Pabo University lokt vwo’er naar basisschool

Universitaire pabo’s zijn in opkomst. Fontys heeft al twee jaar een heel ambitieuze: studenten worden er Master of Arts én meester of juf.

Studente Lisanne Voorn ligt languit op haar buik op tafel, haar hoofd steunt op haar handen. De sfeer is ontspannen tijdens het gesprek van vier tweedejaars van de Pabo University met docent Renée Langens. Ze zijn aan het brainstormen over hun gezamenlijke eindpresentatie aan docenten, medestudenten en externe geïnteresseerden. “Ik dacht: gewoon een powerpoint”, oppert Lisa Prins. “Maar hoe hou je die spontaan?”, vraagt Voorn zich af. “Nee, het moet niet te stijf zijn”, beaamt Langens. “Misschien kunnen jullie vooraf een filmpje met een handpop maken, die in het Engels het programma vertelt? Dan hebben jullie ook je huiswerk voor Engels gedaan.” Voorn, met gespeelde angst: “Je maakt een grapje?”

Leren door onderzoek
De vrijheid is groot en de sfeer los, op de Pabo University. Maar daar staat een grote verantwoordelijkheid tegenover: studenten bepalen deels zelf wat ze leren, en leren veel door eigen onderzoek, dat ze uitvoeren op hun stagescholen.

De overheid ziet graag universitair geschoolde leraren in het basisonderwijs. Zij zouden kunnen helpen om de onderwijskwaliteit te verbeteren. In zeker zeven steden zijn er universitaire lerarenopleidingen. Dit voorjaar maakte ook de Nijmeegse Radboud Universiteit bekend een driejarige pabo te willen starten, tot ongenoegen van andere hogescholen en universiteiten die in de pabo-vijver vissen.

De Tilburgse Pabo University bestaat al twee jaar, en is een samenwerking tussen de Fontys Hogeschool Kind en Educatie (FHKE) en Tilburg University. Het recept is anders dan op de meeste academische pabo’s. Die leiden vaak op tot een dubbele bachelor: naast de pabo ook een universitaire bachelor als onderwijskunde of pedagogiek.

Mastergraad
Aan de Fontys Pabo University halen studenten in vier jaar naast hun pabo-bachelor een mastergraad. Dat maakt de opleiding, samen met die van Saxion in Deventer, de meest ambitieuze. Bovendien gaat het in Tilburg om een master in een niet-onderwijskundig vak, en dat is uniek. Studenten kunnen kiezen uit vijf smaken, waaronder Jeugdliteratuur, Global Communication en Art, Media & Society. “Wij kiezen bewust voor maatschappelijke, kunstzinnige of mediagerichte masters”, zegt docent Langens. “Wij willen de buitenwereld op de basisscholen naar binnen halen.”

Onderwijsinnovatie
Op dit moment heeft de opleiding zes eerstejaars en zeven tweedejaars studenten. Wat voegen zij straks toe op een basisschool? Eerstejaarsstudenten Sanne van der Linde (foto links) en Anouk van der Pas (foto rechts) denken dat ze met hun achtergrond straks beter in staat zijn om het onderwijs op scholen te innoveren, zo vertellen ze in de kantine van Tilburg University, waar de studenten iedere donderdag hun lessen en colleges hebben.

Volgens Van der Linde wordt er in de meeste klassen bijvoorbeeld niet genoeg gewerkt vanuit de belangstelling die leerlingen zelf al hebben. “Alleen in de kleuterklas wordt wat gedaan met die intrinsieke motivatie. Wij kunnen een eigen onderwijsvisie ontwikkelen, en ook helpen met het ontwikkelen van een visie voor een school.” “Ik wil beginnen met voor de klas, maar ik zie mezelf daarna ook wel onderzoek doen naar het basisonderwijs”, zegt Van der Pas.

Allebei zouden niet voor de hbo-pabo gekozen hebben, omdat die hen te weinig uitdaging biedt. “Ik hoorde van vwo’ers die naar de pabo gingen: ‘Het is heel leuk, maar ook heel makkelijk’”, zegt Van der Linde.

Eigen basisschool
“Ik studeerde eerst bedrijfseconomie, maar dat is niets voor mij”, zegt tweedejaarsstudent Niels Roelofs (rechts op de foto). “Dit is me op het lijf geschreven. Ik heb veel ruimte om eigen projecten te doen.” Roelofs is bijvoorbeeld bezig samen met enkele Fontys-medewerkers (de Fontys Educational Designers) een eigen Eindhovense basisschool te ontwerpen. “Het is de bedoeling dat die er echt komt.”

Is de Pabo Universitystudent een andere type student dan de hbo’er? “De reguliere pabo is meer eenrichtingsverkeer”, zegt Marieke van Kessel, die Engels doceert. “Hier vragen ze bijvoorbeeld of Engels leren op de basisschool niet wringt met het leren lezen en schrijven in het Nederlands. Dat zijn scherpe vragen. Een enkele keer moet ik iets echt uitzoeken.”

Groeien en verbreden
Directeur Astrid Venes van de Fontys Hogeschool Kind en Educatie streeft ernaar de Pabo University stapsgewijs te laten groeien. “Een groep van 25 eerstejaars zou op termijn mooi zijn, en lijkt me reëel. We moeten ook niet te snel groeien, want het basisonderwijs moet meegroeien. Daar moeten onze studenten straks een plek krijgen die bij hen past.”

Daarnaast wil Venes graag het masteraanbod binnen de Pabo University verbreden. Met Tilburg University zou ze graag de mogelijkheid van het aanbieden van de master Psychologie verkennen. “Tilburg University staat open voor het verbreden van het palet. Ook de TU Eindhoven zou een logische partner zijn, omdat we in Eindhoven ook een pabo hebben. Dan zouden we het palet kunnen verbreden naar de bètavakken”, zegt Venes. “Dat is niet iets voor volgend studiejaar, maar op zijn vroegst voor het jaar daarna.”

En al die universitaire pabo’s in den lande? Het risico bestaat dat studenten door de bomen het bos niet zien, vindt Venes. “We moeten niet verstrikt raken in een concurrentieslag. Beter kunnen we onszelf onder een gezamenlijke naam presenteren, en dan duidelijk aangeven wat de onderlinge verschillen zijn.”[Marten van de Wier]