Aanbod Fontys krimpt, tegen de trend in

Het aantal opleidingen bij Fontys Hogescholen daalt, zo blijkt uit cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Dat is tegengesteld aan de landelijke trend op hogescholen en universiteiten. Die laat de laatste vier jaar juist elk jaar een stijging zien.

Ze krijgen namen als ‘Leefstijlcoach’ en ‘Molecular Imaging’, nieuwe opleidingen van hogescholen en universiteiten. Gemodelleerd naar ogenschijnlijke behoeften van de maatschappij worden ze soms spottend ‘pretopleidingen’ genoemd. Hun relevantie is niet altijd even helder; als je aan vrienden moet uitleggen wat je dan ‘wordt’ met zo’n opleiding, kan dat weleens lastig zijn.

Landelijk gezien is de laatste vier jaar sprake van een forse groei aan nieuwe opleidingen bij hogescholen en universiteiten. Volgens cijfers van de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO) is het aantal behandelde aanvragen van nieuwe studies sinds 2015 elk jaar gestegen. Van de afgelopen tien jaar was dat aantal vorig jaar bovendien met afstand het grootst (126 tegen 87 in 2009). 

In veel gevallen gaat het om een combinatie van bestaande opleidingen die al erkend zijn in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO). Dat register is een lijst van alle Nederlandse opleidingen voor hoger onderwijs die het Ministerie van OCW erkent.

Studiesucces
Bij Fontys wordt formeel juist ingezet op een vermindering van het aantal opleidingen. Dit onder andere om het uitvalpercentage te verlagen en (daardoor) het studiesucces te verhogen. Dat streven blijkt ook uit de cijfers. Volgens DUO bood de hogeschool in 2011 nog 126 opleidingen aan, tegen 119 vorig jaar.

De zogenoemde ‘herpositionering van het economisch domein’ binnen de hogeschool is een concreet voorbeeld dat strookt met de ambitie van Fontys het aantal opleidingen terug te brengen. De negen economische instituten van Fontys (Eindhoven, Tilburg, Venlo) besloten begin dit jaar het aanbod in te perken, mede ingegeven door de sterk afgenomen instroom van nieuwe studenten.

Hoge uitval
Ook bleek veranderen van (economische) studie erg lastig. Dit zorgde mede voor een hoog uitvalpercentage. “We wilden meer helderheid krijgen in wat ons aanbod precies is”, aldus Anja Klomps, opleidingsdirecteur van de voormalige hogeschool Management, Economie en Recht. “Er moest minder versnippering komen. En als er overlap is met een andere studie, dan zoeken wij naar samenwerking.”

Een verlaging van het absolute aantal opleidingen hoeft niet te betekenen dat Fontys niet meedoet aan de trend om steeds meer nieuwe opleidingen aan te bieden. Sinds 2011 biedt de hogeschool 28 nieuwe studies aan. Daarbij zijn in die periode 35 bestaande opleidingen overgegaan in 21 nieuwe en zijn 10 nieuwe opleidingen voortgekomen uit oude.

Wel kan het zo zijn dat een aantal nieuwe opleidingen onvoldoende instroom hadden en na een aantal jaren ook weer zijn opgeheven.  

Passen bij de arbeidsmarkt
De behoefte voor de ontwikkeling van nieuwe studies is van alle tijden. De argumenten daarvoor zijn een grotere instroom van studenten (meer geld) en een stijgende vraag vanuit de arbeidsmarkt. Een veranderende maatschappij vereist nieuwe opleidingen die bij de vraag uit de arbeidsmarkt passen. Het aantal aanvragen van nieuwe opleidingen is dus conjunctuur- en arbeidsmarktgevoelig.

Zo biedt Fontys sinds vorig jaar een nieuwe opleiding Commerciële Economie in Tilburg aan. Ze werd al langer aangeboden op de vestigingen van de hogeschool in Eindhoven en Venlo, maar is nu aangepast aan de ‘uitdagingen in de regio’.

Combinatie
Een echt nieuwe ‘studieroute’ bij Fontys is Pabo Alo. Deze combinatie van de opleidingen leraar basisonderwijs en leraar lichamelijke opvoeding start in september komend jaar. Volgens Anton van den Brink, directeur Lerarenopleiding Sittard, is zijn hogeschool niet bezig met aanpassingen van het aanbod, maar vooral op zoek naar een ‘reductie van complexiteit en kosten’.

“Bij ons is het aanbod van opleidingen wezenlijk anders dan bij bijvoorbeeld economie", legt hij uit. "Voor bijna elk vak dat in het onderwijs wordt gegeven, bestaat een CROHO (een vermelding in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs, red.). Zo hebben we binnen Fontys iets meer dan zestig lerarenopleidingen voltijd, bachelor, master en Associate Degree.” 

Het studieaanbod is dus zeer gevarieerd en het groeit landelijk nog steeds. De doelgroep is al even groot en gevarieerd. Zo zijn er zowel leerlingen als professionals die voltijd- of deeltijd willen studeren, bachelor-, master- en AD-studenten.

Nieuwe routes aankomende leraren
Op de lerarenopleiding van Fontys moeten nieuwe studenten kunnen vinden wat zij zoeken, stelt Van den Brink. Hij verwacht daarom dat er voor zijn hogeschool – de grootste lerarenopleiding van Nederland – nog opleidingsroutes bijkomen.

“We willen naar de toekomst blijven opleiden. Dat willen we doen voor alle vakken die we al aanbieden met meer en nieuwe differentiatiemogelijkheden. We zullen onze opleidingen daartoe anders moeten gaan vormgeven.” [Erwin Blatter]