Weg met de 'toetsdrift'

Hogescholen in Nederland zijn doorgeslagen met de hoeveelheid toetsen en Fontys vormt daarop geen uitzondering. Dat betogen Fontys-onderzoekers Mieke Jaspers en Jorik Arts in hun bijdrage aan het boek Toetsrevolutie: naar een feedbackcultuur in het hoger onderwijs. Dinsdag verschijnt het.

Volgens de twee onderzoekers hebben studenten en daarmee uiteindelijk ook opleidingen meer baat bij tussentijdse feedback, niet achteraf bij de beoordeling van een toets. "Aan feedback achteraf hebben studenten weinig. Of ze doen niets meer met die informatie. Zij zijn blij als ze een 5,5 hebben gehaald en hun studiepunt. Daar hebben ze nog gelijk in ook: een calculerend systeem maakt een calculerende student", betoogt Jaspers, senior consultant van de Dienst Onderwijs en Onderzoek (O&O). Zij voert nu acht jaar onderzoek uit met Arts, die onder meer docent biologie is bij Fontys Lerarenopleiding Tilburg en bij de Master Toetsdeskundige.

InHolland
Die toetsdrift, zoals Jaspers het noemt, is na 2010 ontstaan. Onder meer door de grootschalige tentamenfraude in dat jaar bij Hogeschool InHolland is landelijk de regeldruk in het hoger onderwijs flink toegenomen. "Er is een angstcultuur ontstaan: als we maar veel toetsen, dan hebben we onze kwaliteit geborgd. We moeten toe naar een systeem van vertrouwen. Een systeem waarin we wel monitoren en tegen studenten die niet geschikt zijn ook zeggen dat ze hun heil ergens anders moeten zoeken. Dat hoort erbij. Uiteindelijk vinden ook docenten deze manier van leren veel leuker."

Ook bij Fontys wordt volgens Jaspers te veel getoetst, al gelooft ze niet dat de hogeschool het daarbij gemiddeld slechter doet dan andere instellingen. Begrip heeft ze ook, want als de toetsing niet goed is, wordt een opleiding niet geaccrediteerd. Maar die 'goedkeuring' is in haar ogen ook te halen als de eindkwalificaties zijn geborgd. "Ik durf te zeggen dat je met minder toetsen een hogere kwaliteit krijgt dan met heel veel toetsen." Jaspers ziet wel dat docenten op zoek zijn naar een toetscultuur waarin ook de begeleiding tijdens het leren belangrijk wordt. "Ook op middelbare scholen is hier veel aandacht voor."

Draagvlak
Het boek is ontstaan onder supervisie van hoogleraar Mien Segers van Maastricht University en lector Dominique Sluijsmans van hogeschool Zuyd. Zij volgen al langere tijd de bevindingen van beide Fontys-onderzoekers en vroegen een jaar geleden of zij een bijdrage aan de uitgave wilden leveren. In het boek geven Jaspers en Arts ook tips aan docenten hoe ze hun aanpak kunnen veranderen. "Zorg voor draagvlak binnen de organisatie. In je eentje heeft het geen zin", noemt Jaspers als voorbeeld. "En betrek je studenten bij het formuleren van beoordelingscriteria. Benoem ook de dingen die wél goed zijn gelukt." [Tim Durlinger]

Het boek is te koop bij Bol.com.