'Voor hogescholen moet onderzoek geen bijzaak zijn'
Onderzoekers aan hogescholen voelen weinig waardering, ziet het Rathenau Instituut. Onderwijs wordt vaak belangrijker gevonden. Het belang van onderzoek moet zwaarder wegen in het hbo.
“Binnen de eigen hogeschool merken onderzoekers dat de prioriteit bij het onderwijs ligt. Onderzoek is vaak nog bijzaak”, schrijft het Rathenau Instituut in een vandaag verschenen publicatie.
‘Speeltuin voor slimme mensen’
Hogescholen doen steeds meer praktijkgericht onderzoek. Ook Fontys pakt het serieus op. Afgelopen januari werd het lectoratenplan gepresenteerd, waarmee de hogeschool invulling wil geven aan kennisthema’s en de onderzoeksinzet gericht kan laten groeien.
Maar managers vinden onderwijs al snel belangrijker en ook tegenover collega’s moeten onderzoekers zich vaak verantwoorden. Die noemen hun werk dan “een speeltuin voor slimme mensen”. Bij onderzoeksfinanciers en collega-onderzoekers van de universiteit bespeuren ze soms onderwaardering, schrijft het Rathenau Instituut.
Uit gesprekken met praktijkgerichte onderzoekers blijkt volgens het instituut dat ze zeer gemotiveerd zijn om hun tanden in maatschappelijke problemen te zetten. Ook onderzoekers die van de universiteit naar het hbo overstappen, loven de maatschappelijke impact en de vrijheid die ze op de hogeschool hebben.
Keerzijde
Voor sommigen komt die vrijheid met een keerzijde, ziet het Rathenau Instituut. Want veel onderzoekers die het instituut sprak worstelen met de onduidelijke definitie van praktijkgericht onderzoek. Wat hoort een hbo-onderzoeker precies te doen, vragen ze zich af.
Hbo-onderzoekers geven verder aan dat ze last hebben van gebrekkige onderzoeksfaciliteiten, zoals beperkte toegang tot wetenschappelijke tijdschriften en een gebrek aan werkruimte.
Ondanks het zware takenpakket en de disbalans tussen onderwijs en onderzoek, schrijft het Rathenau Instituut dat onderzoekers in het hbo minder last hebben van mentale gezondheidsproblemen dan startende onderzoekers op de universiteit.
Het instituut deed eerder onderzoek naar de drijfveren van onderzoekers en docenten in Nederland. Het zag daarin aanleiding om beter naar de beginnende onderzoekers te kijken. Behalve naar hbo-onderzoekers sprak het Rathenau ook met promovendi en postdocs op de universiteiten. Die verdienen meer steun en begeleiding.
Fontys is een kennisinstelling met een verhouding tussen onderwijs en onderzoek waarbij je je verre van zorgen hoeft te maken over waar de prioriteit ligt. Ik weet het niet exact, maar in mijn instituut is het aantal docent-onderzoekersuren nog geen 3% van het totaal (grove schatting).
Een probleem doet zich voor wanneer _gereserveerde_ onderzoekstijd maar aan de kant geschoven wordt (of van hoger hand, of omdat de tijd in een week nou eenmaal beperkt is) ten bate van onderwijs. De (gevoelde) reden: onderzoek is bijzaak.
Daarnaast wordt onderzoek nog zeer regelmatig in een bijzinnetje – of zelfs niet - genoemd. Ik ben blij dat je vindt dat onderzoek (binnen het HBO?) belangrijk is, maar je vrees dat het *belangrijker* zal worden dan het onderwijs lijkt me echter niet gegrond.
Aangezien hogescholen onderwijsinstellingen zijn en geen onderzoeksinstellingen lijkt het mij logisch dat de prioriteit op de onderwijstaak ligt en niet op onderzoek.
Dit geldt eigenlijk voor universiteiten ook maar daar lijkt het tegenwoordig al dat het onderwijs een bijkomende zaak is geworden.
Laten we dit dus vooral niet ook gaan doen binnen het HBO. Onderzoek is belangrijk maar laten we het zo houden dat dit niet zo belangrijk of belangrijker dan de onderwijstaken voor een hogeschool word.