Syriër Mohammad Alfares: via pre-bachelor naar een fulltime baan

Mohammad Alfares is deeltijdstudent Accountancy bij Fontys Hogeschool Financieel Management in Eindhoven. In 2012 ontvluchtte hij zijn thuisland Syrië. “Ik droom soms dat ik op de Middellandse Zee zit. In werkelijkheid ging het goed, maar nu slaat de boot om. Gelukkig word ik dan wakker in Tilburg.”

We spreken elkaar in lokaal 0.15 van gebouw R4 op Rachelsmolen, precies de plek waar Mohammad (28) zijn eerste stappen binnen Fontys zette: “Dat was voor Nederlandse les.” Na het volgen van de pre-bachelor die vluchtelingstudenten voorbereidt op het hbo (zie kader), begon hij in 2017 als voltijder, om onlangs te switchen naar deeltijd. “Sinds juli werk ik fulltime bij online boekhouder Thinq.nl. Het ritme van werken/studeren bevalt me beter dan alleen een voltijdstudie. Bovendien is het prettig om niet te hoeven lenen bij DUO.”

Papieren studie
In zijn geboorteland deed hij al Accountancy aan de Universiteit van Damascus. “Op vier vakken na was ik klaar, maar vanwege de oorlog moest ik stoppen.” De twee studies - hier en in Syrië - verschillen nogal: “Op de uni was het een en al theorie - je studeerde puur via papier.” Deze aanpak ging bij Fontys direct overboord. Mohammad: “Hier is de blik gericht op hoe het werkt ná de studie. Je zet bijvoorbeeld met een groepje van A tot Z een onderneming op.”

Het is een benadering die Mohammad ligt, en die hem bovendien zijn huidige baan opleverde. “Ik deed mee aan het Excellentieprogramma van Financieel Management. Voor een ministage voerde ik een sollicitatiegesprek bij ABAB.” Die ministage ging naar een medestudent, maar Mohammad maakte indruk. Uiteindelijk kon hij aan de slag bij dochterbedrijf Thinq.nl. “Later bleek dat er navraag was gedaan bij een van mijn docenten. Eigenlijk heb ik mijn baan een beetje te danken aan Fontys.”

Sneijder en Robben
Onlangs haalde Mohammad zijn propedeuse. Een baan en een vlot verlopende studie, hij lijkt inmiddels aardig gesetteld. “Ach,” klinkt het bedachtzaam, “ik denk dat het altijd beter kan… maar ik klaag niet en ben tevreden.” Die bedachtzaamheid is misschien te verklaren uit de voorbije jaren, die Mohammads leven totaal op zijn kop zetten. “Mijn familie is anti-Assad, en in 2012 besloten we te vluchten uit Damascus.”

Na een korte periode in de provincie trok het gezin naar Libië, waar Mohammad werkte als bouwvakker en kozijnenmaker. “Ons verblijf was zogenaamd tijdelijk. Maar één maand werd al snel een half jaar.” Daarop besluit Mohammad alsnog naar Europa te gaan. Op 10 juni 2014 arriveerde hij in Nederland. “Ik wist: klein land, geen bergen. En ik kende Arjen Robben en Wesley Sneijder.”

Zuidoost-Brabant
Na twee maanden had Mohammad een verblijfsvergunning. “Dat ging snel, maar daarna werd alles traag … het eerste jaar in Nederland ging weg zonder waarde. Dat hebben alle vluchtelingen - ik was niet de enige die ongelukkig werd.”

Ten slotte werd het gezin Alfares grotendeels herenigd in de Brabantse Kempen. “Bladel, lekker rustig. Mijn ouders wonen er nog, maar door werk en studie zijn veel broers en zussen verspreid over Nederland. Alleen mijn oudste zus woont nog in Libië met haar man. Ze is tandarts.” Zelf mag Mohammad zich inmiddels Tilburger noemen. “Leuke stad, al moet ik erbij zeggen dat ik er eigenlijk vooral slaap. Overdag ben ik op mijn werk in Veldhoven of bij Fontys en in de weekends ga ik naar mijn ouders.”

Verleden en toekomst
Mohammad heeft geregeld contact met andere Syrische vluchtelingen. Het benadert een klein beetje het leven zoals hij dat in Damascus had. “Mijn vrienden woonden allemaal in mijn straat. Je ziet elkaar dagelijks, gewoon om wat te voetballen of kaarten. Ook zonder dat je eerst een afspraak plant. Je gaat langs en de deur staat open... het sociaal leven in Syrië is beter”, zegt Mohammad. “Nederlanders zijn meer op zichzelf.” Al ziet hij ook nog een voordeel van die Nederlandse verhoudingen. “Als je geen tijd hebt, wordt dat sneller geaccepteerd. Als ik in Syrië zei dat ik moest studeren, riepen mijn vrienden: 'Morgen, dat is goed voor morgen'.”

Hoe ziet hij zijn leven over vijf jaar? “Vandaag ben ik blij en veilig- dat is het belangrijkste. Maar over vijf jaar? Dan ben ik afgestudeerd. Zoals ik het nu zie, blijf ik in Nederland. Ik heb al een baan, en als dat goed gaat waarom zou ik er dan mee stoppen?” Bovendien zit de politieke situatie in zijn geboorteland muurvast. “Rusland, China en de VS - landen die partij zijn geworden in de burgeroorlog - denken aan hun eigen belang en niet aan de Syrische bevolking. Inmiddels zijn er al 1 miljoen burgers dood door toedoen van het bewind-Assad. Tragisch, maar ik zie het niet snel beter worden.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]