kostenbesparing en heeft de stakeholders binnen Fontys niet of te weinig geïnformeerd en geraadpleegd.

Onnodig
Bestuurslid Hans Nederlof betreurt de reacties omdat vele daarvan de plank misslaan. "En dat is omdat de meeste mensen niet weten hoe het precies zit. Iedereen doet maar alsof wij van alles aan het afbreken zijn. Dat is helemaal niet zo.”

“Ook de brief van de lectoren was wellicht niet nodig geweest als er eerst gewoon wat vragen aan ons waren gesteld”, stelt Nederlof. Dat dit niet is gebeurd, heeft op het oog vooral te maken met gebrekkige communicatie naar een aantal partijen.

“Ik weet eerlijk gezegd niet waarom de lectorenraad er niet in is betrokken. Dat kan je ons als projectgroep aanrekenen. Ik heb al contact gelegd met de lectoren en ga graag op hun uitnodiging in om op 16 juni te komen praten. Want in hun brief zie ik dat ook zij vooral zijn gevoed door die onrust.”

Geld en ruimte
Met ‘die onrust’ verwijst Nederlof naar de ongerustheid die bij mediatheken ontstond na het uitkomen van de ‘Rapportage Onderzoek Mediatheken’, die de dienst O&O op verzoek van het college van bestuur opstelde.

Het bestuur vroeg om een nadere uitwerking van het scenario ‘Toegang tot de wereld’ uit die rapportage, een scenario waarbij in principe afscheid wordt genomen van fysieke mediatheken. Met verstrekkende gevolgen, voor de boekencollecties maar ook voor een aantal van de 70 à 80 medewerkers van de mediatheken.

“Maar de precieze gevolgen en besluiten rond dat scenario moeten nog onderzocht worden. Ik snap de onrust en onzekerheid die dit veroorzaakte wel. Maar als bestuur voelen we heel erg de behoefte om dit te harmoniseren voor heel Fontys. En er zitten zeker ook kansen in.”

Bezuiniging?
Voor de duidelijkheid: het bestuur neigt er dus wel naar om de mediatheken te digitaliseren en deze gecentraliseerd bij de dienst O&O onder te brengen. Wat Nederlof verre van zich werpt, zijn de suggesties dat het om een ordinaire bezuinigingsoperatie zou gaan. “Onzin. Het is niet om het geld te doen. En ook niet om de ruimtes die dan vrij zouden komen.”

Het tegendeel is bijna waar, zo stelt hij. “De hele discussie rond de mediatheken is twee jaar geleden begonnen op Stappegoor. De directeuren van de opleidingen riepen daar in koor dat de mediatheek in P1 veel te duur en te groot was. Dat ze daar niet meer voor wilden betalen, en het zelf wel per instituut zouden gaan regelen.”

“Daarop hebben wij als bestuur gezegd: zo vliegen we deze discussie niet in. Er moet gewoon een mediatheek zijn. Wel moeten we gaan kijken hoe we die de komende tien jaar willen invullen. Niet financieel, maar qua functie en rol.”

Toen een eerste intern onderzoek niet genoeg opleverde, kreeg een externe partij opdracht onderzoek te doen naar àlle mediatheken binnen Fontys. “We waren als bestuur ernstig teleurgesteld over dat onderzoeksresultaat. Want het ging toch vooral weer over geld.” Waarna dus de dienst O&O een onderzoek begon met vernoemd resultaat. 

Inspraak
"Het is niet zo dat er geen ruggenspraak is gehouden. De projectgroep is bij alle mediatheken langs geweest. Ze hebben vorige week nog een informele vergadering van de cmr bijgepraat. We zijn nu bezig met de tweede ronde. Het is duidelijk dat er verschillende meningen zijn. Maar we gaan niet aan decibelmanagement doen, waarbij de hardste schreeuwers gelijk hebben.”

Het stoort Nederlof dat de discussie op zo’n negatieve manier wordt aangewakkerd. “Daar zijn we niet blij mee, nee. In de projectbrief staat dat we onderzoeken of we van de fysieke boeken af kunnen, dat klopt. Die functie, zo denken wij, kunnen bestaande bibliotheken prima overnemen. Daar koersen we op, maar we willen het nog altijd bespreken.”

Er zijn ook grote verschillen per instituut. Dus is het denkbaar dat niet alle mediatheken in zijn geheel fysiek verdwijnen. Wel dat ze worden geharmoniseerd. Nederlof wijst erop dat hetzelfde proces ook bij andere hbo-instellingen en universiteiten speelt.  

"Bij Hogeschool Inholland is de fysieke mediatheek bijvoorbeeld volledig opgeheven. En bij de Hogeschool van Amsterdam is het anders ingericht, met meer nadruk op het organiseren van ontmoetingen en debatten.”

Voor dat laatste voelt het Fontysbestuur ook veel, vanuit de gedachte van de sticky campus. “Debatavonden en –middagen organiseren, dat zou best kansrijk zijn. Dat doen onze mediatheken nu nog niet of weinig.”

Expertiseteam
Binnenkort wordt bestuurlijk de knoop doorgehakt, waarna het definitieve besluit in september naar de cmr gaat. “We willen zo snel mogelijk de onrust wegnemen en beginnen met het opbouwen van een expertiseteam bij O&O. "

"Hoe ondersteun je studenten bij onderzoeksdata? Hoe gebruik en herbruik je open onderwijsmateriaal? Dat willen we bij Fontys, maar ook landelijk heel erg versterken. Ook om de macht van de uitgevers te beperken. Er ligt dus voor de komende jaren een enorme opgave." [Jan Ligthart]