Het (on)gelukscollege van Aafke Baars: over omgaan met pech en ongemak

Omdat ‘alleen maar gelukkig zijn’ niet bestaat, geeft Fontys-docent en psycholoog Aafke Baars-Seebregts op 17 maart Het (on)gelukscollege. “Los van hun opleiding zouden we onze studenten ook moeten leren omgaan met het leven.”

“Geluk en ongeluk horen bij elkaar”, is de overtuiging van Aafke Baars-Seebregts. “Altijd op en top gelukkig is niemand. Dagelijkse problemen, frustratie, pijn en verdriet zijn onderdeel van de menselijke emoties. Ze zitten in het basispakket van het leven.”

Maar toch. Je kunt wél leren er beter mee om te gaan. Zelf had ze tijdens haar studie graag wat meer begeleiding gehad om steviger in haar schoenen te staan, vertelt de docent. “Ik heb dat als student gemist.”

“Als ik die begeleiding had gehad, had ik er misschien wél voor durven te kiezen medicijnen in Leuven te gaan studeren, nadat ik in Nederland was uitgeloot. Maar ik koos de veilige weg en ging Psychologie doen in Tilburg.”

Deze ervaring en haar werk als psycholoog motiveerden haar om tijdens de Dutch Happiness Week twee keer een lezing te gaan geven. Door de maatregelen vanwege het coronavirus, vervalt de eerste op 15 maart in Berkel-Enschot, maar die van 17 maart in Eindhoven gaat vooralsnog door en wordt anders verzet (houd hiervoor de social media van Baars-Seebregts in de gaten).

Gedragstherapie
Baars-Seebregts wil graag haar standpunt uitdragen: “Het is mijn missie om ervoor te zorgen dat persoonlijke begeleiding een plaats krijgt in het onderwijs.” De ACT-methode is volgens haar daarvoor heel geschikt. ACT staat voor Acceptance, Commitment, Therapy. Het is een gedragstherapie die Baars-Seebregts ook gebruikt in haar eigen praktijk.

“In mijn ideale wereld zouden alle Studieloopbaanbegeleiders (SLB’ers) bij Fontys een ACT-training gaan volgen”, vertelt ze. Er is van alles al goed geregeld van Fontys, vindt ze. Zoals de begeleiding bij het studietraject en de opvang van studenten bij problemen. Maar voor de inhoudelijke begeleiding bij de ontwikkeling van een student, mag meer aandacht zijn.

Veel op hun bord
Vooral omdat jongeren toch al zoveel op hun bord krijgen. “Een student krijgt met veel te maken in korte tijd: op kamers, voor het eerst een langere relatie, bijbaantjes, studiedruk, financiële perikelen en dan moeten ze ook nog goed overkomen op social media. Happy, happy, happy.”

In de praktijk ziet ze dat studenten daarin kunnen vastlopen. “Het kan door van alles komen. Soms ook de thuissituatie, omdat ze mantelzorger zijn. Of ze worden niet goed begeleid op hun stage of voelen zich gewoon niet zo op hun gemak in de klas.”

Mensen zijn van nature erg veroordelend over zichzelf, legt ze uit. “De hele dag dat stemmetje in je hoofd: ‘Pas nou op’, ‘Zou je die studie wel doen?’, ‘Kan ik niet een beter vriendje vinden?’. Daardoor kiezen ze voor de veilige weg en krijgen het idee dat ze als ze ongelukkig zijn, ze zelf iets niet goed hebben gedaan.”

Gevoelens zijn als het weer
Maar ongelukkig zijn is normaal, weet de psycholoog. “Gevoelens zijn als het weer, iedere dag anders. Maar er zijn vaardigheden die je kunt aanleren, zodat je beter kunt omgaan met wat op je pad komt. En de hogeschool kan studenten helpen om te groeien als mens, los van de studie die ze kiezen. Ze eigenlijk leren omgaan met het leven.”

En dat is een levenslang proces, waarschuwt ze. “Ik ben zelf ook nog elke dag lerende. Maar ik probeer wel bewuste keuzes te maken. Bijvoorbeeld bij het geven van deze lezing, zag ik eerst allerlei beren op de weg. Maar ik bedacht me ook: wat vind ik nu belangrijk? En dat is toch om mijn verhaal te vertellen, ondanks dat ik dat ook spannend vind.” [Petra Merkx]