'Nieuwste AI-gadget is een echte privacy-killer'

Artificial Intelligence biedt tal van voordelen. Niemand lijkt dat beter te weten dan studenten, die immers massaal ChatGPT hebben omarmd. De nieuwste ‘uitvinding’ is de AI-pin, volgens de bedenkers de opvolger van de smartphone. Maar pas op, schrijft Boudewijn Raessens in onderstaand opiniestuk, want ieders privacy komt ermee op de tocht te staan.

De AI-pin is een apparaatje dat je op je jas of je trui bevestigt, met allerlei functies die je ook van je smartphone gewend bent. Wat is nu het verschil met de smartphone? De AI-pin heeft geen scherm, maar een projector. De bediening gaat via je stem. Door je hand als een klein projectscherm voor je uit te strekken, kan op je hand het beeld worden geprojecteerd.

De AI-pin is een persoonlijk af te stemmen digitale assistent. Het geeft antwoord op je vragen, kent je voorkeuren, heeft toegang tot je agenda, kan vertalen en kan spreken met je eigen stem.

Artifical Intelligence heeft ons veel te bieden. Maar het gebruik van de AI-pin heeft ook een keerzijde, namelijk het verder aantasten van onze privacy. Sterker nog: het is een echte privacy-killer.

Het recht op privacy is iemands recht met rust te worden gelaten, dit is het recht op bescherming van persoonsgegevens. Je mag niet zomaar iemands persoonlijke informatie gebruiken. In je badkamer doe je ook je deur dicht, dit is omdat je privacy wilt, het is geen geheimzinnigheid. Privacy gaat over het recht op je eigen informatie, niet over het verbergen van geheimen.

Juist de grote tech-bedrijven zoals Apple, Meta (waaronder Facebook en Instagram), Microsoft en Amazon verzamelen informatie over ons zoals leeftijd, inkomen, opleidingsniveaus en woonplaats. Via clicks, likes en websites die we bezoeken komen deze tech-bedrijven veel over ons te weten. Met persoonlijke data van mensen, de dataprofielen, wordt door de bedrijven veel geld verdiend.

Doelgroepen
Dit doen ze door microtargeting. Vroeger werd reclame gemaakt die voor iedereen hetzelfde en zichtbaar was. Met microtargeting krijgt een afgebakende groep met bepaalde kenmerken, in de marketing wordt dit een doelgroep genoemd, een eigen reclame-uiting. Zo kan een politieke partij, om stemmen te winnen, per doelgroep datgene vertellen wat die specifieke doelgroep het liefst wil horen. Maar volgens deskundigen is een dergelijke manier van beïnvloeding schadelijk voor de democratie. Iedereen zou namelijk toegang moeten krijgen tot dezelfde informatie.

AI maakt het ook mogelijk foto’s en beelden aan te passen. Volgens New York Times zijn de door AI bewerkte foto’s en beelden niet eens het ergste. Erger is dat we vervolgens authentieke foto’s en beelden ook gaan wantrouwen. Het niet vertrouwen van iets wat wel echt is, wordt het ‘liar’s dividend’ genoemd, het voordeel van de leugenaar.

In de gaten houden
Naast de toepassing bij microtargeting is het niet altijd duidelijk wat de tech-bedrijven precies doen met de door hen verzamelde informatie. Zo worden door de Chinese overheid via slimme camera's, scanners en sensoren de Chinese burgers in de gaten gehouden. Dit surveillancesysteem is bij ons zeker niet gewenst. 

Er komt in Nederland en ook Europa gelukkig nieuwe wetgeving, maar technologische ontwikkelingen gaan meestal harder dan wetgeving kan bijhouden. Met de AI-pin kun je gemakkelijk ongevraagd mensen filmen bijvoorbeeld in een supermarkt, bij alles wat ze doen en kopen, niemand die het merkt. We zeggen privacy heel belangrijk te vinden, maar we handelen er vaak niet naar. Laten we zuinig zijn op de privacy van onszelf en anderen.

Boudewijn Raessens is associate lector Marketing bij Fontys Economie & Communicatie in Eindhoven. Dit opiniestuk verscheen afgelopen vrijdag ook in het Eindhovens Dagblad.