'Je moet zelf de slingers ophangen in het onderwijs'

Hij schreef columns en werkte mee aan hoofdstukken in andermans boeken. Maar zelf een boek schrijven, dat was nieuw voor William Buys. Komende maand verschijnt zijn ‘debuut’. Titel: Met plezier werken in het onderwijs.

Geen rare titel voor iemand die al sinds jaar en dag onderwijskunde geeft, bij Fontys didactiek en omgangskunde doceert en eerder jarenlang zelf voor de klas stond in voortgezet en beroepsonderwijs. Of misschien ook wel. Want is onderwijs echt een plezierige werkomgeving?

Ja natuurlijk, zegt Buys. Maar wel een ja met wat mitsen en maren. Valkuilen die hij ook in het boek beschrijft. “Veel mensen in het onderwijs krijgen een burnout, ervaren te veel stress. Daarover gaan twee hoofdstukken in mijn boek. Precies dat is ook de kapstok van mijn boek: hoe blijf je als leraar in balans?”

“En daarin heb je drie fases in je loopbaan. Waar je in het begin tegenaan loopt, zijn toch andere dingen dan waar je in het midden of het einde van je loopbaan mee te maken krijgt. Vaak ook nog in de volgorde leerlingen, collega’s, management.”

Aan jezelf sleutelen
Buys geeft in zijn boek handvatten voor hoe je overeind kunt blijven en in je eigen kracht blijft staan. “Het gaat erom dat je jezelf de goede kant uitstuurt, aan jezelf blijft sleutelen.”

“Ik ben 60 jaar oud. Ik weet waar ik het over heb. De kunst is, zo zeg ik vaak tegen studenten die aan een lerarenopleiding beginnen, om na 30 jaar met nog evenveel passie een klaslokaal binnen te lopen als toen je net begon.”

Alle open deuren van het onderwijs komen voorbij in het boek: van lastige klassen tot met de boterham achter je computer zitten of veel te lang in de avonduren doorwerken. “Daar wordt op het werk en misschien ook wel in de opleiding nog te weinig aandacht aan besteed.”

Helikopterview
Met boeken over onderwijs en didactiek kun je de weg naar Rome plaveien. Toch denkt Buys iets nieuws te hebben gedaan. “Er is al heel veel geschreven en beschreven, maar volgens mij is dit het eerste boek met een helikopterview, geschreven vanuit de ervaringen in de praktijk.”

Zijn belangrijkste tips in het boek gaan niet over vakinhoud of hoe je les moet geven. “Ik besteed vooral aandacht aan hoe je alle ballen in de lucht houdt en hoe je dat lange tijd kunt volhouden. Vooral van masterstudenten en deeltijders krijg ik vaak terug: ‘Waarom hoor ik nu pas iets over dit soort belangrijke dingen?’”

Wordt er dan bij Fontys, waar Buys zelf werkzaam is bij de Lerarenopleiding Tilburg, en elders geen aandacht besteed aan dat werkplezier en hoe dat te behouden? “Nou, ik hoop wel dat collega’s dit oppakken en er meer mee doen dan voorheen. Aan de andere kant zie ik dat er de laatste paar jaar ook echt wel meer aandacht voor is. Er zijn dingen aan het veranderen.”

Te veel negativiteit
En dat moet ook, vindt Buys. “Er is veel negativiteit over het onderwijs. En er zijn te veel mensen die overspannen thuis komen te zitten. Ik schrik ook van het aantal twintigers dat al een tijdje eruit heeft gelegen omdat bij hen ‘het licht was uitgegaan’."

"Mijn boodschap: of het nu om je leerlingen of om de organisatie waar je werkt gaat: ga nooit gefrustreerd rondlopen. En een andere boodschap: streef minder naar perfectie.”

Dat Buys zich vooral op het werkplezier richt, zal ook met zijn eigen levenshouding te maken hebben. “Ja, bij mij is het glas altijd halfvol. Ik relativeer veel. En ik zeg altijd tegen studenten: ga actief op zoek naar het plezier in je werk. Het oude gezegd dat het leven een feest is maar dat je wel zelf de slingers moet ophangen, dat gaat net zo hard op voor werken in het onderwijs.” [Jan Ligthart]