Heb je een 'ongewoon' brein? Je bent hard nodig!

Ieder mens is anders. Elk brein werkt anders. Toch scheren we iedereen vaak over één kam. Daar moet verandering in komen, vinden ze bij Fontys HRM en Toegepaste Psychologie. Om het bewustzijn onder medewerkers en studenten te vergroten is de Dag van de neurodiversiteit in het leven geroepen.

Albert Einstein zei het al: iedereen is geniaal, maar als je een vis beoordeelt op zijn vermogen om in een boom te klimmen, zal het zijn hele leven geloven dat hij dom is. Dit citaat legt in één zin uit wat veel neurodivergente mensen ervaren. Dat zijn mensen met breinen die afwijken van het gangbare brein. 

Volgens Saskia Schepers, adviseur en projectmanager op het gebied van hr en welzijn, is minstens 20 procent van de bevolking neurodivergent. Dat wordt vaak als stoornis gezien, denk aan AD(H)D, autisme en dyslexie. Deze mensen hebben veel vaker te maken met frustraties, conflicten en zelfs uitval van studie of werk, omdat hun omgeving niet bij hen past of omdat hun talent niet wordt herkend.

Schepers kan erover meepraten. Zelf heeft ze ‘een creatief en onrustig brein’, waardoor ze eerder niet goed werd begrepen door haar leidinggevenden. Daardoor kampte ze regelmatig met somberheid en depressieve gevoelens. “Bij veel neurodivergente mensen schuurt de standaardmanier van werken of aansturen dusdanig dat ze er hinder van ondervinden", zegt ze.

Goud
Maar mensen vergissen zich, stelt Schepers. Volgens haar bestaat er geen standaardbrein. “Neurodiversiteit is gedurende onze evolutie niet voor niets overeind gebleven. We hadden verschillende talenten nodig om te overleven. En ook nu nog geldt: organisaties die de juiste breinen bij elkaar weten te brengen, hebben goud in handen. Het wordt tijd dat we variaties in breinen als natuurlijk en complementair gaan beschouwen.”

Schepers schreef er een boek over: Als alle breinen werken - Waarom ruimte voor neurodiversiteit op het werk goed is voor iedereen. Daarin pleit ze voor een neurogelijkwaardige samenleving en biedt ze een model voor leidinggevenden en medewerkers om de juiste context te creëren voor ieder brein. ‘Laten we ons verdiepen in elkaars brein, zodat we weten waar we goed in zijn en we iedere medewerker kunnen inzetten op diens talent, in plaats van mensen af te laten branden op dat wat onevenredig veel energie kost’, schrijft ze.

Onbegrepen
Dat overkwam de twintigjarige student Brechje Mensch, die hierdoor noodgedwongen een tussenjaar heeft genomen. Op de universiteit moest ze bewijzen dat ze goed genoeg was om te studeren en ziek genoeg om haar voorzieningen te krijgen, staat in een aangrijpend gedicht van eigen hand dat ze woensdag ten overstaan van een volle zaal voordraagt.

‘Afhankelijk word ik van mijn docenten als ik vraag om een verlenging van mijn deadline en versoepeling van de aanwezigheidsplicht of online onderwijs, wetende dat ze met hun antwoorden en begrip mijn gezondheid in handen hebben.’ Brechje voelt zich al van kleins af aan onbegrepen en niet gezien om wie ze is en wat ze nodig heeft. Ze weet inmiddels dat ze niet de enige is en deelt om die reden haar verhaal.

Ook Fontys-alumnus Roy Houtkamp wil over zijn ervaringen met autisme vertellen. Hij werkt bij Student+ en Fontys ICT. Daarnaast is hij autismeambassadeur en geeft hij presentaties over autisme en neurodiversiteit op verschillende instituten. Maar voordat hij bij Fontys op de juiste plek terechtkwam, heeft hij naar eigen zeggen een moeilijke weg afgelegd.

Vooroordelen
“Dat ik op de basisschool stelselmatig werd gepest, lag volgens de leerkrachten niet aan de pestkoppen maar aan mijn gedrag.” En ook tijdens zijn hbo-opleiding ICT en in zijn zoektocht naar een andere, passende studie liep hij tegen vooroordelen aan. “Ik kreeg bijvoorbeeld te horen dat autisten niet creatief en niet sociaal zijn.”

Door de juiste ondersteuning van een decaan en het onvoorwaardelijke geloof van zijn ouders heeft Roy uiteindelijk zijn studie Toegepaste Psychologie met succes weten af te ronden. Met als gevolg dat hij zelfs werd gevraagd om bij Fontys te komen werken. “Ik vind het geweldig dat ik nu voor studenten kan doen waar ik zelf zo’n behoefte aan had toen ik studeerde.”