'Onderwijs is de sleutel voor Noord-Limburg'
Doe iets aan het onderwijs. Geen rare boodschap om aan een bewindspersoon mee te geven. Wel curieus als dat de minister van Buitenlandse Zaken is. En toch klopte het ook weer wel dat Vincent Pijnenburg juist aan Wopke Hoekstra de zorgen van ‘Venlo’ overbracht.
Hoekstra is naast minister ook kopman van het CDA en combineerde die twee functies gisteren bij een bezoek aan de lokale CDA-afdeling in Venlo. De setting was de plaatselijke poptempel Grenswerk. Een toepasselijke naam gezien het gespreksthema.
Pijnenburg was gevraagd om dat thema vorm te geven. Als lector Cross-Border Business Development is de Fontys-lector de uitgelezen persoon om de dilemma’s van Venlo, Noord-Limburg en daarmee ook van Fontys te schetsen. En die dilemma’s zijn groot. Want hoe je ook aan de weg timmert, er ligt een groot complex probleem onder de grensoverschrijdende arbeidsmarkt in deze regio.
“De grootste kansen in het onderwijs zitten in het gedachtengoed dat wij jongeren meegeven”, hield Van Pijnenburg Hoekstra en de rest van het selecte gehoor voor. “Bij studenten die niet die affiniteit met het Duitse deel van de regio hebben, moeten wij hard werken om dat alsnog bij te brengen.”
Duits wat de klok slaat
Waarom dit zo nodig is, wist Pijnenburg haarscherp over te brengen. De meeste Fontysstudenten in Venlo komen uit de regio, waarvan een groot deel uit Duitsland. Een groot deel van het werkveld waar Fontys mee samenwerkt is in Duitsland te vinden. Daarom wordt onderwijs in drie talen gegeven en is de helft van Pijnenburgs collega’s Duitstalig.
Noord-Limburg en de buren aan de andere kant van de grens zijn in cultuur en taal historisch met elkaar verbonden en verwant. En vooral, en daar ging in Grenswerk over, de economie. Vanuit deelstaat Noordrijn-Westfalen, zo groot als Nederland, is veel vraag en interesse naar van alles in en uit Noord-Limburg.
Zie bijvoorbeeld de detailhandel: Duitsers geven er jaarlijks 700 miljoen euro uit, waar slechts 111 miljoen de andere kant uitgaat. Het potentieel voor Noord-Limburg is veel groter dan in andere grensregio’s.
Die kansen gelden ook voor de arbeidsmarkt en dus de studenten van Fontys. Maar zij moeten daar wel op voorbereid zijn: in taal, kennis, cultureel-historisch besef. Voor de Duitse studenten – Fontys telt er daar veel meer dan alle andere hbo-instellingen – is dat uiteraard geen probleem. Voor de anderen des te meer.
Geen belangstelling
Dat bleek ook toen Hoekstra enkele door Pijnenburg uitgenodigde studenten bevroeg. De opmerkelijkste antwoorden kwamen niet van de Duitse studenten, maar van de Nederlandse. Op de vraag of zij zichzelf in Duitsland zien gaan werken, kwam een kort maar overduidelijk nee. Geen kennis van de taal, ook geen belangstelling om zich letterlijk die kant uit te oriënteren. [Tekst loopt door onder foto]
Zij vormen geen uitzondering, zo vertelde Pijnenburg. De meeste studenten trekken na hun studie naar elders in Nederland en niet naar Duitsland. “Terwijl: haal de grens weg en je zult zien dat de arbeidsparticipatie toeneemt en de uurlonen stijgen.”
Al sinds jaar en dag zijn er meer 15- tot 25-jarigen die wegtrekken uit Noord-Limburg dan dat er blijven. “Bij Fontys doen we er alles aan om studenten aan beide kanten van de grens te kunnen laten slagen. Dat is in het belang van de Euregio, maar dus ook in het belang van onze eigen regio.”
De onderliggende oorzaak: het wegkwijnen van het Duitstalig onderwijs in het secundaire onderwijs. “Of een leerling Duits heeft gehad op de middelbare school, daarvoor enthousiast is gemaakt, is afhankelijk van individuele personen. Dat is heel fragiel en fragmentarisch. "
Waarop Hoekstra samenvatte: “Dus je moet meer Duits leren. Leerlingen en studenten moeten die taal gewoon beter onder controle krijgen?”
Zeker, zei Pijnenburg. “Maar niet alleen dat. Wij zouden liever een lijn opzetten waarbij Duitse taal en cultuur door de jaren heen onderdeel is van het curriculum van al het onderwijs in deze regio.” Niet alleen taal, ook kennis van de geschiedenis en cultuur, is belangrijk.
“Wat”, vroeg Hoekstra, “is dan de boodschap die we als CDA over moeten brengen in Den Haag?”
“Dat de sleutel voor deze grensoverschrijdende regio te vinden is bij het onderwijs. Als je al 20 bent en je komt dan bijvoorbeeld hier bij Fontys studeren, dan is het wel érg veel wat je nog moet inhalen. Leerlingen zouden hierin al op jonge leeftijd moeten worden meegenomen.” [Jan Ligthart]