Geloof er maar niet in

Vorige week was ik in Finland. Een student vroeg: ken je het verschil tussen een introverte en een extroverte Fin? Een introverte Fin kijkt naar zijn schoenpunten en een extroverte Fin naar die van jou. Dat was overdreven maar een uitbundig volkje is het niet.

In Fins Lapland draait alles om het noorderlicht. Mysterieuze groene slierten aan de nachtelijke hemel. Noorderlicht is de groene graal. Iedereen wil het zien, of beter gezegd, fotograferen en posten! Het probleem is dat noorderlicht zeldzaam is. Daarom zijn er apps, zoals de Aurora Tracker, die je helpen.

Deze apps spelen met onze Fear of Missing Out. Regelmatig popt er een melding op: ‘je kunt NU noorderlicht zien op je locatie.’ In het dorp is teveel lichtvervuiling, dus, mutsje op en daar ga je weer, door de Laplandse vrieskou naar een, door donker bos omzoomd, bevroren meer.

Klinkt idyllisch, maar dat is het niet. Op het meer staan namelijk 300 andere mensen, die afwisselend naar hun app en de donkere hemel kijken. Ze zijn in verwarring. Ze lijden aan automation bias: teveel geloven in geautomatiseerde systemen. Het is het fenomeen dat zorgt dat mensen soms op aanraden van hun GPS het ravijn inrijden.  

In dit geval zag je ze denken, en ik dacht het zelf ook, de app zegt dat er noorderlicht te zien is, maar ik zie niks. Dus wat – de fuck – is er aan de hand met de lucht?

Gelukkig heb ik het noorderlicht een dag later wel gezien.
Kijkt u zelf maar!   

Rens van der Vorst is technofilosoof, werkt bij Fontys hogescholen ICT en Engineering en is auteur van diverse boeken, waaronder Digitale Gremlins. Lees hier de eerdere columns die hij voor Bron schreef.