Zinnige zorg vraagt om innovatie

Er moet iets gebeuren in de zorg, anders rijzen kosten de pan uit en wordt de werkdruk te beklemmend. Betrokken partijen – naast zorgprofessionals zijn dat beleidsmakers, verzekeraars, onderzoekers en opleiders – moeten daarbij niet naar elkaar wijzen, maar samen aan de bak gaan. Dat dit werkt, bleek dinsdagavond tijdens de masterclass Zin en onzin van (on)zinnige zorg die Fontys met en in het Eindhovense Catharinaziekenhuis verzorgde. 

Toen het land jaren geleden geteisterd werd door zinloos geweld, werd al snel de vraag gesteld of er zinvol geweld bestaat. Zo is het min of meer ook met zinnige zorg: bestaat er onzinnige zorg? Geen zorgverlener gaat naar dit ziekenhuis toe om onzinnige zorg te verlenen, stelde de eerste spreker, divisievoorzitter Zorg Marjo Vissers van zorgverzekeraar VGZ.

Maar de ongeveer 90 aanwezigen in de zaal, met name afkomstig uit de sectoren zorg, onderwijs en onderzoek, hadden wel degelijk hun reserves. Een korte online enquête leerde dat 77 procent het eens was met de stelling Een kwart van onze zorg is ‘onzinnig’. Werk aan de winkel dus.

Stijgende zorgkosten
Het was VGZ dat zo’n vier jaar geleden de term zinnige en onzinnige zorg introduceerde. Ook deze verzekeraar ziet de zorgkosten jaarlijks stijgen, terwijl er ondertussen grote personeelstekorten zijn in deze branche. “Als we dat zo door laten gaan, is het straks met elkaar niet meer op te brengen”, waarschuwde Vissers.

Een duurzame transitie van de zorg is volgens haar nodig. VGZ wil daarbij niet vanuit een ivoren toren een oekaze opleggen. “Niet zeggen: bij jou, jou en jou moet het veranderen, maar niet bij mij.” Als partijen in de keten zien dat een ander de wil heeft om te innoveren, bewegen zij ook mee, is haar visie.

Stoma-training
Centrale vraag hierbij is of alle zorg die wordt geleverd nodig is. De verzekeraar daagt betrokken partijen uit om met alternatieven, ‘good practices’ te komen. Het was niet geheel toevallig dat deze masterclass in het Catharinaziekenhuis plaatsvond. De Eindhovense zorginstelling won eerder dit jaar de Zinnige Zorg Award van VGZ met haar stoma-training voor patiënten.

Die patiënten wordt al in het ziekenhuis geleerd hoe zij met een stoma en de daarbij horende verzorging om moeten gaan. Bijna negen op de tien patiënten die naar huis mochten, hadden tot wel vier maanden thuiszorg nodig. Door de training is die zorg bij negen op de tien nu juist niet meer nodig. Een mooi voorbeeld van hoe elders in de keten de druk van de ketel wordt gehaald én flink wordt bespaard.

Ontschotting
De bedoeling is dat bedenkers ook ambassadeurs worden van dit soort goede ideeën, zodat ze bij zorginstellingen in de rest van het land kunnen worden ingevoerd. De roep om het gezamenlijk oppakken van verantwoordelijkheid klonk tijdens de masterclass ook uit de monden van hoogleraar Sjoerd Repping, verbonden aan Zorginstituut Nederland, en Fontys-lector Angelique Dierick. 

Deze ‘ontschotting’ is ook te zien bij leer-werkplekken die Fontys in zorginstellingen aan studenten biedt. Adjunct-directeur Thom Rutten van Fontys Paramedische Hogeschool gaf dinsdag aan dat die niet alleen van zijn instituut komen. “Als studenten vanuit de opleiding verpleegkunde, social studies, ICT en pedagogiek allemaal op dezelfde plaats terechtkomen, vragen we ze om samen te werken aan vraagstukken. Op die manier leren ze elkaars taal te spreken en elkaars waarde te benutten.” [Tim Durlinger]

Deze door het lectoraat Decision support who Cares en TEC for society-Health geïnitieerde masterclass was de eerste van een drietal. De volgende masterclass gaat over ‘het patiëntloze ziekenhuis’. De datum hiervan is nog niet bekend.