Wat je niet kent, mis je niet

We mogen weer op locatie werken, maar doen dat veel minder dan eerst. Daar zitten risico’s aan voor met name jonge en nieuwe medewerkers en dat gaat niet alleen om de gemiste ‘gezelligheid’.

Voor veel kantoorbanen is het thuiswerken here to stay, op zijn minst voor meerdere dagen per week. ‘Ik krijg thuis meer gedaan’ en ‘heerlijk geen reistijd’ zijn voor velen de voordelen ervan. 

Ondermijnend 
Maar volgens HR-deskundige Kilian Wawoe ondermijnt thuiswerken de natuurlijke groepsdynamiek onder mensen, waarin jongeren bijna ongemerkt van ouderen leren. Gewoon door mee te luisteren, non-verbale signalen op te vangen of door schijnbaar onbenullige vragen te kunnen stellen. 

Wawoe, verbonden aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, deed er vorige zomer onderzoek naar. Samen met zijn team ondervroeg hij meer dan zevenduizend werknemers over hun ervaringen met thuiswerken. 

Het bleek dat voor de ‘seniors’ het thuiswerken gunstiger uitpakt dan voor de ‘juniors’. ‘Wat oudere werknemers ervaren als onrustig op het werk, zijn juist de leermomenten voor jonge en nieuwe collega’s’, zegt Wawoe. 

Zelfvertrouwen 
Jonge (en nieuwe) werknemers hebben de werkplek nodig voor het ontwikkelen van hun vak, vaardigheden en zelfvertrouwen, stelt de onderzoeker. 

“Toen ik weer een tijdje wat meer op kantoor mocht werken, merkte ik dat ik een enorme sprong in mijn ontwikkeling maakte”, vertelt Femke Nouwens, die bij Fontys Toegepaste Psychologie studeerde en sinds anderhalf jaar als marktonderzoeker bij een grote webwinkel werkt. 

Ze is verbonden aan een club van marktonderzoekers die onder meer digitale SMART Talks en congressen organiseert. Tijdens de laatste SMART Talk was het merendeel van de dertig deelnemers tijdens corona aan hun baan begonnen, vertelt Nouwens. 

Tussendoorvraagje 
“Daar kwam dan ook een vraag over aan onze gast, Marian Thunnissen. Wat betekent het voor young professionals om aan een baan te beginnen in coronatijd?” 

Volgens Thunnissen, lector Talentinterventies bij Fontys, is deze tijd voor hen zeker lastig geweest. “Als je net aan je loopbaan begint, mis je nog routine en een netwerk. Je kunt daardoor niet snel even iemand bellen voor een tussendoorvraagje.” 

Bij de overleggen via MS Teams ga je vaak meteen de diepte in, merkt ze. “Dat lijkt misschien efficiënt, maar het is misschien wel té efficient. Jongeren hebben ruimte nodig om zich te ontwikkelen.” 

Nouwens: “Voor- of nabespreken van online vergaderingen doe je niet zo makkelijk.  Het is anders als je met je collega samen terugloopt naar je werkplek en bij elkaar checkt hoe het is gegaan.” 

Openbaring 
Non-verbale communicatie mis je ook bij overleg in MS Teams, zegt de 62-jarige Vilma Lenselink, beleidsmedewerker bij de dienst onderwijs en onderzoek van Fontys. “Je ziet niet hoe iemand erbij zit.” 

Toch was het verplichte thuiswerken voor haar een openbaring. “Hoe makkelijk het was om met MS Teams te werken. Ik heb dat nooit geweten.” De rust thuis, geen reistijd voor overleggen met collega-instellingen elders in het land. “Ik werk graag drie van de vijf dagen thuis, ik zie daar grote winst in.” 

Ze vindt op locatie werken ook belangrijk, maar om andere redenen dan ‘juniors’. “Om creatief te zijn, om iets te scheppen en te brainstormen moet je bij elkaar zijn.” 

Ze ziet dat haar jongere collega’s vaker samen afspreken voor een borrel en begrijpt dat heel goed en was laatst ook zelf aanwezig bij een borrel. “Sommige van mijn collega’s had ik door corona nog nooit gezien.” 

Beroepsperspectieven 
Een van die jonge collega’s is de 28-jarige Vera Timmers. Ze begon september vorig jaar bij Fontys. “Het was in het begin echt zoeken”, zegt ze. “Met online werken, krijg je toch minder mee wat er speelt binnen je dienst.” 

Ze stipt daar nog een ander aspect aan: als je weinig op kantoor bent, zie je ook minder goed welke beroepsperspectieven er zijn binnen je dienst. Je krijgt minder mee van andere teams. 

“Je wilt ook gewoon weten wie je collega’s zijn, ook buiten je eigen team. Om die reden ben ik zelf eigenlijk meteen bij de personeelsvereniging gegaan en ben lid geworden van de medezeggenschapsraad.” 

Probleem is: je weet niet wat je mist als je het niet hebt meegemaakt, zegt Nouwens. “Door die dagen op kantoor, besefte ik dat pas. Nu heb ik afspraken gemaakt met mijn manager, dat ik die bijvoorbeeld altijd even over kan bellen na een online vergadering.” 

Werk/privé-balans
Toch wil niemand, ook de ‘jonkies’ niet, weer terug naar de oude bedrijfscultuur. Nouwens: “Een aantal dagen per week thuiswerken is heel goed voor mijn werk/privé-balans. Ik heb minder reistijd en daardoor meer tijd voor sporten en vrienden.” 

Dat vindt ook Timmers: “Op kantoor ervaar ik veel prikkels en afleiding. Thuiswerken is rustiger en vergaderingen via MS Teams gaan snel over de inhoud.” Zelf heeft ze een balletje opgegooid om dan in ieder geval op de maandag ook een online koffiemomentje te houden met collega’s. 

Duidelijke afspraken 
Bij veel organisaties en ook bij Fontys, met name bij de ondersteunende diensten, lijkt nu de norm te worden: half thuis werken, half op locatie. Duidelijke afspraken zijn er echter op veel plekken nog niet. En die zijn volgens HR-deskundige Killian Wawoe wél nodig. 

‘Kenniswerk is teamsport’, schrijft Wawoe in zijn onderzoek. Maar daarvoor hoef je ook volgens Wawoe niet vijf dagen per week op kantoor te zijn. Belangrijker is dat je afspraken maakt over ‘goede samenwerking’ en ‘verbondenheid’. 

Of, zoals een van de geïnterviewden opmerkte: “Het heeft geen zin als ik op kantoor ben, 
dat iedereen dan na het teamoverleg weer zelf in hokjes online overleggen gaat hebben."

Wenselijk 
Of werkgevers al bezig zijn om junior medewerkers hierbij te helpen, kan Thunnissen niet zeggen. “Het is een interessante vraag. Ik hoor wel van grote werkgevers dat ze hun kantoren herinrichten, omdat steeds meer mensen thuiswerken.” 

Wenselijk is het volgens haar zeker om er ook goede afspraken over te maken, en niet alleen met managers. “Het getuigt ook van goed collega-schap om er aandacht voor te hebben.” [Petra Merkx]