‘Inclusie moet een kernwaarde zijn van journalistiek’

Journalistiek voor iedereen, zo heette de dag van FJ Inclusie voor alle Journalistiekstudenten. Want de journalistiek is nog lang niet voor iedereen, vinden de studenten en docenten van Fontys Journalistiek die zich hier hard voor maken. “We willen journalisten opleiden die kunnen opereren in een hyperdiverse samenleving."

Toen docentonderzoeker Elizabeth Venicz (Fontys Journalistiek, FJ) jaren geleden vanuit Amsterdam in Tilburg kwam werken viel haar op hoe ‘wit’ de populatie studenten en docenten was. Ze voelde meteen de urgentie om daar verandering in te brengen. “Als we goede journalisten willen opleiden die moeiteloos kunnen opereren in een hyperdiverse samenleving, dan moet de opleiding hiervan een afspiegeling zijn.”

Denktank
De eerste jaren richtte Venicz zich vooral op docenten. Ze begon een denktank en organiseerde een studiemiddag om bewustwording over diversiteit en inclusie te vergroten. Maar sinds er zo’n anderhalf jaar geleden studenten bij zijn betrokken, heeft FJ Inclusie een vlucht genomen en zijn de eerste resultaten zichtbaar. Zoals de vorige week gehouden Journalistiek voor iedereen-dag, met gastlessen van voorlopers uit de media en workshops die goed lieten zien hoe breed het onderwerp diversiteit in de media is. De dag is zo succesvol verlopen dat erover wordt gedacht om deze jaarlijks te houden.

FJ Inclusie bestaat uit studenten en docenten met diverse achtergronden die zich hard maken voor diversiteit en inclusie binnen Fontys Journalistiek. Inclusie en diversiteit gaan volgens hen onder meer over etnische achtergrond, sociaal milieu, geloof, opleidingsniveau, neurodiversiteit en gender- en seksuele diversiteit. De groep van zo’n veertig leden heeft tot doel om de opleiding inclusiever te maken, zowel binnen de docenten- en studentenpopulatie als in het curriculum.

Actie
Volgens Journalistiekstudent Rosalien Manderscheid wordt er veel gepraat over diversiteit en inclusie, maar wordt er nog altijd weinig actie ondernomen. “Dat is de reden dat ik me heb aangesloten bij FJ Inclusie. Ik vind het heel erg dat jongeren zich niet thuis voelen op de opleiding. Dat moeten we doorbreken. En we moeten leren hoe we verhalen kunnen vertellen vanuit verschillende perspectieven. We worden betere journalisten als we uit onze eigen bubbel komen.”

Daarvoor hebben de studenten wel handvatten nodig, vindt Rosalien. “Op dag één van mijn eerste stage kreeg ik meteen de stijlgids in handen geduwd, met afspraken over diversiteit en inclusie waar we ons op de redactie aan moesten houden. Zoals: niet alleen witte mannen aan de talkshowtafel, maar een divers gezelschap.” Terug op de opleiding ontmoette ze medestudent Lisa Schuurmans, die constateerde dat Fontys Journalistiek geen eigen stijlboek heeft en er nauwelijks les in geeft. Samen begonnen ze een werkgroep binnen FJ Inclusie die een inclusieve stijlgids ontwikkelt.

Welke termen gebruik je en wanneer? Wat zijn gevoelige punten in onze taal? “Ik vind het heel interessant om de discussie hierover aan te gaan”, vertelt de Journalistiekstudent. Inclusie moet een kernwaarde zijn van Fontys Journalistiek, vindt ze. “We moeten weten hoe we diversiteit en inclusie in ons werk kunnen incorporeren. Het lijkt heel simpel en vanzelfsprekend, maar zo eenvoudig is het niet. Dus moeten we het hier op school leren.”

Framen
Medestudent en FJ Inclusielid Mai-lin Steegers zit om die reden samen met onder andere docentonderzoeker Elizabeth Venicz in de werkgroep Curriculum. “We onderzoeken in hoeverre diversiteit en inclusie onderdeel zijn van het curriculum en waarover studenten nog meer zouden moeten en willen leren.” De werkgroep wil materiaal maken voor docenten, zoals werkvormen en presentaties, die ze kunnen gebruiken in hun lessen.

Mai-lin vindt het ‘enorm belangrijk’ dat er meer bewustwording komt over diversiteit en inclusie. “Waar het in de journalistiek in de basis om gaat, zijn mensen. En daar krijgen we geen les in. Het is geen wonder dat er veel wantrouwen is richting de media; veel mensen voelen zich niet gerepresenteerd, zij voelen zich geframed. Journalisten zijn zich meestal niet bewust van de vooroordelen die ze hebben waarop ze hun verhalen bouwen en hun interviewkandidaten uitzoeken.”

Mai-lin weet waar ze het over heeft, want ze is Aziatisch en vrouw. Zo zag ze tijdens haar stage bij het tv-programma Koffietijd met eigen ogen hoe de redactie vooral mensen met een kleur uitnodigt om te koken en witte mensen om plaats te nemen aan de talkshowtafel. Toen ze daar een opmerking over maakte, waren ze zich daar totaal niet van bewust. “Een redactie van zo’n 60 journalisten en niemand die hier eerder over had nagedacht”, verzucht Mai-lin.

Bewustwording
Daar zit de winst, meent Rose Noël, studentondersteuner bij FJ en lid van FJ Inclusie. “Het is een heel groot probleem in de media en inmiddels weten we hoe groot de schade kan zijn. Ons doel is om studenten op de opleiding al bewust te maken van diversiteit en inclusiviteit. Daarin heeft onze opleiding nog wel wat te doen. Dat geldt trouwens niet alleen voor Fontys Journalistiek, maar voor heel Fontys.”