Laveren tussen walging en bewondering
De helft van de Fontysstudenten was nog niet geboren toen Theo Van Gogh in 2004 werd vermoord. Ik vraag me af of ze überhaupt weten wie Theo was. Ik las onlangs de biografie over Theo ‘de bolle Gogh’ van Jaap Cohen. Tijdens het lezen verviel ik van walging naar bewondering en weer terug.
Theo was een filmmaker en columnist en niet bepaald iemand die we in deze tijd ‘woke’ zouden noemen. Mateloos was hij in alles wat hij deed of zei. Hij schepte er een duivels genoegen in om mensen tot in het diepst van hun ziel te beledigen en heilige huisjes omver te schoppen. Dit deed hij op haast poëtische wijze met thema’s als geslachtsdelen, necrofilie, prikkeldraad en concentratiekampen, liefst een combinatie hiervan. Het laatste heilige (islamitische) huisje dat hij omver schopte werd hem fataal.
Theo had een hekel aan nepheid, ijdelheid en bullshit. Hij durfde dingen ter sprake te brengen en zette vooral de discussie over vrijheid van meningsuiting op scherp. Hoe ver mag je daarin gaan?
Hij was tevens de Julio Iglesias (Spaanse zanger met een indrukwekkende lijst aan bedpartners) van Nederland. Met zo’n 150 dames deelde hij het bed. Best opmerkelijk, want het was een dikke kleine man, met een enorme buik en een indrukwekkend bouwvakkersdecolleté. Hij hechtte weinig waarde aan zijn persoonlijke hygiëne, droeg soms zes weken dezelfde spijkerbroek. Zijn lichaamsgeur trachtte hij te verbergen met enorme ladingen Chanel Blue aftershave.
Het was dus niet zijn wasbordje dat deze vrouwen veroverde, maar zijn vermogen om vrouwen echt te zien, door te dringen tot hun ziel. En er is niets aantrekkelijker dan dat.
Hij wist mensen te raken, zowel goedschiks als kwaadschiks. Dat wekt de bewondering en de walging op. Toen ik tegen iemand zei dat ik de biografie had gelezen zei deze persoon: ‘Dan weet je wel hoe het afloopt’. Op 2 november 2004 werd Theo vermoord. Het was alleen zo mooi geweest als dat einde van de biografie anders was geweest. Als hij wat ouder, wijzer, milder was geworden. Nog een paar prachtige films had kunnen maken en vooral iemand had gevonden die hem in zijn ziel kon raken, net zoals hij dat bij anderen deed.
Dat had ik Theo graag gegund.
Tina ten Bruggencate is docent aan Fontys Hogeschool Toegepaste Psychologie en onderzoeker bij het lectoraat Mens en Technologie.