Hubs moeten haperende energietransitie aanwakkeren
In Breda, Den Bosch en Helmond worden transitiehubs opgericht. Een spannende naam voor een samenwerkingsverband tussen kennisinstellingen en het bedrijfsleven om een leven lang ontwikkelen (LLO) te stimuleren. In Helmond gaat Fontys leermodules ontwikkelen voor mensen die werkzaam zijn in de batterijtechnologie. ‘Hiermee willen we de energietransitie een slinger geven.’
Jos Pieterse en Marcel Brand vinden de transitiehubs in de Brabantse steden een mooi voorbeeld van onderwijsvernieuwing. “Fontys is steeds meer muurtjes aan het afbreken die er van oudsher staan”, zegt Brand, docent Technische Natuurwetenschappen. “Muurtjes tussen opleidingen, instituten, lectoraten, het werkveld. Met de transitiehub breken we er dwars doorheen. We gebruiken wat er al is om in te spelen op nieuwe vraagstukken.”
Pieterse, onderzoeksmanager bij het Centre of Expertise for Sustainable and Circular Transitions, en Brand zijn betrokken bij het opzetten van de transitiehub in Helmond. Een fysieke learning community van studenten en docenten, het werkveld en regionale overheden, leggen ze uit. “Gezamenlijk gaan we leermodules ontwikkelen voor personeel in de batterijtechnologie. Dat is nodig, omdat technologische innovaties sneller gaan dan dat mensen kunnen worden opgeleid.”
Opleidingsbehoefte
Samen met Avans gaat Fontys transitiehubs ontwikkelen rondom de energietransitie. Avans doet dat in Breda en Den Bosch, wij in Helmond”, zegt Pieterse. Voor de Helmondse transitiehub krijgt Fontys ruim 200.000 euro uit het programma LLO-Katalysator van het Nationaal Groeifonds.
Doel van dit landelijke programma is om organisaties en personeel continu te laten aansluiten op een snel veranderende samenleving en arbeidsmarkt. “Er is duidelijk een opleidingsbehoefte, bij de jongeren en ook bij het zittende personeel van veel bedrijven”, aldus Pieterse. “We gaan peilen wat die behoefte is en daar stemmen we dan heel gericht de lesmodules op af.”
“Als personeel bij de tijd is in het vakgebied kunnen we de energietransitie versnellen, want die blokkeert op dit moment”, vult Brand aan.
Sneeuwbaleffect
In Breda richt de transitiehub zich op het ontwikkelen van leermodules voor duurzame energie-installaties, zoals warmtepompen. In Den Bosch gaat het om circulair bouwen. En in Helmond houdt de transitiehub zich bezig met de batterijtechnologie, vernieuwende technieken om energie op te slaan. “Fontys heeft daar al een netwerk van bedrijven om zich heen verzameld. Er is een sneeuwbaleffect gaande”, 
zegt Brand. “Bedrijven staan te dringen om zich aan ons te binden.”
Over twee jaar hebben de hubs digitale leermodules ontwikkeld om de energietransitie ‘een slinger te geven’, voorspelt Pieterse. Deze worden via een bestaand platform van de provincie aangeboden aan mensen die al langer in de energiebranche werkzaam zijn en zich verder willen scholen. Pieterse: “Zij kunnen dan naast hun werk een training volgen. Het gaat in eerste instantie om praktisch geschoolde mensen zoals installateurs en monteurs. Later willen we een doorlopende leerlijn ontwikkelen, van mbo, hbo naar wo. We werken voor dit project samen met alle Brabantse mbo-scholen.”
Anders leren en werken
“Ook gaan we nieuw lesmateriaal ontwikkelen voor het mbo en het hbo”, vult Brand aan. “Het gaat om een andere manier van leren en werken. Onderwijs is niet meer creëren, maar veel meer arrangeren.”
Het kenniscentrum LLO van Fontys is ook bij de Helmondse hub betrokken. “Zij weten alles over het ontwikkelen van leermodules voor de doelgroep, wij zijn veel meer inhoudelijk bezig”, aldus Pieterse. “Dat is het mooie van de hub: dat we met verschillende instituten aan actuele vraagstukken werken. Hier komen het sociale, economische en technische domein bij elkaar.”
Tegelijk maakt de onderzoeksmanager ook een kanttekening: “Ik merk dat het werkveld veel sneller gaat dan wij. Wat dat betreft staan we voor een uitdaging. We mogen als onderwijsinstelling nog veel wendbaarder en dynamischer worden, vind ik.” [Marieke Verbiesen]