Minder inschrijvingen: 'zorgelijk' maar nog zonder gevolgen
Het is niet fijn dat dit studiejaar veel minder studenten voor Fontys kozen. Maar gevolgen voor beleid, personeel of financiën heeft dat nu nog niet. Dat is de reactie van Fontys-voorzitter Joep Houterman op de forse afname van nieuwe inschrijvingen van 9,5 procent.
“In de loop van het jaar zag je al dat we achterliepen. In heel het hbo is het minder dit jaar, alleen is de daling bij ons groter dan gemiddeld. En ja, dat is natuurlijk jammer en ook zorgelijk.”
De lagere instroom heeft vooralsnog geen consequenties voor de arbeidsplaatsen en contracten van Fontys-medewerkers. Ook als het om de financiering gaat, elke instelling in het hoger onderwijs krijgt van de staat een bijdrage op basis van het aantal ingeschreven studenten, is er volgens Houterman voorlopig niets aan de hand.
“De financiering ijlt altijd na. Dus dat geeft ruimte om een doorkijk te maken.” Met andere woorden: niet de inschrijvingen van één collegejaar zijn maatgevend voor het financiële en personele beleid, maar de trend over meerdere jaren. “Op korte termijn heeft het geen consequenties maar het zorgelijke zit erin dat die, als dit zo blijft, wel komen. Daarom moeten we er stevig mee aan de slag.”
De cijfers zijn geen reden voor een andere bestuurlijke koers. In het verleden was het adagium dat groei niet een doel op zich is voor Fontys. Datzelfde standpunt hanteerde ook de TU/e. Maar bij die buurman in Eindhoven gaat het roer om: daar lijkt het bestuur de komende jaren het studentaantal te willen verdubbelen.
Houterman: “Groei is voor Fontys geen doel op zich maar de ambitie om te groeien als er een maatschappelijke vraag is vanuit de regio volgt logischerwijs uit onze maatschappelijke rol. We hebben eerder ook ingezet op groei in de techniek. Letterlijk elke opleiding heeft op dit moment een goed arbeidsmarktperspectief: er is overal vraag naar. En dat geldt in deze regio op de eerste plaats voor technische opleidingen. Maar als een bedrijf als ASML flink uitbreidt, heeft dat ook effect op allerlei andere sectoren."
Zere plekjes
Eén concrete oorzaak voor de daling in inschrijvingen, de grootste ooit bij Fontys, is er niet. Houterman: “Dat maakt het zo lastig. Het gaat om een combinatie van kleine zere plekjes om het zo maar te zeggen. Soms opleidings-specifiek, maar vaker moeilijk te analyseren. Het is een optelsom van allerlei redenen waardoor je ook niet de conclusie kunt trekken dat het anders zou zijn geweest als je een of twee dingen anders zou doen."
“We hebben een fysieke open dag minder gehad door corona. Dat zal voor sommige studies nauwelijks verschil hebben gemaakt, voor andere weer wel. De nieuwe onderwijsmethode bij Pedagogiek is echt wennen, dat heeft voor een terugloop gezorgd. En zo zijn er meer dingen. Maar ik maak me eerder zorgen over het totaalbeeld. We moeten constant alert zijn. Goed kijken naar ons product en naar onze werving. Maar ook naar het welbevinden en de ervaringen van de eerstejaars studenten. ”
“Het gaat nu in totaal om duizend inschrijvingen minder dan vorig jaar. Heb je een paar negatieve factoren minder, dan ziet het er meteen al net wat beter uit. Dan zitten we dan nog steeds in de min, maar lopen we meer in de pas met het landelijke beeld.”
Nieuw onderwijs
Een vaker gehoorde opmerking gaat over de nieuwe onderwijsmethodes die onder mee bij Pedagogiek, de Juridische Hogeschool en veel eerder al bij ICT zijn doorgevoerd. Sommige ouders stellen dat ze die methodes te uitdagend vinden voor hun kinderen. Waardoor wellicht scholieren kiezen voor een andere hbo-instelling, waar ‘klassieker’ onderwijs wordt gegeven.
Kan ook dat een reden zijn voor de mindere inschrijvingen? Houterman: “Ik ken het geluid, zeker. En daar kijken we ook wel naar. Aan de andere kant: het werkt ook andersom, dat juist om die reden voor Fontys wordt gekozen. Het gaat erom dat je mensen meeneemt in hoe een student landt in het hbo. In hoe je hier begint, maar ook in hoe je hier eindigt.
"Dit geluid is gebaseerd op de aanname dat je in het voortgezet onderwijs nog bij het handje wordt genomen en hier dan ineens wordt losgelaten. Maar die aanname klopt lang niet altijd. En het voorbereiden op en overschakelen naar hbo met alles wat daar bij komt kijken, die verantwoordelijkheid is van alle tijden.”
Masters
Ook de Masters kenden dit studiejaar minder inschrijvingen. Terwijl dit nu juist door Houterman als speerpunt werd genoemd bij de opening van het studiejaar. “En dat is ook zo. Die daling bij de Masters wordt vooral veroorzaakt doordat de masteropleiding Educational Needs heel erg op en neer jojoot. Dat scheelt al een paar honderd studenten.”
“Onze Masters zijn nu ook nog vooral in de educatieve hoek te vinden. Maar we willen die ook voor andere sectoren veel meer gaan aanbieden. In dat stadium zitten we nu nog niet, maar daar willen we wel naartoe. Ook omdat er maatschappelijke vraag naar is. En zoals gezegd is die vraag voor Fontys wel een doel op zich. We zijn er voor de individuele ontplooiing, maar we zijn er ook om de arbeidsmarkt te voorzien van goedopgeleide professionals.” [Jan Ligthart]