Herstelplan cultuursector nog vol open eindjes

Karen Neervoort, directeur van Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg, zet nog vraagtekens bij het herstelplan voor de cultuursector dat het kabinet gisteren presenteerde.

Na twee jaar van lege zalen heeft de culturele sector moeite om zich te herstellen. Zo hebben veel bezoekers koudwatervrees. Staatssecretaris voor Cultuur en Media Gunay Uslu lanceert een herstelplan voor de sector. Bron legt FHK-directeur Karen Neervoort vier vragen voor over het plan, waarover ook de Tweede Kamer zich binnenkort buigt.

Waarom weet het publiek de weg naar de theaters slecht te vinden, denk je?
“Dat is deels een gedragsverandering. Na twee jaar van gesloten theaters ga je andere dingen doen. Mensen maken nieuwe keuzes, niet alleen financieel maar ook qua tijd: eerst maar eens dat uitgestelde uitstapje of familiefeest. Verder duurt het even voordat de tamtam op gang komt en mensen weer weten wat er speelt: wat mag ik per se niet missen? Bovendien: veel podiumkunsten bedienen een wat oudere doelgroep. Misschien hebben die mensen wat meer tijd nodig om zich weer veilig en vertrouwd te voelen. Ik geloof dat het op termijn vanzelf weer aantrekt.”  

Toch komt de staatssecretaris met een herstelplan. Een extra financiële injectie beoogt bijvoorbeeld om de positie van zzp’ers te versterken en het publiek over de streep te trekken middels een mediacampagne, vooral gericht op jongeren.
“Mooi dat deze stimulans er komt, en dat het Kabinet ook zo gericht investeert op specifieke punten. Wel vraag ik me af waarom juist deze keuzes zijn gemaakt. Ging daaraan echt een gedegen analyse vooraf? Eén van de pilots rond zzp’ers in de sector is om ze vaker vaste contracten te geven. Maar dat gaat voorbij aan de hybride werkpraktijk die zij meestal hebben, met meerdere contracten en opdrachtgevers tegelijk. Ik betwijfel of deze groep überhaupt op een vaste aanstelling zit te wachten.”

“Daarnaast moet er meer geld naar sommige makers, die daarmee nieuwe producties kunnen creëren. Echter, volgens mij is er al sprake van overaanbod. Er is, ook tijdens corona, zo veel gemaakt dat nog niet gespeeld is… Laten we die content dan op de plank liggen? Ik ben eigenlijk zeer benieuwd naar de reacties op dit herstelplan uit de sector. Er lijkt toch sprake van wat weeffouten.”

Volgens staatssecretaris Uslu schiet ons land ‘in de basis tekort’ omdat het onderwijs bijvoorbeeld niet echt inzet op cultuureducatie. Ook hierin lijkt ze te willen investeren.
“Prima. Cultuureducatie in de volle breedte, en dan bedoel ik niet alleen stimuleringsprojecten als ‘Meer muziek in de Klas’, blijft een ondergeschoven kindje. Steeds moet het nut van cultuur weer bewezen worden, terwijl het een duidelijke meerwaarde heeft voor de sociale ontwikkeling, onderlinge verbinding en bewustwording van verschillen. De sleutel ligt hier denk ik ook in het onderwijs. Maak kinderen van jongs af meer vertrouwd met cultuur en je haalt drempels weg. Cultuureducatie is ook veel meer een manier om jongeren naar de theaters te krijgen dan een publiekscampagne.”

“Overigens is dit nog een complex verhaal. Alleen extra lessen op school volstaan niet. Je moet daarnaast ondersteunen en faciliteren, bijvoorbeeld met een netwerk van muziekscholen, vooropleidingen en culturele verenigingen.”

Wat vind je van de genoemde budgetten? Voor 2022 gaat het om 135 miljoen euro en daarna structureel jaarlijks 170 miljoen per jaar.
“Ik kan niet inschatten of dit genoeg is voor het gewenste herstel. Sommige maatregelen, zoals de publiekscampagne en de financiële injectie voor (beginnende) makers, zijn tijdelijk, terwijl de subsidie juist toeneemt. Wat zit daarachter?”

“Natuurlijk. De bedragen die aan dit plan hangen zijn substantieel lager dan die voor het bedrijfsleven of voor een reus als KLM. Maar ik werk al heel mijn leven in de kunsten en ben daaraan (dus) gewend. Je krijgt niet altijd wat je verdient.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]