'Tijd om echt even af te schakelen'
Het thuiswerken, het online lesgeven en vergaderen, het gemis aan sociale contacten: het is vermoeiend, liet eigen onderzoek van Fontys deze week zien. Bijna de helft van de medewerkers zit er na een werkdag doorheen, docenten iets meer dan ondersteunend personeel. "Iedereen is moe", ziet ook bestuursvoorzitter Joep Houterman.
Zeker, het verplichte thuiswerken door de coronacrisis heeft positieve effecten gehad. Digitaal lesgeven nam een vlucht en iedereen leerde werken met MS Teams voor online overleggen. “Het heeft het instrumentarium dat we al in huis hadden, verrijkt”, zegt bestuursvoorzitter Joep Houterman.
Maar uit het medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) dat Fontys hield, blijkt dat het ook veel kruim kost. “Iedereen is moe”, zegt Houterman. “Het is maar goed dat het nu bijna vakantie is. En ik hoop ook echt dat iedereen die aangrijpt om even af te schakelen.”
Thuissituatie
Uit de persoonlijke opmerkingen die in het MTO 
konden worden gemaakt, blijkt dat deze crisis voor iedereen verschillend uitpakt. Het maakt veel uit of je in een huis vol drukke kinderen woont of alleen; dat je gewend was voor een klas met studenten te staan of een groot deel van de dag achter je scherm administratief werk deed.
“Docenten geven aan dat ze juist voor hun vak kozen vanwege de interactie met studenten en die missen ze nu”, vertelt P&O-directeur Frans Möhring. “Voor sommige oudere docenten, net voor het pensioen, hoeft het ook niet meer om die reden. Ze willen de overstap naar online lesgeven niet maken, en zeggen ‘laat mij maar gaan’.”
“Deze uitslag is over de hele lijn zorgelijk”, zegt Möhring. “Maar het verschil zit erin dat ondersteuners vaak wat meer regelruimte hebben, terwijl de colleges en werkgroepen van docenten worden ingepland en die moeten ze dan soms aan de keukentafel houden met kinderen op de achtergrond.”
Geen verrassing
De uitslag van het corona-MTO verrast Houterman niet. “Ik hoorde natuurlijk al constant om mij heen dat mensen echt moe zijn na een werkdag en ik merk het ook zelf.” Möhring: “Een hele dag MS Teams-overleggen is heel inspannend. Je staat niet even op om koffie te halen. Je moet steeds heel geconcentreerd zijn.”
Maar het is vooral de sociale dimensie die wordt gemist, zegt Houterman. “Online vergaderen is misschien efficiënt en dat je geen woon-werkverkeer hebt is fijn, maar het informele praatje is weg. Je hoort niet die diepe zucht van een collega bij de koffieautomaat, waardoor je even vraagt: alles goed?’”
Om die reden is besloten om te zoeken naar manieren om naast docenten ook ondersteunend personeel (beperkt) op de campussen te laten werken. Tot de zomervakantie krijgt het onderwijs voorrang en de mensen die om persoonlijke redenen 
of vanwege de thuissituatie niet kunnen thuiswerken. “Daarna gaan we die voorwaarden verruimen”, zegt Houterman.
Beperkte toegang
Overigens zal dat nog beperkt zijn. De gebouwen mogen slechts voor 20 procent bezet zijn. De ondersteunende diensten kunnen bijvoorbeeld terecht in gebouw S1 op het universiteitsterrein in Eindhoven. Maar waar daar normaal 300 werkplekken zijn, zijn het er nu 60.
“Met goede afspraken en roostering, moet het toch lukken om mensen de mogelijkheid te geven er bijvoorbeeld een dag in de week te gaan werken”, zegt Möhring. “Niet iedereen heeft ook de behoefte om er gebruik van te maken.”
Fontys te streng?
Is Fontys niet steeds erg streng geweest voor zichzelf? In andere sectoren, zoals de horeca, zijn de regels al veel losser. Er klinkt ook steeds vaker gemor over. Is het allemaal nog wel nodig?
Möhring benadrukt dat Fontys steeds de richtlijnen van de overheid heeft gevolgd zoals die golden voor het hoger onderwijs. “Wij hebben er bewust voor gekozen niet te gaan discussiëren over de inhoud ervan, omdat wij onszelf daarin geen experts vinden.”
Houterman: “Voor sommige mensen ging het te ver, maar je mag ook niet vergeten dat er ook heel veel mensen zijn die daar heel anders over denken. Vanwege hun eigen gezondheid bijvoorbeeld of omdat ze een familielid aan corona verloren.
Tweede golf
Gaat Fontys misschien sneller open, nu het zo goed lijkt te gaan met de beheersing van het coronavirus? “Dat zou kunnen. Als de regels vanuit de overheid soepeler worden, bewegen wij daarin mee”, zegt Houterman.
Zijn grootste zorg is dat er nog een tweede golf komt. “Hopelijk blijft dat ons bespaard. We zitten nu in een opwaartse lijn en stapje voor stapje gaan we in de goede richting. Je moet er niet aan denken dat dit proces wordt doorbroken.”
Financiële middelen
Fontys gaf in een eerder bericht aan dat er ook ‘hulp en financiële middelen’ komen om het thuiswerken te verzachten. Waar die precies uit gaan bestaan, kunnen de twee nog niet aangeven. De details worden nog verder uitgewerkt. [Petra Merkx]