Helmut Boeijen: “Docu’s kijken maakt je een beter mens”

Docent videojournalistiek Helmut Boeijen (Fontys Hogeschool Journalistiek) schrijft elke week De DocUpdate, een nieuwsbrief met vijf documentaire-tips. Het is een opstapje naar een wereld vol verhalen.

Je kijktips zijn erg divers. Kijk je alles wat je aanbeveelt?
Helmut Boeijen: “Tuurlijk. In principe schrijf ik nooit over iets wat ik niet heb gezien. Er zit te veel journalistiek bloed in me om een documentaire te beoordelen alleen op basis van horen zeggen…”

Met welke bril kijk je meestal?
“Ik wil niet het gevoel hebben dat ik continu aan het werk ben. Ik kijk zo veel mogelijk als liefhebber. Onbevangen dus, al ontkom ik niet aan de analyse. Eigenlijk maakt het me ook niet uit. Het klinkt hoogdravend, maar ik geloof echt dat je van docu’s kijken een beter mens wordt. Je gaat namelijk anders en breder naar de wereld kijken. Docu’s laten je de ‘binnenkant’ zien van dingen. Dat doet iets met je denken en visie. Doel van de nieuwsbrief is dan ook om een zo breed mogelijke doelgroep aan te spreken.”

Is dat ook de charme van een documentaire, vergeleken bij speelfilms?
“Deels. Maar docu’s zijn natuurlijk ook authentieker. Ik heb heel veel speelfilms gezien, en had steeds meer moeite om een verhaal te geloven. Je ziet de trucjes en conventies. Natuurlijk zitten die in documentaires ook, maar die verhalen gaan tenminste over echte mensen.”

Is het onderscheid tussen speelfilm en docu nog wel zo scherp? Bij veel docu’s worden ook dingen in scène gezet.
“Klopt. De scheidslijn vervaagt. Als docent journalistiek vind ik dat je als documentairemaker een verplichting hebt naar de werkelijkheid en waarheid. Toch beland je als kijker soms in een grijs gebied. In een bekende André Hazes-docu zit bijvoorbeeld een scène waarin hij een nieuwe auto voor zijn vrouw gaat kopen. Helemaal nep, want dat had hij een paar weken daarvoor al gedaan... Er wordt soms van alles gesuggereerd en nagespeeld. Ik haak acuut af als ik het niet meer vertrouw.”

Wat heeft de gemiddelde journalistiekstudent met docu’s?
“Soms vinden ze het een tikkeltje droog en saai. Maar in de minor Audiovisual Storytelling die ik samen met collega’s verzorg gaan we volop de diepte in. Het docu-aanbod is zo breed dat er ook voor jonge mensen veel aansprekends tussen zit. Vaak komen studenten zelf met de mooiste onderwerpen. Eén studente maakte bijvoorbeeld een ontroerende film over haar overleden opa en oma. Tijdens het leegruimen van het huis liet ze de camera draaien. Echt prachtig.”

“Ik ben geïnteresseerd in mensen. En veel docu’s draaien om de vraag: Waarom doen mensen wat ze doen? Dat aspect verveelt nooit. Het gebeurt niet dagelijks, maar vaak word ik echt geraakt door wat ik zie. Dan krijg ik als het ware een klap in mijn gezicht. Heerlijk.” [FvdN]

Foto Helmut: Michel Simons

Meld je hier aan voor De DocUpdate.