Nieuwe minor FLOT: 'Erfgoed is meer dan oude meuk'

De lerarenopleiding in Tilburg heeft er vanaf februari een nieuwe minor bij. In de minor ‘Erfgoed: toekomst en identiteit’ leren studenten alles over de verschillende vormen van erfgoed en de emoties, gedachtes en discussies die daarmee gepaard gaan. “Deze minor past volledig in het straatje van Fontys for Society.”

Waar FLOT in 2018 vanuit een lectoraatsonderzoek een verdiepende module over erfgoed opstartte om studenten vakoverstijgend iets te leren over erfgoed, start in februari de minor die hieruit voortvloeide onder de noemer Erfgoed: toekomst en identiteit. Iets waar kartrekkers Jens Lenders en Gijs van Gaans enorm naar uitkijken.

Eerst even terug naar 2018. In de toen opgerichte verdiepingsmodule deden studenten onderzoek naar erfgoed, waarna zij didactisch materiaal moesten ontwikkelen dat toe te passen was in de praktijk. Tijdens die module werd volgens Van Gaans en Lenders zoveel expertise opgebouwd, dat het zonde zou zijn om die te verliezen wanneer de module zou verdwijnen. “Uiteindelijk kregen we van FLOT groen licht om een minor door te starten, omdat onze opleiding deze niet meer had.”

Eerste in het zuiden
Na intensieve gesprekken met contacten en partners en het werkveld zoals Gemeente Tilburg en Erfgoed Brabant, bleek dat iedereen enorm positief was over de inzet van studenten tijdens de module. Van Gaans: “In het zuiden van Nederland bestaat geen erfgoedopleiding, terwijl het werkveld wel behoefte heeft aan mensen die hierin geschoold zijn. Dat gat vangen wij met deze minor op.”

Maar wat is erfgoed precies? “Erfgoed is meer dan alleen oude meuk die in de straat staat, maar dat beeld hebben velen wel bij het woord”, vervolgt Lenders. “Erfgoed is dynamisch, iets wat bewaard mag blijven, waar je het gesprek over aangaat of iets wat een gemeenschap bezighoudt. Het is niet iets wat vaststaat, maar kan door de jaren heen veranderen. Zo wordt iets misschien jarenlang als cultureel erfgoed gezien, zoals het standbeeld van Peerke Donders in Tilburg, maar ontstaat er later een kritische discussie. Ook die discussie behoort tot erfgoed.”

En wat dacht je van de Heuvelse Kerk? Die stond op de nominatie om gesloopt te worden omdat de katholieke kerk te weinig financiële middelen had om het gebouw te onderhouden, maar vanuit de gemeenschap kwam iedere keer protest op sloopplannen. “Dat komt omdat heel Tilburg zich zowat identificeert met die kerk, want die hoort gewoon bij het stadsbeeld. Oftewel erfgoed”, aldus Lenders.

Tekst gaat verder onder de foto.

Hoe zorg je er dan voor dat je erfgoed goed kunt onderzoeken? Dat is iets waar studenten alles over leren in de minor. Ze beginnen bij een erfgoedgemeenschap, een groep die zich verbindt aan immaterieel erfgoed zoals verhalen, rituelen of tradities, of aan objecten. “Vanuit die gemeenschap gaan we nadenken welke stappen je zet en wat dit doet met emoties, relaties en dilemma’s rondom het behouden van dat erfgoed”,  legt Van Gaans uit.

Dat wordt uitgebreid naar verschillende werkvelden. Iets wat volgens hem perfect past in het plaatje van Fontys for Society. “Het uiteindelijke doel is gericht op kwesties in de samenleving en hoe we daarmee omgaan. Na deze minor heeft de student echt bagage waar iets mee gedaan kan worden. Zowel qua ideeën als qua vaardigheden om zelfstandig een positie in te nemen of anderen te bevragen. Professionals die op de juiste manier met gevoeligheden om kunnen gaan.”

Vraag
Het is natuurlijk fijn dat het werkveld studenten met ervaring omtrent erfgoed waardeert, maar zitten studenten eigenlijk wel op zo’n minor te wachten? Een lastige vraag vinden beide heren, maar dat heeft alles te maken met dat ene stereotype beeld. Lenders: “Erfgoed trekt als woord niet perse mensen, maar we hebben tijdens onze verdieping wel ervaren dat we steeds weer grotere groepen kregen die zich hiervoor aan wilden melden.”

Dat kwam onder andere door mond op mond reclame van  studenten die hiermee erg positieve ervaringen hadden. “Nu merken we, omdat de minor nieuw is, dat we opnieuw moeten beginnen met werven. Maar oud-studenten en partners uit het werkveld zeggen allemaal dat ze deze minor hadden willen volgen als ze daar de kans voor hadden gehad. Dit werd tot voor kort echt gemist in het onderwijspakket."

Breedste zin
In februari start de gloednieuwe minor, die dit collegejaar alleen nog beschikbaar is voor FLOT-studenten, in ieder geval met tien deelnemers. De bedoeling is om de minor uiteindelijk Fontysbreed aan te kunnen bieden. "We gaan nu in ieder geval van start zodat we ons lesmateriaal kunnen analyseren, aanpassen en verbeteren waar nodig, zodat straks nog meer studenten hier baat bij hebben”, aldus Van Gaans. “We gaan erfgoed in de breedste zin van het woord wegzetten, want er zijn een hele hoop dingen die we willen behouden, bespreken of waar we iets mee moeten.” [Noëlle van den Berg]