"Lezers zijn gevoelig voor absurd nieuws"

In Zweden leren jongeren op school hoe ze nepnieuws kunnen onderscheiden van echt nieuws. Ook de Fontys Hogeschool voor Journalistiek is er serieus mee bezig. Onder meer met het project FACTory. Student Bram Steyijns van het project: "Zogenaamd nieuws moet zo snel mogelijk gebracht worden en delen en reageren is heel makkelijk".

“Nepnieuws is vooral een begrip geworden na de Amerikaanse verkiezingen”, zegt Bram Steijns. Steijns is vierdejaars student aan Fontys Hogeschool Journalistiek (FHJ). Hij werkt mee aan het project FACTory. “Met het factchecken wil ik niet per se mensen onderuit halen, maar wel onwaarheden de wereld uit helpen.”

Social Media
Volgens Steijns nemen lezers al gauw nieuws voor waar aan. “Social media hebben een grote bijdrage in het verspreiden van nepnieuws. Zogenaamd nieuws moet zo snel mogelijk gebracht worden en delen en reageren is ook heel makkelijk”, licht Steijns toe. “Lezers zijn heel gevoelig voor absurd nieuws en overwegen dan al gauw niet meer of het überhaupt wel waar kan zijn.” Daarnaast nemen we als nieuwsconsument makkelijker nieuws aan van een bekende dan van een onbekende, dus veel wat op onze sociale media-kanalen staat, vinden we kloppen. 

Factchecken
Het International Fact-Checking Network (IFCN) is een overkoepelende organisatie dat zich bezighoudt met het controleren van nieuwsberichten op feitelijke onjuistheden. De FACTory van FHJ is één van deze factcheckers die aan de hand van de code of principles van het IFCN berichten maar ook foto’s en video’s onder de loep nemen. Sinds januari dit jaar zijn ze online. Ze organiseren factcheckevementen, zoals tijdens de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen, waarbij uitspraken die door politici in een debat worden gedaan, meteen worden gecontroleerd op waarheid.

“Ik heb niet als doelstelling om een politicus de grond in te boren wanneer hij iets zegt dat feitelijk onjuist is”, zegt Steijns. “Maar het geeft wel een kick om iemand met veel aanzien op zijn vingers te kunnen tikken.” 

FACTory
FACTory wordt begeleid door docent Monique Hamers. De studenten die hieraan meewerken doen dit uit interesse en hebben als doel onwaarheden de wereld uit te helpen. “Wij zijn aan het kijken of we FACTory kunnen verwerken in het leerprogramma van de eerstejaars aan de FHJ”, vertelt Steijns. “Zo krijgen zij hier meteen mee te maken, wat belangrijk is voor de rest van hun opleiding en journalistieke carrière en is er voor FACTory meerdere keren per week input. Maar daarnaast willen wij ook graag gaan samenwerken met andere Fontys-opleidingen. Wanneer zij ons tippen over mogelijk nepnieuws, zoeken wij het uit.” [Renée de Kruif]

Foto 1: Bram Steijns; foto 2: President Trump; foto 3: factcheckevement FHJ tijdens Tweede Kamerverkiezingen.

Bekijk ook het minicollege over nepnieuws van FHJ-docent Theo Dersjant.