Thom de Graaf: 'Gemeente, u heeft met het hbo goud in handen'

Het is een gemiste kans dat hoger (beroeps) onderwijs in de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen nauwelijks aandacht kreeg, zegt Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen. Hogescholen zorgen voor een constante stroom afgestudeerden: de wijkverpleegkundigen, basisschooldocenten en ict’ers waar de samenleving zoveel behoefte aan heeft. Een opiniebijdrage.

_{door Thom de Graaf}
Vorige week werden de stembussen weer tevoorschijn gehaald, ditmaal voor de gemeenteraadsverkiezingen. Inmiddels is het stof van de verkiezingsuitslagen neergedaald en wordt gestart met het vormen van nieuwe colleges. De onderhandelingen spitsen zich toe op gemeentelijke problematiek: krapte op de woningmarkt, krimp in de regio, zorg voor ouderen, duurzaam openbaar vervoer en radicalisering. Het is slechts een greep uit de maatschappelijke vraagstukken die gemeentes bezighoudt. Een onderwerp dat nauwelijks aandacht kreeg in de campagne is het hoger (beroeps) onderwijs. Dat wordt beschouwd als een landelijke politieke aangelegenheid. Een gemiste kans wat mij betreft. Want de gemeenten die hun hogescholen omarmen hebben een enorme voorsprong bij het oplossen van lokale en regionale uitdagingen.

Ik zeg dit niet alleen omdat ik weet hoe sterk de regionale verankering van hogescholen is. Onderzoek bewijst dat gemeenten die een hogeschool of universiteit binnen de stadsgrens hebben, daar grote positieve effecten van ondervinden. Het is dus niet voor niets dat de afgelopen jaren steeds meer City Deals worden gesloten tussen kennisinstellingen en steden. Ten eerste zorgen hogescholen voor een constante stroom van afgestudeerden. Het is dan ook in het belang van gemeenten om deze hoogopgeleide jongeren aan zich te binden. Zeker nu we zien dat in bepaalde beroepen forse tekorten ontstaan. De (wijk) verpleegkundigen, basisschooldocenten en ict’ers waar iedereen om staat te springen komen allemaal van het hbo. Gemeenten moeten ervoor zorgen dat werkgevers en hogescholen hun vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen, bijvoorbeeld als het gaat om het creëren van genoeg stageplekken kan het lokale bestuur meer regie nemen. Maar ook de faciliteiten voor studenten én docenten moeten door de gemeente aantrekkelijk worden gemaakt. Maken ze zich hard voor goede studentenhuisvesting, een toegankelijke campus en zijn ze toegerust voor de toenemende internationalisering van het hoger onderwijs met een solide expatbeleid?

Ten tweede produceert het hbo nieuwe kennis door praktijkgericht onderzoek. Als hogescholen deze kennis voor het lokale bedrijfsleven toegankelijk maken, bijvoorbeeld via samenwerking tussen onderzoekers en bedrijven in kenniskringen, leidt dit tot innovaties en verhoogde productiviteit maar ook tot oplossingen voor lokale vraagstukken. Een goed voorbeeld is de RDM Campus in Rotterdam. De voormalige werf van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM) biedt nu plaats aan bedrijven, onderwijs en onderzoek. Zij werken hier samen aan innovaties die bijdragen aan een slimme haven en dus aan de lokale economie. Doordat studenten ook vaak meewerken aan real life projecten van bedrijven, komt een toekomstige baan snel in beeld. Maar kijk bijvoorbeeld ook naar Nadja Jungmann, lector Schulden en Incasso (Hogeschool Utrecht). Zij draagt met praktijkgericht onderzoek bij aan het terugdringen van de schuldenproblematiek. Zo was het onderzoek van Jungmann dat ervoor zorgde dat gemeenten in 2016 stopten met uitsluiting van bepaalde groepen schuldenaren en dat gerechtsdeurwaarders geen beslagen mogen leggen die de schuldenaren alleen maar verder in de problemen brengen.

De positieve effecten van kennisinstellingen gelden zeker niet alleen voor steden. Juist ook de kleinere gemeenten hebben baat bij een hogeschool in de regio. Het midden- en kleinbedrijf heeft van oudsher een nauwe samenwerkingsband met het hbo en profiteren van het onderzoek en onderwijs dat samen wordt ontwikkeld. De komst van een Centre of Expertise kan kleinere gemeenten een enorme boost geven als het gaat om een levendige binnenstad en bedrijvigheid in de gemeente.

Kortom: gemeente, u heeft goud in handen met een hogeschool in de buurt. Het is van belang dat dit ook bij het college en de raad in beeld komt. Hoger onderwijs moet bij de gemeente niet alleen een beleidsdossier zijn bij de afdeling economie. Hogescholen kunnen kansen en oplossingen bieden op veel meer dossiers. Ik wil de gemeenteraad daarom ook oproepen om meer met ze in gesprek te gaan. Hogescholen hebben de deur altijd open staan en zijn responsief. Verweef de samenwerking met hogescholen veel meer in het beleid van uw gemeente en pluk daar nog jaren de vruchten van. Want mijn overtuiging is dat de gemeenten die investeren in kennis uiteindelijk de gemeenten zijn die (blijven) floreren.

Dit opinieartikel is op 27 maart ook gepubliceerd op de website van de Vereniging Hogescholen.