Groei bij Associate degrees: "Ze duren maar twee jaar"
De tweejarige hbo-opleidingen (Associate degrees) trekken steeds meer studenten. Ook bij Fontys, al laat het afgelopen jaar een lichte daling in het totaal aantal aanmeldingen zien. De belangrijkste reden om voor een Ad te kiezen? De duur van twee jaar.
De Ad-opleidingen zitten tussen mbo en hbo-bachelor in. Ze bestaan al sinds 2006, maar de tweejarige Ad-opleidingen zijn nog steeds terrein aan het veroveren. Bij de publieke hogescholen zijn dit jaar meer dan tienduizend studenten aan een Ad begonnen, tegen minder dan vijfduizend in 2017.
De grootste aanbieders zijn Avans, Hogeschool Rotterdam en Windesheim, die samen bijna de helft van de instroom voor hun rekening nemen. Ook NHL Stenden, Fontys en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen zijn goed voor honderden Ad-studenten.
(de tekst gaat verder onder de afbeelding)
Bij Fontys startten zes jaar geleden 243 eerstejaars Ad-studenten, en 604 in 2022, daarmee is de hogeschool relatief meer gegroeid in deze vijf jaar dan landelijk (149% tegenover 115%). Wel laat 2022 een lichte terugval zien in het aantal studenten ten opzichte van een jaar ervoor (-6,1%).
(de tekst gaat verder onder de afbeelding)
De daling zit hem vooral bij de Ad-opleidingen Technische Bedrijfskunde, Werktuigbouwkunde en Pedagogisch Educatief Professional.
Fontys telt vijftien Ad-opleidingen met instroom, waarvan vier in voltijd, veertien in deeltijd en twee in duale vorm. De hogeschool heeft op dit moment 1306 Ad-studenten, volgens cijfers van de Vereniging Hogescholen (VH). ICT (149) en Pedagogisch Educatief Professional (138) hebben de meeste Ad’ers. ICT Service management (5), Elektrotechniek (7) en Zorg en Techniek (9) de minste.
(de tekst gaat verder onder de afbeelding)
Volgens Teun Slot, teamleider marktpositie bij de dienst Marketing en Communicatie, heeft Fontys minder Ad's dan bijvoorbeeld Avans, omdat de hogeschool in het verre verleden andere beleidskeuzes heeft gemaakt.
“Avans heeft door de jaren heen veel Ad’s ontwikkeld en aangevraagd bij de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). De NVAO wil voorkomen dat in een regio dezelfde opleidingen worden aangeboden. Dit maakt het voor Fontys complexer om een Ad-opleiding goed te laten keuren.”
Een aantal jaar geleden heeft Fontys besloten om meer te focussen op masters en Ad-opleidingen. “Maar voordat je daar de resultaten van ziet, ben je een paar jaar verder”, stelt Slot.
De uitdaging voor Fontys is om Ad-opleidingen te ontwikkelen waar studenten makkelijk kunnen doorstromen naar een bacheloropleiding. En dat is op dit moment op een aantal plekken nog niet goed ingeregeld, weet Slot. “Dus er liggen zeker nog kansen.”
Verbeteringen mogelijk
De Ad-opleidingen begonnen onder de paraplu van de vierjarige bacheloropleidingen, maar sinds 2018 staan ze op eigen benen. Minister Robbert Dijkgraaf heeft nu een evaluatie naar de Tweede Kamer gestuurd.
In een kort begeleidend briefje prijst hij de opleidingen. “Dat neemt niet weg dat er ook nog verbeteringen mogelijk zijn.” Hij zou graag meer Ad-opleidingen in de tekortsectoren zien, zoals techniek. Het aanbod wordt nu nog steeds “overheerst” door economische opleidingen.
(de tekst gaat verder onder de afbeelding)
In de evaluatie van onderzoeksbureau SEO staat dat de studenten over het algemeen tevreden zijn, met name over de inhoud van de opleidingen. Toch stopt tussen de 20 en 26 procent van de studenten voortijdig. Meest genoemde reden (44%): het niveau valt tegen.
Kortere opleiding
Maar waarom kiezen studenten eigenlijk voor een Ad? Omdat die maar twee jaar duurt, zeggen de meesten in een enquête, die onderdeel uitmaakte van het onderzoek van SEO. Die reden noemt 83 procent van de voltijders en 69 procent van de deeltijders.
Een andere reden: dat je na twee jaar alsnog door kunt gaan met een bacheloropleiding. Goede perspectieven op de arbeidsmarkt of positieve verhalen van andere studenten? Die redenen spelen ook wel mee, maar worden beduidend minder vaak genoemd.
“Voor mensen die onzeker zijn of ze het niveau van een volledige bacheloropleiding aankunnen, is een Ad-opleiding een goede oplossing", aldus Slot. "Dat geldt bijvoorbeeld voor mbo’ers en voor scholieren die tijdens de coronaperiode met de hakken over de sloot zijn overgegaan.”
“Bezien vanuit een werkgever is een tweejarige Ad-opleiding een stuk aantrekkelijker dan vier jaar om bij je werknemer weg te zetten”, vervolgt Slot. “Zo’n opleiding duurt korter en kost minder dan een bacheloropleiding. En hun werknemers kunnen de kennis meteen toepassen.”
Verder laten groeien
Dijkgraaf wil de opleidingen graag verder laten groeien. “Een brede groep studenten, ook in de regio, moet kunnen profiteren van de beschikbaarheid van een voor hen geschikte Ad-opleiding.” De samenwerking met het mbo kan beter, vindt hij.
Ook moeten de opleidingen bekendheid verwerven onder werkgevers. Dijkgraaf: “Waar we naar toe willen is de situatie dat een werkgever denkt: voor deze positie wil ik een Ad-geschoolde.” [Marieke Verbiesen/HOP]