Fysiotherapie in wetsuit

Mensen met niet-aangeboren hersenletsel die op een surfplank werken aan hun evenwichtsgevoel, spierkracht én zelfvertrouwen. Dat gebeurt deze week aan het strand van Camperduin. Studenten van Fontys Paramedische Hogeschool in Eindhoven zijn mee als begeleider. “Je maakt echt iemands dag goed.”

De bijzondere revalidatievorm is een initiatief van Surftherapie.nl. De Nederlandse stichting is internationaal de eerste organisatie die surfen inzet in het herstelproces van mensen die bijvoorbeeld een beroerte hebben gehad. Ditmaal met een paar extra wetenschappelijke ogen: docent-onderzoek Rosalie Denneman brengt de invloed van deze surfweek op de deelnemers in kaart.

Uitgedaagd door wind en water
Want ‘suppen’ ‒ peddelen terwijl je zit of staat op een surfplank ‒ of ‘gewoon’ golfsurfen heeft die positieve effecten wel degelijk, weet Daisy Bakker, woordvoerster van de stichting.

“Deelnemers en hun naasten zien opmerkelijke veranderingen na een surfsessie: het armgebruik en het grijpen met de hand kan verbeteren en het zelfvertrouwen groeit. Bovendien geven sommige deelnemers aan dat het lopen beter gaat na een sessie.”

De website van Surftherapie.nl biedt hiervoor de volgende verklaring: ‘Op het water denk je niet steeds na bij wat je doet. Om op het board te blijven word je gedwongen gebruik te maken van automatische reacties. Omdat deze hersenactiviteit vaak in een ander gebied zit dan de hersenschade zie je dat de bewegingen beter en soepeler gaan.’

In kaart brengen
Deze effecten worden nu voor het eerst concreet in kaart gebracht. “We observeren en evalueren. Zo willen we onderbouwen wat een weekje surftherapie kan betekenen voor balans, fysiek functioneren en beweeggedrag bij hersenletsel”, aldus  Denneman, uitvoerend onderzoeker van UMC Utrecht en Fontys-docent Fysiotherapie.

“Het beweeggedrag van deelnemers is voorafgaand aan de surfweek negen dagen gemeten met een beweegsensor en dat gebeurt na afloop nog twee keer. We hopen natuurlijk dat de positieve ervaringen die deelnemers hier opdoen ook blijvend effect hebben op het beweeggedrag thuis. Dit onderzoek geeft daarvan een eerste indicatie.”

Glimlach van oor tot oor
Door toedoen van Denneman treedt een groep van zeventien fysiotherapie-studenten van Fontys op als begeleider van de in totaal tien deelnemende cliënten.

Lea Schlüter, tweedejaarsstudent: “Heel leuk om deze mensen te begeleiden. Je krijgt een goed inzicht in hun problematiek, en hoe je ze het beste kunt ondersteunen. Vorig jaar was de geboren Duitse er één dag bij. “Maar nu ik de hele week meemaak zie ik pas echt hoeveel vooruitgang deelnemers boeken.”

Dat beaamt ook haar collega Luuk Spierrings: “Regelmatig zie je weer die glimlach van oor tot oor. Onze begeleiding kost amper moeite. Toch krijg je er zo veel waardering en voldoening voor terug.”

Luuk heeft een deelnemer onder zijn hoede die als gevolg van een beroerte is gebonden aan een rolstoel en alleen met een (opgestoken) duimpje kan communiceren. “Geweldig om hem op een sup-board te zien. Deze man zat vroeger bij de marine en de zee is helemaal zijn ding.”

Met mondmaskers de zee in
De surfweek, gesitueerd op een pop-up glamping in Schoorl zou eigenlijk op het Canarische Eiland Fuerte Ventura plaatsvinden. “Vóór corona”, zegt Luuk. “Maar op zich zitten we hier ook op een geweldige plek. Goeie golven en fijne mensen.”Lea Schlüter voegt toe: “Voor de cliënten is het misschien zelfs fijner. Zij hoeven nu niet het vliegtuig in voor een verre reis.”

Daarnaast werken de studenten uiteraard met mondmaskers. Schlüter: “Ja, dat maakt de communicatie met deelnemers wel lastiger. Je kunt elkaar minder goed verstaan. Verder zie je niet alle nuances in een gezichtsuitdrukking.”

Inzicht in werkveld
Ook aankomend derdejaars Iris Panahi spreekt van een unieke ervaring. “Je krijgt volop inzicht in het werkveld neuro-revalidatie. Zowel lichamelijk als geestelijk boeken cliënten snel progressie. De bewegingsmogelijkheden én het zelfvertrouwen gaan erop vooruit.”

Omdat de student-begeleiders een week lang werken met dezelfde persoon, groeit ook de vertrouwensband. “Dat is fijn. Zo weet je gaandeweg steeds beter wat je aan elkaar hebt.”

Het surfkamp is zo inspirerend dat alle drie de studenten zich straks verder willen verdiepen in het werkveld neuro-revalidatie. “Het is dankbaar werk”, zegt Spierrings. “Je voegt iets toe voor mensen en dat is precies wat ik altijd zocht. De hele dag Excellsheets voltikken in een kantoor is sowieso niets voor mij.” [Frank van den Nieuwenhuijzen]