‘Toegankelijk hoger onderwijs moet de norm worden’

Veel hogescholen en universiteiten onderschrijven dat een functiebeperking geen studiebeperking moet zijn. Toch lopen studenten nog steeds tegen praktische problemen aan. Tijd voor landelijke regels, vindt expertisecentrum ECIO. Fontys benadrukt dat ze toegankelijk wil zijn voor iedere student, met of zonder beperking.

Het voornemen om het onderwijs voor iedereen toegankelijk te maken leeft breed. Inmiddels zo’n twee derde van de hogescholen en universiteiten ondertekende daarover een intentieverklaring van de Verenigde Naties. Maar “ondanks een toename in bewustzijn en draagvlak blijft de implementatie achter”, schrijft Expertisecentrum Inclusief Onderwijs (ECIO) in zijn vorige week verschenen Staat van Inclusief Onderwijs 2023.

Liften die door slechtzienden niet te bedienen zijn, ingangen waar een rolstoelgebruiker niet doorheen kan en voor sommige studenten onbruikbare websites of onderwijsapps. De toegankelijkheid van het hoger onderwijs laat regelmatig te wensen over, blijkt uit het rapport.

In totaal schat ECIO dat bijna 40 procent van de studenten een functiebeperking heeft. Van hen heeft 3 procent een visuele of motorische beperking. De grootste groepen bestaan echter uit studenten met een aandoening die je vaak niet ziet. Ze hebben last van een psychische aandoening (24 procent), concentratieproblemen (30 procent) of van dyslexie of dyscalculie (37 procent).

Niet vindbaar
De grootste groepen studenten zijn dan ook vooral geholpen met aanpassingen aan het onderwijs, maar die zijn lang niet altijd vindbaar. Zo bleek in oktober uit een eerder rapport van ECIO dat een derde van de studenten met een ondersteuningsbehoefte niet weet dat er voor hen speciale toetsvoorzieningen zijn, zoals extra tijd of soepeler deadlines.

ECIO baseert zich op bestaand onderzoek. De cijfers uit het rapport zijn daarom niet nieuw. Wel trekt het expertisecentrum er een nieuwe conclusie uit: misschien is het tijd dat er een landelijke norm komt voor toegankelijk onderwijs. Dan weet iedere student wat hij of zij ten minste kan verwachten, bijvoorbeeld “dat elk onderwijsgebouw ten minste één toegankelijke ingang of toilet heeft”. [Tekst gaat verder onder de foto]

Ook Fontys heeft te maken met studenten met een functiebeperking. De onderwijsinstelling benadrukt dat ze inzet op talentgericht onderwijs voor iedere student, met of zonder beperking. “Daarvoor hebben we een goed werkende begeleidingsketen van medewerkers die het leerproces van studenten begeleiden”, licht Dianne van der Heijden van Studentenvoorzieningen (SV) toe. “Denk aan de docentcoach en expertstudentcoach op de instituten, de studiekeuzeadviseur, studentendecaan en studentenpsycholoog van SV.”

“Daarnaast hebben we allerlei voorzieningen die individuele studenten kunnen ondersteunen, welke we aanbieden via onze site Fontys Helpt. We doen ons best om zoveel mogelijk studenten de weg hiernaartoe te laten vinden, maar dat kan altijd beter. Ook zijn er Fontysbrede communities voor autisme, AD(H)D, LHBTIQ+, en de Startthermometer”, vervolgt van der Heijden. 

Toetsen
Voor wat betreft huisvesting gaat Fontys naar eigen zeggen verder dan de standaarddienstverlening. “Toegankelijkheid van onze campussen en gebouwen vinden we belangrijk”, licht Magda Ooms, manager vastgoed van Huisvesting en Facilitaire zaken, toe. Bij nieuwbouw laat Fontys de plannen en tekeningen toetsen door een bureau dat gespecialiseerd is in toegankelijkheid van gebouwen. “Toegankelijkheid heeft ook een plek in ons Programma van Eisen (PvE). Daarin worden de ITS-criteria als richtlijn gehanteerd, wat staat voor de Integrale Toegankelijke Standaard..”

Er zijn volgens Ooms tal van voorbeelden op te noemen. “Het mindervalidetoilet, genderneutrale toiletten, voldoende liften, brede gangen, extra ingangen en stilteruimtes. Voor mensen met een visuele beperking is contrast in kleur en materiaal in de omgeving van groot belang voor de oriëntatie. In onze nieuwbouw zie je dat goed terug. Ook hanteren we sinds kort een nieuwe standaard voor bewegwijzering: zwarte bordjes met witte letters. Uit onderzoeken is gebleken dat dit het best leesbaar is voor visueel beperkte mensen.” [HOP/Marieke Verbiesen]