“Ik houd mijn hart vast”

Een goede timing krijg je soms in de schoot geworpen. Net nu door de #metoo-actie seksuele intimidatie het onderwerp van gesprek is, is ook de landelijke presentatie van een boek over dit onderwerp. Leanne van Eijk en Evie Heinrichs van Fontys Sociale Studies werkten eraan mee.

“Door #metoo is de geest uit de fles. Dat is goed, maar ik dacht ook meteen ‘hoe moeten al die mensen die hun ervaringen openbaar maakten nu verder?’. Zij hebben het soms jaren voor zichzelf gehouden. Het is niet niks om zo’n geheim te vertellen, dat maakt veel los bij iemand. Wat is de nazorg? Ik ben blij met al die openheid, maar houd ook mijn hart vast”, zegt Leanne van Eijk. Zij is seksuologe, docent bij Fontys Hogeschool Sociale Studies in Eindhoven en vertrouwenspersoon bij Fontys.

Intimiteit en seksualiteit
Van Eijk schreef samen met collega Evie Heinrichs mee aan het boek ‘Bespreekbaar maken van seksualiteit en intimiteit’, bedoeld voor professionals, dat op 6 november bij Avans Hogeschool in ’s-Hertogenbosch wordt gepresenteerd. Initiatiefnemers van het boek zijn namelijk onder meer de Avans-docenten Mechtild Hoying en Malou Liebregts, die allerlei deskundigen om bijdragen vroegen.

Van Eijk en Heinrichs schreven samen één hoofdstuk voor het boek, over hoe je als professional kinderen helpt die misbruikt zijn. Van Eijk schreef ook nog een hoofdstuk over hoe hulpverleners in het algemeen om kunnen gaan met onderwerpen over seksualiteit. “Dat is bedoeld voor allerlei hulpverleners, zoals fysiotherapeuten en verpleegkundigen, maar evengoed voor docenten”, zegt Van Eijk.

Met elkaar naar bed
“In het hoofdstuk staan handreikingen om het gesprek over seksualiteit aan te durven gaan. Want dat is vaak het probleem, het is een taboe om erover te praten. Ik adviseer bijvoorbeeld om voorafgaand aan een gesprek samen te bepalen welke woorden en begrippen je gaat gebruiken. Bedoel je hetzelfde als je zegt ‘met elkaar naar bed gaan’?”.

Praten over seksualiteit, openheid, dat is volgens de twee medewerkers van Sociale Studies belangrijk om seksueel misbruik en seksuele intimidatie te voorkomen. “Omgaan met intimiteit en seksualiteit is verweven in ons curriculum. Het komt elk jaar terug in het lesprogramma. En als ik zelf een jongen op de gang een meisje op haar kont zie slaan, zou ik daar ook zeker iets van zeggen. Het is onderdeel van ons lesprogramma, het is vanzelfsprekend om er alert op te zijn. Maar ik kan me voorstellen dat het bij andere opleidingen niet zo is,”, vertelt Heinrichs.

Over grenzen heen
Als supervisor en coördinator supervisie maakt ze regelmatig mee dat mensen over grenzen heengaan en dat er sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag. “Bijvoorbeeld tussen praktijkbegeleiders en studenten op stage-adressen. Elk jaar krijg ik dat wel een keer te horen. Dat lijkt niet veel, maar ik vind het te veel. We leren onze studenten dat ze hun grens duidelijk moeten aangeven en dat ze zelf bepalen wat hun grens is. Daarnaast grijpen we uiteraard in als dat nodig is.”

Van Eijk: “Uit Engels onderzoek blijkt dat jongens een ‘nee’ van een meisje interpreteren als dat ze niet ‘too willing’ wil zijn. Met andere woorden, ze bedoelt ‘ja’. Ze gaan dan verder dan het meisje wil. Wat wel en niet kan, ligt niet altijd vast. Daarom moeten we daar meer aandacht aan besteden en er veel meer over praten. Met name in het middelbaar onderwijs”, aldus de seksuologe.

27 meldingen
Van Eijk krijgt als vertrouwenspersoon ook te maken met seksuele intimidatie bij Fontys. In 2016 waren er volgens het jaarverslag 27 meldingen. “We denken dat dit het topje van de ijsberg is. Veel mensen durven seksuele intimidatie niet te melden. Daarom ben ik toch ook blij met de hele #metoo-actie. Hoewel ik het jammer vind dat de nuance soms wegvalt. Ik hoorde iemand zeggen dat alle mannen zwijnen zijn, dat is natuurlijk onzin. Het is wél goed als er meer bewustzijn komt, mensen en met name mannen zich beter bewust zijn van hun gedrag en ze ook eens serieus over seksualiteit praten en het niet blijft steken in grappenmakerij.”

De seksuele revolutie in de jaren zestig en de introductie van de pil hebben voor veel bevrijding gezorgd, nu wordt het tijd om ook het gesprek over seksualiteit openlijker aan te gaan, vindt ze. Illusies maakt ze zich niet. “Machtsverhoudingen veranderen niet zo snel, maar als we er eerder bij zijn, kan veel narigheid worden voorkomen.” [Petra Merkx]

Eerste foto: Leanne van Eijk, tweede foto Evie Heinrichs.