Studenten Journalistiek doen onderzoek naar zwerfjongeren

Studenten van Fontys Hogeschool Journalistiek (FHJ) gaan tot de zomer landelijk onderzoek doen naar zwerfjongeren. Met de resultaten wil de Stichting Zwerfjongeren Nederland de problematiek hoger op de politieke agenda krijgen. Dinsdag was in Tilburg de kick-off.

Ons land telt ruim 12.000 zwerfjongeren, van 18 tot 30 jaar. Deze dak- en thuislozen verblijven volgens Marleen van der Kolk van genoemde stichting bij vrienden, of ‘hebben zo hun adresjes’.

Aansluiting leefwereld
Tien jaar geleden bracht de Algemene Rekenkamer voor het laatst een rapport uit over deze doelgroep. Stichting Zwerfjongeren Nederland vindt het tijd voor hernieuwd onderzoek en gaat hiervoor in zee met studenten uit het hoger onderwijs. Naast Fontys zijn dat Windesheim en Rijksuniversiteit Groningen (beide journalistiek), Saxion Hogeschool (juridisch) en Hogeschool Utrecht (maatschappelijk werk).

Volgens Van der Kolk niet om de kosten te drukken: “Niks is sterker dan jongeren die jongeren spreken. Het is belangrijk dat je aansluit bij de leefwereld van de doelgroep.”

Projectleider Piet Kaashoek van FHJ voegt daaraan toe dat veel onderzoeken top-down plaatsvinden en beginnen bij instanties. “Nu wordt als eerste met zwerfjongeren zelf gesproken.”

Optelsom problemen
Meer dan de helft van hen heeft een verleden in de thuiszorg. “Er speelt iets in de thuissituatie en wellicht is er sprake van verslavings- of psychiatrische problematiek”, weet Van der Kolk. “Vaak is het een optelsom van meerdere problemen.”

Steeds zullen drie studenten van verschillende opleidingen het gesprek aangaan met een dakloze. Dat gebeurt in twintig steden door het hele land, waaronder Tilburg, Eindhoven, Helmond en Breda.

Vrijwillig aangemeld
Tweedejaarsstudenten Annabelle Geerdink en Leon Kleinveld (beiden 21) van de Tilburgse journalistenopleiding hebben zich vrijwillig aangemeld voor dit onderzoek. Annabelle lijkt het interessant, omdat zij een jongen kent die dakloos is geweest.

“Die had veel problemen met zijn ouders en is vaak bij mij thuis of bij andere vrienden ‘gecrasht’. Hij nam zelfs zijn toevlucht tot criminaliteit, om maar ergens een plek te kunnen krijgen. Ik vond het heel heftig dat mensen op zo’n jonge leeftijd hier al mee in aanraking komen.”

Journalistiek oogpunt
Leon wil er vanuit een journalistiek oogpunt naar kijken. “Ik heb in Heerlen jongeren zien zwerven op bepaalde plekken, tot ’s avonds laat. Maar dat is vijf jaar geleden, dus het leek me goed om te gaan kijken hoe het daar nú is.”

Annabelles verwachting is dat uit het onderzoek zal blijken dat het in 2015 geen goede zet is geweest om dit soort zorg over te hevelen van het Rijk naar gemeenten. “Ik snap het idee dat een gemeente er sneller bovenop kan zitten. Maar ik denk dat het averechts werkt. Je vraagt mensen minder snel om hulp als je ze misschien kent.”

Leon denkt dat gemeenten het als een taboe zien: “Niemand wil erkennen dat er een probleem is met zwerfjongeren.”

Resultaten
Van hun onderzoek maken de FHJ-studenten ook journalistieke producties. Volgens Van der Kolk gaat de zwerfjongerenstichting zeker werk maken van de resultaten. “We willen graag weten wie die jongeren zijn, hoe het ze vergaat en wat ze nodig hebben om verder te kunnen met hun leven.” [Tim Durlinger]