Fontys bezig met toekomst, maar nog stappen te zetten
Binnenkort komt minister Dijkgraaf met zijn toekomstverkenning voor het hoger onderwijs. Fontys-bestuursvoorzitter Joep Houterman sorteert er alvast op voor in zijn speech maandagmiddag tijdens de opening van het collegejaar. “We zijn er al mee bezig, maar hebben nog veel stappen te zetten.”
Daarmee geeft Houterman ook meteen antwoord op de vraag die gastspreker Ron Bormans, tot voor kort zijn directe collega bij Hogeschool Rotterdam, stelt aan het einde van zijn betoog. Wat betekent dit voor Fontys? In krap 20 minuten sprak Bormans over de toekomst van het hbo en het hoger onderwijs in relatie tot de toekomstverkenning voor het hoger onderwijs.
Bormans, die vorig jaar commissievoorzitter was van het VH-rapport Focus op professie, is van mening dat het hoger onderwijs in 2010 de verkeerde afslag heeft genomen. De afslag die wees naar ‘groei, groei en nog eens groei’. “En dat terwijl iedereen het erover eens was, dat we hadden moeten kiezen voor kwaliteit.”
In plaats daarvan heeft Bormans de kloof tussen de hogescholen en universiteiten alleen maar groter zien worden. Een gemiste kans, vindt hij. Boven zijn presentatie staat ‘2 voor 12’. Hij noemt de situatie in het hoger onderwijs uiterst urgent. “We moeten af van het groeimodel. Alle rapporten die sinds 2010 zijn verschenen, beginnen met de stelling dat de manier waarop we in het hoger onderwijs werken niet toekomstbestendig is.”
Disbalans
De universiteiten worden overspoeld met studenten, terwijl het hbo krimpt. “Dat zorgt voor een disbalans”, licht Bormans toe. “Daardoor kan het hoger onderwijs niet meer leveren waar de samenleving om vraagt. De oplossing? “Hogescholen moeten hun eigenheid benadrukken en universiteiten moeten hun profiel aanscherpen. Tegelijkertijd moeten we de spelregels tussen beide gelijktrekken. En dat vraagt om een andere bekostiging van het hoger onderwijs.”
Dan volgt de onvermijdelijke vraag: Wat betekent dit voor Fontys? “Ik zou bijna zeggen dat we daar drie jaar geleden al een antwoord op hebben gegeven”, zegt Fontys-bestuursvoorzitter Joep Houterman. “Toen zijn we met Fontys for Society gaan investeren in onderzoek en in verdere ontwikkeling van masteronderwijs. We zijn er dus al mee bezig, maar hebben ook nog veel stappen te zetten.”
Daarna heeft Houterman het over een onderwerp dat in de afgelopen weken bijna dagelijks in het nieuws kwam: het tekort aan talent. Er komt steeds meer werk dat door steeds minder mensen gedaan moet worden. Alleen in de technieksector zullen er in de komende tien jaar in de Brainport regio 70.000 banen vervuld moeten worden.
Maar ook docenten en leraren zijn er te weinig. In Brabant en Limburg komen ze er in 2025 naar verwachting ruim 400 tekort. Het grote uitvalpercentage bij lerarenopleidingen helpt daar niet bij. “We moeten iets doen en nemen daar onze verantwoordelijkheid voor. Er wordt al twee jaar gewerkt aan een transitie voor de lerarenopleiding, die we in september 2025 van start willen laten gaan.”
Elk talent telt
Wat volgt, is een vraag. Aan alle aanwezigen, maar ook aan Houterman en Fontys zelf. Wat deed u toen u nog kon bijsturen? Fontys doet veel, durft Houterman te stellen. “En dat in een tijd waarin we last hebben van een demografische krimp en dus teruglopende studentaantallen. Onze verantwoordelijkheid door die krimp wordt alleen maar groter, niet kleiner.”
Dat is een probleem, net zoals het een probleem is dat studenten vaak geen woonruimte kunnen vinden, zowel Nederlandse als buitenlandse studenten. Houterman zoomt in op de laatste groep. “Elk talent telt, ook buitenlandse talenten. Fontys blijft daarom buitenlandse studenten werven, het werkveld vraagt daar immers om. Maar omdat huisvesting lastig blijft, ontmoedigen wij studenten onze kant op de komen als ze nog geen kamer hebben.” [Karen Luiken/Marieke Verbiesen/Noëlle van den Berg]
