Studenten die hun eigen leerdoelen bepalen? Bah!
Hij werd in het programma van het Fontys Docentevent aangekondigd als ‘onderwijsrealist’, ‘grumpy old man’ en iemand ‘die een hekel heeft aan onderwijsgoeroes en modieuze onderwijsprietpraat’. En dat hebben de ruim honderd aanwezigen donderdagmiddag in Eindhoven geweten. Paul Kirschner, hoogleraar onderwijspsychologie aan de Open Universiteit, veegde de vloer aan met diverse aspecten van onderwijsvernieuwing.
Met name de zogeheten 21st century skills waarmee de hedendaagse student zich kan wapenen tegen het hoge tempo van vernieuwingen, moesten het ontgelden. Deze vaardigheden als ondernemend zijn en creativiteit zijn volgens Kirchner niet meer dan karaktertrekken, kenmerken: “Die kun je iemand niet zomaar aanleren.”
Ook met ‘de docent van de 21ste eeuw’ stak de hoogleraar de draak: “Die moet een relatiebouwer zijn, zelflerend, reflectief, netwerkend, innovatief, een leider, verhalenverteller, ontwerper en kunstenaar. Maar je hoeft niet te weten waar hij of zij het over heeft.” Hij gruwde bij de gedachte dat de docent moet worden ‘heropgevoed’ tot coach; iemand die niet langer zijn kennis hoeft over te dragen aan studenten.
Kennis
En daarmee kwam Kirschner bij het punt dat hij wilde maken: studenten hebben eerst een brede, zo diep mogelijke basis van kennis en vaardigheden nodig om toekomstbestendig te kunnen leren. Dan pas kunnen ze excelleren. Hij maakte de vergelijking met de chef-kok, die zich vooraf heeft verdiept in materialen, technieken en ingrediënten, voordat-ie die topmaaltijd kan uitserveren.
Maar volgens de hoogleraar wordt kennis niet langer belangrijk gevonden. Het woord keerde regelmatig terug in zijn betoog:
* “Zonder kennis kun je niet creatief zijn.”
* “Er komt momenteel een heleboel nieuwe informatie op mensen af, maar zonder kennis en vaardigheden ben je niet in staat om te beoordelen of die betrouwbaar is.”
* “Zonder basiskennis kan iemand nooit kunstmatige intelligentie of blockchain bevatten.”
Kortom: een goede docent is in de ogen van Kirschner iemand die met het bijspijkeren van kennis en vaardigheden bijdraagt aan een positieve studievoortgang. Niks ‘studenten die hun eigen leerdoelen bepalen’.
Sessies
Dat was dus even slikken voor de aanwezigen. Even daarvoor hadden ze tijdens het Docentevent nog twaalf sessies bij kunnen wonen met veelbelovende namen als ‘Een leven lang nieuwsgierig’ en ‘Waarom TEC-skills onmisbaar zijn voor onderwijs voor duurzame ontwikkeling’. Het leverde Kirschner dan ook behoorlijk wat gemor uit de zaal op. De voorbeelden die hij gebruikte waren in de ogen van sommigen wel heel extreem. Een van hen verzuchtte dat ze het gevoel had in een taalspelletje terecht te zijn gekomen.
Uit de discussie die ontstond concludeerde dagvoorzitter Richard Engelfriet dat beide kampen het op best veel punten met elkaar eens waren. Kirschner beaamde dat hij en de zaal deels op één lijn zaten: “Maar mijn uitgangspunt blijft: ga niet uit van wat iemand al kan, maar ga uit van wat iemand nog niet kan.” [Tim Durlinger]
Er wordt door old school internet aanhangers nog steeds vanuit gegaan dat alle kennis is op te zoeken; het gaat dan echter slechts om informatie.
Het laatste decennium is o.a. daardoor een generieke, competentie gedreven onderwijscultuur ontstaan waar toepassingen en vernieuwingen van vakmatige kennis zijn verdampt.
Die voedingsbodem is onlosmakelijk verbonden met vakmatige creativiteit; hetgeen iets heel anders is dan generieke creativiteit.
Dit zal wel een enorm definitie probleem gaan worden, maar mijn dochter van 2 is super creatief en tekent, met kleuren waar ze de naam nog niet van weet, objecten waar ze nog geen woorden voor hebben gevonden en maakt iedere dag nieuwe woordjes, gewoon zelf verzonnen, nageaapt.. allemaal vormen van creativiteit...
"Hij maakte de vergelijking met de chef-kok, die zich vooraf heeft verdiept in materialen, technieken en ingrediënten, voordat-ie die topmaaltijd kan uitserveren."
Dat klopt - en hoe verwerft de chef-kok de kennis... uit boeken? Nee, door te experimenteren, door te falen en nogmaals te falen, door in gesprek te gaan met andere koks, door samen te werken en door te ontdekken. De wijze waarop "kennis" kan worden aangebracht kan op zoveel verschillende manier.
Dit soort uitspraken maakt me boos, het geeft het gevoel alsof er mensen "goed" zijn en andere "fout" en degene die het beste is in het woordspelletje heeft gewonnen. Als het de bedoeling is om deze emotie op te wekken en die om te zetten naar een positieve stimulans voor het onderwijs, helemaal goed. En ik kan me ook goed voorstellen dat het elitaire gedag voor anderen behoorlijk steekt "mijnheer hoogleraar Kirschner"