Sneller uit het ziekenhuis na keizersnede: student maakt het mogelijk
Niet twee dagen in het ziekenhuis verblijven na een keizersnede, maar slechts een dag. Met minder lange bedrust, andere pijnstillers en eerdere hechting met het pasgeboren kindje. Daphne Hanegraaf maakte het mogelijk met haar afstudeeronderzoek voor het Catharina Ziekenhuis.
Daphne loopt stage bij de afdeling Verloskunde in het Catharina Ziekenhuis als ze op het idee van haar onderzoek komt. “Ik constateerde dat patiënten na een keizersnede heel lang op bed lagen”, vertelt ze. “Op de chirurgische afdeling, waar ik ook stage heb gelopen, kwamen patiënten juist heel vroeg uit bed. Waarom zo’n verschil?”
Om een antwoord op die vraag te krijgen, stelt Daphne een vooronderzoek in over het mobiliseren na een keizersnede. Ze gaat na wat patiënten die zo’n operatie moeten ondergaan, als belemmerende factoren ervaren.
Pijn is de eerste en ook meteen de grootste factor. “Maar ook het stukje dat ze niet weten waar ze aan toe zijn”, legt Daphne uit. “We moeten aan verwachtingsmanagement doen en goede voorlichting geven. Als patiënten weten wat ze kunnen verwachten, wordt de pijnbeleving misschien anders.”
Herstelprogramma
Later wordt gekeken naar de behandelmethode. “Ik bedacht tijdens mijn stage al dat we het ERAS-herstelprogramma zouden kunnen gebruiken, dat staat voor Enhanced Recovery After Surgery. Je kijkt daarbij naar alle factoren die een positieve invloed hebben op herstel in de periode voor, tijdens en na de operatie. Je zet interventies in zodat het hele proces geoptimaliseerd wordt. Het is effectief gebleken bij darmchirurgie en zou ook bij keizersneden kunnen werken.”
En inderdaad, dat blijkt zo te zijn. Het werkt. Waar vrouwen voor het gebruik van het ERAS-herstelprogramma gemiddeld 48 uur in het ziekenhuis verbleven, doen ze dat nu nog maar 26 uur. De verplichte bedrust van twaalf uur is gehalveerd naar zes uur. En vrouwen ervaren minder bijwerkingen door pijnstillers.
Operaties worden zo vroeg mogelijk op de dag gepland zodat de katheter nog dezelfde dag kan worden verwijderd. Vrouwen kunnen daardoor de volgende dag al naar huis. Daphne: “Een ander ding dat veranderd is, is dat patiënten twee uur voor de operatie een koolhydraatrijk drankje krijgen, zodat ze niet nuchter naar de operatiekamer hoeven. Daardoor komt de spijsvertering sneller op gang en voelt de vrouw zich beter na de ingreep.”
Nog meer voordelen
Maar er is nog meer. De navelstreng wordt langer uitgeklopt, waardoor het kindje al het laatste bloed van de moeder binnenkrijgt. De baby wordt meteen na de operatie bij de moeder gelegd, wat zorgt voor betere hechting. En er wordt pijnstilling achtergelaten in de operatiewond. “Daardoor wordt de pijn plaatselijk minder.”
Het gevolg daarvan is dat kersverse moeders minder lang op bed hoeven te liggen, eerder naar huis kunnen en sneller kunnen participeren bij de zorg voor hun kindje. “Uit onderzoek blijkt dat veel vrouwen er de voordelen van inzien", vervolgt Daphne. “Het is in het begin pittig qua pijn, maar als je daar eenmaal doorheen bent, is het volgens hen goed te doen. Er zijn patiënten die zowel het oude als nieuwe protocol hebben meegemaakt en die zijn heel tevreden.”
Bijkomend voordeel van de verkorte ziekenhuisopnames is het reduceren van opnamekosten. De druk op de zorg blijft stijgen en er is steeds meer vraag. “We hebben alleen geen plek. Door patiënten minder lang op te nemen, creëer je sneller een plekje voor een ander. Met als gevolg meer doorstroom.”
Prijzen gewonnen
Het onderzoek heeft de afgestudeerde verpleegkunde-student twee prijzen opgeleverd. Maandag mocht ze tijdens een congres in Ede zowel de wetenschappelijke Truus Vanlier-prijs als de publieksprijs in ontvangst nemen. “Ik heb voor zo’n 300 man mijn bevindingen moeten presenteren. Dat was spannend en overweldigend, maar het heeft me wel twee prijzen opgeleverd.” [Karen Luiken]