Fontys doet (nog) niet mee aan pilots voor hbo-doctoraat

Nederlandse hbo’s komen met de professional doctorate, een equivalent voor het promotietraject aan de universiteit. Elphi Nelissen, lid van het college van bestuur, legt uit waarom Fontys nog niet aanhaakt bij de pilots die in september starten.

“Op dit moment denken we dat onze achterliggende onderzoeksorganisatie onvoldoende op orde is. Ook is nog niet helemaal helder welke van onze masters hierin passen.”

Daarnaast is het een kwestie van aandacht verdelen, erkent Nelissen. “Fontys is al met verschillende nieuwe initiatieven bezig, bijvoorbeeld de flexibele leeromgeving en de ontwikkeling van nieuwe masters. Je kunt niet alles doen.” 

Later aanhaken
De Vereniging Hogescholen ‒ die hbo-professional doctorate in opdracht van het ministerie uitwerkte ‒ meldt dat er na de zomer vijf pilots starten op verschillende onderzoeksgebieden als Energie & Duurzaamheid en Zorg.

In eerste instantie gaat het om twintig onderzoekers die op zoek gaan naar vernieuwing van de beroepspraktijk. Hun aantal zal in 2025 zijn opgelopen tot 125. Mochten de pilots succesvol blijken, dan ligt het zeer voor de hand dat Fontys ook aanhaakt. “Daarvoor zijn we nu al te zeer betrokken bij het ontwikkelproces van de pilots”, weet Nelissen.

Open eindjes
Op een later tijdstip is er misschien ook antwoord op enkele resterende open vragen die er nog zijn, bijvoorbeeld rond de financiering van de onderzoekstrajecten.

“De diplomabekostiging door de overheid is toereikend voor de inspanning van de begeleiding (door een lector), maar niet voor het salaris van een onderzoeker", aldus Nelissen. "En in hoeverre wil het mkb, waar Fontys-alumni met name terechtkomen, straks meebetalen?"

Twee tot vier jaar wachten op resultaat, acht ze voor het mkb trouwens aan de lange kant. “Dat pleit misschien voor kortere trajecten- iets dat ook de financiering kan vereenvoudigen.”

Wat is eindniveau?
Ook het exacte eindniveau vraagt verdere specificering. “Dit is anders dan een academisch promotietraject. Wij krijgen sec geen ‘promovendi’ (PhD, Doctor of Philosophy) maar een ‘professional doctorate’ (PD). Het niveau is gelijkwaardig, maar de aard verschilt.”

Dat zit hem met name in de praktische toepasbaarheid van het hbo-onderzoek. Waar de promotie op de universiteit uitmondt in een (papieren) proefschrift, beogen de hbo-onderzoekers straks met concrete productinnovaties te komen.

Onafhankelijk
De borging van de onafhankelijkheid van het onderzoek vormt volgens haar geen issue. “De Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening, die we ondertekenen, garandeert dat. De spelregels liggen bij voorbaat vast. Een bedrijf bepaalt niet de uitkomsten van een onderzoek.”

De meerwaarde van de PD-trajecten ligt volgens Nelissen in de verdieping van het onderzoek op hbo’s. “We kunnen dan een stap verder zetten door prototypes te bouwen, en bijvoorbeeld duurzame energieoplossingen ook in de omgeving te testen.”

Meer vwo'ers
En wellicht is het een middel om vwo’ers, die nu uit statusoverwegingen vaak kiezen voor de universiteit, naar het hbo te trekken.

“Ik ben ervan overtuigd dat er op die universiteiten studenten zitten die in hun hart liever met hun handen werken. Wanneer we het eindniveau op het hbo min of meer gelijk kunnen trekken, is dat voor hen misschien reden toch voor een meer praktische studie te kiezen.” [Frank van den Nieuwenhuizen]